ابومخنف، لوط بن یحیی
| نام | ابومخنف، لوط بن یحیی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ازدی کوفی، ابومخنف لوط بن يحيى
غامدی، لوط بن یحیی |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 157 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | اولین مقتل سالار شهیدان: ترجمه و متن کامل «مقتل الحسین علیه‌السلام ابومخنف» (وقعه الطف) و اضافات
قیام جاوید: گردانیده «مقتل الحسین» ابی‌مخنف |
| کد مؤلف | AUTHORCODE1432AUTHORCODE |
لوط بن یحیی ابومخنف ازدى از راويان و مورخان قرن دوم هجرى است كه كتب زيادى داشته و متأسفانه اكنون هيچ يك از آثار او در دست نيست. مقتل امام حسين عليه‌السلام نيز كه از او مشهور است بازسازى شده اخبار او از كتب مورخانى چون طبرى است.
ابومخنف لوط بن يحيى ازدى كوفى (م 157) از خانواده‌اى سرشناس در كوفه است. جدّ او مخنف بن سليم در عصر رسول خدا اسلام آورد و در خلافت اميرالمؤمنين در كنار آن حضرت بود. تولد ابومخنف حدود سال 70 هجرت تخمين زده مى‌شود كه ظاهراً درست نباشد و او در زمان متأخرى به دنيا آمده باشد.
به گفته نجاشى، وى بزرگ مورخان كوفه (عراق) بوده كه به اخبارش اعتماد مى‌شود. او از امام باقر(ع) هم روايت كرده است.
آثار
آثار فراوانى (نزدیک 50) در مغازى و فتوح و ردّه و تك‌نگارى‌هايى در مقتل و شرح حال افراد تدوين كرده مانند فتوح خراسان، قتل عثمان، کتاب الجمل، مقتل محمد بن ابى‌بكر، اخبار الحجاج، اخبار شبيب الخارجى. بنابراين تلاش ابومخنف در تدون اخبار تاريخى آنهم اخبار شيعيان بوده و درباره بنى‌اميه يا نهضت عباسيان، كارى از او ديده نمى‌شود.
مذهب ابومخنف را بايد مانند ديگر كوفيان، تشيع عام دانست نه آنكه وى شيعه رسمى و معتقد به ائمه باشد. چون ارتباطى با ائمه نداشته و روايت او از ايشان با واسطه است. كسى از رجاليون اهل سنت هم او را به رفض متهم نكرده و ابن ابى‌الحديد تصريح مى‌كند كه ابومخنف، معتقد به امامت اختيارى (نه نص) بود و از شيعه حساب نمى‌شود.
ابومخنف در اخذ و نقل اخبار فردى دقيق بود و آثار (مرويات) او بعدها به طور گسترده در ميان مورخان رواج يافته و از آن استفاده شده است هرچند هيچ‌يك از آثار او به دست ما نرسيده است.