نمایش مبدأ برای اربلی، علی بن عیسی

<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR02360.jpg|بندانگشتی|اربلی، علی بن عیسی]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
! نام!! data-type="authorName" |اربلی، علی بن عیسی
|-
|نام‌های دیگر 
| data-type="authorOtherNames" | 
|-
|نام پدر 
| data-type="authorfatherName" |عیسی
|-
|متولد 
| data-type="authorbirthDate" |۶۲۰ تا ۶۲۵ق
|-
|محل تولد
| data-type="authorBirthPlace" |اربیل عراق
|-
|رحلت 
| data-type="authorDeathDate" |692 ق
|-
|اساتید
| data-type="authorTeachers" |[[گنجی، محمد بن یوسف|ابوعبدالله محمد بن یوسف گنجى شافعى]]

[[ابن طاووس، علی بن موسی|سيد‌ ‎ابن طاووس]]

على بن فخار
|-
|برخی آثار
| data-type="authorWritings" |[[كشف الغمة في معرفة الأئمة (ترجمه و شرح زواره‌اى)]]
[[کشف الغمة في معرفة الأئمة (ط - الحدیثة)]]

[[رسائل طیف الخیال فی الجد و الهزل]]
|- class="articleCode"
|کد مؤلف
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE02360AUTHORCODE
|}
</div>

'''ابوالحسن على بن عيسى بن ابى الفتح اِربلى  '''(۶۲۰ تا ۶۲۵-۶۹۲)، مشهور به '''بهاءالدین اِرْبِلی'''، محدّث، مورّخ، ادیب و شاعر شیعی قرن هفتم و نویسنده کتاب [[كشف الغمة في معرفة الأئمة (ط. الحديثة)|کشف الغمة فی معرفة الائمة]]

==خاندان==


او در خاندانى اهل علم به دنيا آمد. پدرش حاكم إربل بوده و نسبت اربلى مربوط به شهر إربل از شهرهاى شمال عراق است.

==فرزندان==


فرزندان او نيز اهل علم بوده‌اند و شخصيت‌هایى انديشمند، فاضل و اهل شعر و ادبيات مى‌باشند، مانند:

# تاج‌الدين محمد كه ديوان شعرى از او به يادگار مانده است.
# نوۀ او عيسى بن تاج‌الدين محمد، كه مانند پدر و جد خود، اهل علم و ادب بوده است.
# نوۀ ديگر او، شرف‌الدين، احمد بن محمد، شخصيتى فاضل و اديب بوده و از جد خود اجازۀ نقل کتاب كشف الغمة را گرفته كه در پایان یک نسخۀ خطى آن موجود است.

==مقام علمى==


در مقام علمى على بن عيسى اربلى همین بس كه اثرى ارزشمند مانند کتاب كشف الغمة از خود به يادگار گذاشته كه تسلط او را بر احاديث و سيره و تاريخ و كلام و علوم مختلف ديگر نشان مى‌دهد.

علماى شيعه جز ثناگویى هيچ درباره آن بزرگ مرد ندارند و حتى عالمى متعصب از اهل تسنن چون «فضل بن روزبهان» كه در رد [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] کتاب نوشته، وقتى به نام اربلى مى‌رسد مى‌گوید:

«امامیه متفق‌اند كه على بن عيسى اربلى از بزرگ‌ترين علماى آنها است و آثارش هيچگاه كهنه و پوسيده نمى‌شود. او قابل اعتماد و مورد وثوق در نقل است».

شيخ جمال‌الدين احمد بن طاووس درباره كشف الغمۀ اربلى این اشعار را سروده است:{{شعر}}{{ب|''ألا قل لجامع هذا الکتاب''|2=''يمینا لقد نلت أقصى المراد''}}{{ب|''و أظهرت من فضل آل الرسول''|2=''بتأليفه ما يسوء الأعادي''}}{{پایان شعر}}


يعنى: «به نگارندۀ این کتاب بگوئيد، سوگند كه چه زيبا حق مطلب را ادا نمودى.

تو با نگارش این کتاب فضايل خاندان رسول خدا را آشكار نمودى و آنچه دشمنان آن حضرت را ناراحت مى‌كند گفتى».

==اساتيد==


# [[ابن طاووس، علی بن موسی|سيد‌ ‎ابن طاووس]] صاحب کتاب «[[إقبال الأعمال (طبع قديم)|إقبال الأعمال]]»
# على بن فخار
# تاج‌الدین علی بن انجب معروف به ابن ساعى بغدادى (متوفای 674ق)
# [[گنجی، محمد بن یوسف|ابوعبدالله محمد بن یوسف گنجى شافعى]] (متوفای 657ق)
# شيخ رشيدالدين محمد بن قاسم صاحب کتاب «المستغيثين بالله».

==شاگردان==


على بن عيسى شاگردان فراوانى تربيت نموده كه نام بسيارى از آنان در اجازه‌هایى كه به آنان داده ثبت است.

از بزرگ‌ترين شاگردان وى مى‌توان به:

# [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] 
# شيخ رضى‌الدين، برادر [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] 
# فرزندش شيخ تاج‌الدين محمد اشاره كرد.

==وفات==

سرانجام پس از عمرى تلاش و مجاهدت در راه اعتلاى پرچم تشيع و با كارنامه‌اى درخشان، على بن عيسى اربلى در سال 692 هجرى دار فانى را وداع گفت و مُهر «ارجعي إلى ربك» زينت بخش كارنامۀ عمر او شد.

بدن شريفش را در شهر بغداد و در خانه مسكونى او به خاک سپردند و زيارتگاه عشاق آل محمد صلوات‌الله‌عليهم اجمعين شد.

قبر مطهر او تا چندين قرن باقى بود و متأسفانه در قرن 14 هجرى در تحولات شهر بغداد خراب شده و آثار آن از بين رفت.

==آثار==

عالم فاضل و انديشمند متعهد على بن عيسى اربلى در زمینه‌هاى مختلف تأليفات ارزنده‌اى دارد، مانند:

#كشف الغمة في معرفة الأئمة عليهم‌السلام.
#:کتابى است در نوع خود كم نظير كه بحث‌هاى اصول دين پيرامون عصمت و ولايت و اثبات مذهب تشيع را همراه با بحث‌هاى ادبى و تاريخى آورده است.
#:مؤلف، این کتاب را در سال 687 هجرى به اتمام رسانده است.
#:به لحاظ ارزش و اهمیت کتاب، علماى بعد از اربلى در چند نوبت کتاب را با نام‌هاى مختلف ترجمه كرده‌اند تا فارسی زبانان هم بتوانند هر چه بيشتر با فضائل و تاريخ زندگانى پيشوايان خود آشنا شوند.
#المقامات
#ديوان اشعار، مؤلف در کتاب‌ها‌‍ى ديگرِ خود مانند كشف الغمة از اشعار این ديوان بسيار نقل كرده است.
#کتاب الطيف
و رساله‌هاى فراوان ديگر در موضوعات گوناگون.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[كشف الغمة في معرفة الأئمة (ترجمه و شرح زواره‌اى)]] 

[[کشف الغمة في معرفة الأئمة (ط - الحدیثة)]] 

[[رسائل طیف الخیال فی الجد و الهزل]] 

[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:ادیبان]]