نمایش مبدأ برای اختران فقاهت (بررسی زندگی علمی و سیاسی گروهی از علمای سده اخیر)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR14256J1.jpg
| عنوان =اختران فقاهت (بررسی زندگی علمی و سیاسی گروهی از علمای سده اخیر)
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران = 
[[انصاری قمی، ناصرالدین]] (نویسنده)
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏‎‏BP‎‏ ‎‏153‎‏/‎‏1‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏8‎‏الف‎‏3‎‏
| موضوع =
فقیهان شیعه - سرگذشتنامه

مجتهدان و علما - ایران - سرگذشت‌نامه
| ناشر = 
دليل ما
| مکان نشر =قم - ایران
| سال نشر = 1387 ش 
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE14256AUTOMATIONCODE
| چاپ =2
| شابک =978-964-397-188-5
| تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =14256
| کتابخوان همراه نور =14256
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
{{کاربردهای دیگر| زندگی (ابهام زدایی)}}
'''اختران فقاهت (بررسى زندگى علمى و سياسى گروهى از علماى سده اخير)'''، تأليف [[انصاری قمی، ناصرالدین|ناصرالدين انصارى قمى]] است كه با تعليقات [[شبیری زنجانی، موسی|آيت‌الله شبيرى زنجانى]]، به زبان فارسی منتشر شده است. کتاب حاضر، مجموعه مقالاتى است كه در ساليان پيشين (1372-1382ش) در مجله «مسجد» - نشريه مركز رسيدگى به امور مساجد - نگاشته شده و اينك همه آنها یکجا به چاپ رسيده است.

==ساختار==
کتاب در دو جلد تنظيم شده است. در جلد اول، مقدمه [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله جعفر سبحانى]] و زندگى‌نامه 27 فقيه و در جلد دوم، زندگى‌نامه 26 فقيه ذكر شده است. البته نام و شرح حال بسيارى از علما نيز در ضمن فرزندان يا شاگردان فقها ذكر شده كه به تعداد مذكور اضافه مى‌شود.

==گزارش محتوا==
اين کتاب، پس از نخستين چاپ، مورد استقبال فراوان عالمان و انديشمندان قرار گرفت و به‌زودى نسخه‌هاى آن ناياب شد و بزرگان، نویسنده را مورد لطف بسيار خویش قرار دادند. از جمله آيت‌الله شبيرى زنجانى در كمال لطف و بزرگوارى از ابتدا تا انتهاى آن را مورد مطالعه و مداقه قرار دادند و بر آن تعليقات فراوان نگاشتند و نكات تكمیلى و تصحيحى را تذكر فرمودند.<ref>ر.ک: مقدمه چاپ دوم، ج1، ص5</ref>

مرحوم [[فاضل موحدی لنکرانی، محمد|آيت‌الله فاضل لنكرانى]] با تمجيد از کتاب، فرمودند: «بااينكه من، خود قمى هستم و در سلك روحانیت مى‌باشم، اما از وجود چنين فقها و دانشمندانى در قم بى‌اطلاع بودم؛ خوب است شما این كار را ادامه دهيد و به‌ویژه علماى قم را تكمیل نماييد».<ref>همان</ref>

[[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله جعفر سبحانى]] در تقريظ خود بر کتاب، مزيت این کتاب بر ديگر سرگذشت‌نامه‌ها را اين‌گونه بيان مى‌كند: «اين کتاب برخلاف غالب کتاب‌هاى تراجم تنها بر تاريخ تولد و تاريخ وفات و نام اساتيد و تلامیذ و تأليفات اكتفا نورزيده، بلكه تحليل‌هاى زيبايى از تاريخ اختران آسمان فقاهت انجام داده است و هر سخنى را كه درباره كسى نقل مى‌كند سند كتبى و شفاهى آن را ارائه مى‌دهد و تاريخ زندگانى بزرگان را به‌صورت مستند عرضه مى‌كند. فزون بر این تا آنجا كه توان داشته بر غالب مدارک ترجمه فقيهان مراجعه كرده و در این مورد كوتاهى نورزيده است».<ref>ر.ک: تقريظ [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله سبحانى]]، ج1، ص14</ref>

اولین مقاله کتاب كه به پاس گرامیداشت سيصدمین سال ارتحال [[علامه مجلسى]]، آن بزرگ‌مرد دانش و ايمان، نگاشته شده و در مجله نور علم به چاپ رسيده است، اندكى از خدمات ماندگار علمى و عملى او را مى‌نماياند.<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص18</ref>بدون ترديد [[علامه مجلسى]] از نادر كسانى بود كه خداوند او را برای حفظ آثار و معارف مكتب اهل‌بيت رسالت(ع) برانگیخت؛ چنان‌كه تاريخ شيعه مانند او را كمتر به خود ديده است.

مسلماً اگر خدمات و اقدامات ارزنده او نبود فرهنگ شيعه امروز بدين حد از شكوفايى و عظمت نرسيده بود. تأليف دائرةالمعارف عظيم [[بحار الأنوار]] و گردآورى و موضوع‌بندى و تبویب و تقسيم اخبار و احاديث همراه با آيات متناسب با آنها در این مجموعه حديثى و نقل گفتار مفسرين و جرح و تعديل گفتار حكما و متكلمین در آن و انتقال قرآن و حديث به نسل‌هاى آينده از جمله خدمات گران‌بهاى وى بوده است.

او با این عمل خود معارف اصيل تشيع را از خطر از بين رفتن و كهنه شدن رهایى بخشيد و به‌وسيله نقل از جوامع حديثى و يا نسخه‌بردارى و گنجانيدن عين آنها در لابه‌لاى بحار، به احياى آثار سلف صالح اقدام شايسته‌اى نمود و بسيارى از آنها را از خطر فراموشى و انهدام نجات داد.<ref>ر.ک: همان، ج1، ص32-31</ref>

[[شبیری زنجانی، موسی|آيت‌الله شبيرى زنجانى]] در تعليقه‌اش با مراجعه به منابع، تاريخ‌هاى ذكرشده در کتاب را مورد بررسى و نقد قرار داده است؛ به‌عنوان مثال درباره رفيع‌الدين محمدحسنى طباطبايى، تاريخ وفات (1099ق) را صحيح نمى‌داند. وى اشاره مى‌كند كه اگرچه تاريخ وفات رفيع‌الدين را به اختلاف 1079، 1080 و 1082 نوشته‌اند، اما تاريخ 1099 را [[نوری، حسین بن محمدتقی|محدث نورى]] از [[جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد|جامع الرواة]] نقل كرده، ولى در نسخه چاپى [[جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد|جامع الرواة]] كه از روى نسخه اصل طبع شده، ألف و تسع و سبعين (1079) است.<ref>ر.ک: اردبيلى، محمد بن على، ج1، ص322؛ تعليقات [[شبیری زنجانی، موسی|آيت‌الله شبيرى زنجانى]] بر جلد اول، ص677</ref>

در جلد اول و دوم کتاب، هر مقاله مشتمل بر شرح زندگى و آثار یک شخصيت است و تنها در آخرين مقاله از جلد دوم تحت عنوان «شاگردان حاج [[نراقی، احمد بن محمدمهدی|ملا احمد نراقى]]» ابتدا زندگى‌نامه خود او به‌اختصار ارائه و سپس شرح حال 23 تن از شاگردان ايشان در چند سطر بيان شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص555-543</ref>درباره برخى از فقهاى بزرگ نيز شاگردان فراوان آن‌ها ليست شده‌اند كه ذكر 169 تن از شاگردان [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]] از آن جمله است.<ref>ر.ک: همان، ص93-84</ref>

==وضعيت کتاب==


نویسنده در این چاپ، اغلاط چاپ قبل را تصحيح نموده و تعليقات آيت‌اللّه شبيرى زنجانى را هم بر آن افزوده است. در پاورقى‌هاى کتاب، جلد و صفحه مجله‌اى كه مقاله در آن چاپ شده ذكر شده است.

فهرست تفصيلى مطالب جلد اول در انتهاى آن پيش از تعليقات آمده و فهارس احاديث، نام‌ها، مكان‌ها، کتاب‌ها، منابع و فهرست تفصيلى مطالب در انتهاى جلد دوم ذكر شده است.

==پانویس==
<references/>

==منابع مقاله==

1. مقدمه و متن کتاب.

2. اردبيلى، محمد بن على، «[[جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد|جامع الرواة]] و إزاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد»، بيروت، دارالأضواء، چاپ اول، 1403ق.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده: فقه و اصول]]
[[رده:طبقات و تراجم فقها]]