الإمام السيوطي و جهوده في علوم القرآن

    از ویکی‌نور
    الإمام السیوطی و جهوده فی علوم القرآن
    نام کتاب الإمام السیوطی و جهوده فی علوم القرآن
    نام های دیگر کتاب
    پدیدآورندگان شربجی، محمد یوسف (نويسنده)
    زبان عربی
    کد کنگره ‏BP‎‏ ‎‏69‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏4‎‏س‎‏9
    موضوع سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر، 849 - 911ق. - سرگذشت‏نامه و کتاب‏شناسی

    قرآن - علوم قرآنی

    ناشر دار المکتبي
    مکان نشر دمشق - سوریه
    سال نشر 1421 هـ.ق
    کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE10487AUTOMATIONCODE


    معرفى كتاب

    «الإمام السيوطي و جهوده في علوم القرآن»نوشتۀ

    دكتر محمد يوسف الشّربجي و به زبان عربى است.نويسنده در اين كتاب

    به معرفى و تبيين تلاشهاى جلال الدين سيوطى در عرصه علوم قرآني پرداخته

    است.نويسنده شاخص بودن سيوطى در علوم قرآنى،كثرت و تنوع آثار نگاشته

    شده توسط وى و پاسخ به انتقادات و اتهاماتى كه از جانب برخى از افراد به وى متوجه شده و نيز

    اشتباهات فراوانى كه در برخى كتب تراجم دربارۀ شرح‌حال وى رخ داده را انگيزه اصلى

    خود براى تأليف اين كتاب عنوان كرده است.وى در مقدمه كتاب به اهميت موضوع

    و انگيزه فوق پرداخته و سپس در بخش اول كتاب عصر سيوطى را از نقطه‌نظر سياسى و اجتماعى

    و علمى مورد بررسى قرار داده و تأثير آن را بر شخصيت سيوطى يادآور مى‌شود.در ادامه

    به معرفى شهر«اسيوط»زادگاه سيوطى پرداخته و شرح‌حالى كامل از ميلاد،

    وفات،خانواده، ويژگى‌ها و فضايل اخلاقى و زندگانى علمى سيوطى ارائه مى‌نمايد.

    در بخش بعدى كتاب،زندگانى علمى سيوطى به تفصيل مورد بررسى قرار گرفته و مناصب و

    مقاماتى را كه سيوطى حائز گرديده نظير منصب تدريس، افتاء و...و نيز درگيريهاى علمى

    وى با عالمان معاصر خويش،كه در سرتاسر زندگانى علمى وى قابل مشاهده است، و

    علل و اسباب اين درگيريها و مباحثات، مورد بررسى قرار گرفته است.در ادامه اين

    بخش به معرفى مشهورترين شاگردان سيوطى كه ارتباط تنگاتنگى با شيخ و استاد خويش داشته‌اند و نيز معرفى آثار سيوطى و اسباب فراوانى اين آثار و نيز روش

    سيوطى در نگارش اين آثار پرداخته شده است.

    در بخش سوم كتاب تلاشهاى صورت گرفته از جانب سيوطى در خلق آثارى در موضوع

    علوم قرآنى تشريح و مؤلفات سيوطى در تفسير و علوم قرآنى و مهم‌ترين آثار وى

    در زمينۀ تفسير و نيز علوم قرآنى به نحو تفصيل معرفى گرديده است.

    بخش پايانى كتاب به معرفى كتاب ارزشمند سيوطى؛يعنى«الاتقان في علوم القرآن»

    اختصاص يافته است.نويسنده در اين بخش ابتدا به توصيف و تعريف اصطلاح«علوم قرآنى»

    پرداخته و سپس تاريخچه‌اى از اين علم تا عصر سيوطى ارائه مى‌كند.همچنين روش سيوطى در

    «الاتقان»بيان و مهم‌ترين نظريات سيوطى در اين كتاب مورد مناقشه قرار مى‌گيرد.

    بررسى مصادر«الاتقان» و نيز مقايسه «الاتقان»با«البرهان»زركشى از

    جهت شكل و ترتيب و مضمون، بررسى تأثير«الاتقان»در آثارى كه بعد از سيوطى در

    علوم قرآنى نگاشته شده و توجه ويژه عالمان به آن از جمله موضوعاتى است كه در اين

    بخش بدان پرداخته شده است.

    ساختار كتاب

    كتاب داراى يك مقدمه،چهار باب و يك خاتمه مى‌باشد.

    هريك از ابواب كتاب خود مشتمل بر فصول متعددى است كه ذيلا ذكر مى‌شود.

    الباب الاول:«عصر الامام السيوطي و حياته»دو فصل ذيل را دربرمى‌گيرد:

    الفصل الاول:«عصر الامام السيوطى» که بررسى اوضاع سياسى، اجتماعى و علمى

    زمان حيات سيوطى را عهده‌دار است.الفصل الثاني:حياة الامام السيوطي.

    الباب الثاني:«حياته العلمية و آثاره»داراى دو فصل ذيل مى‌باشد:

    الفصل الاول:«حياته العلمية» که در آن به بررسى مناصبى كه سيوطى آنها را احراز كرده و نيز خصومات

    و منازعات علمى وى با عالمان عصر خويش پرداخته مى‌شود.الفصل الثاني:«آثاره» که

    به معرفى شاگردان،آثار و...مى‌پردازد.

    الباب الثالث:«جهود الامام السيوطى في علوم القرآن»داراى سه

    فصل ذيل مى‌باشد:الفصل الاول:مؤلفات السيوطى في التفسير و علوم القرآن.

    الفصل الثاني:التعريف بأهم مؤلفاته في التفسير،كه به معرفى:الدر المنثور في التفسير

    بالمأثور، تكملة تفسير جلال الدين المحلى(المعروف بتفسير الجلالين)و نواهد

    الأبكار و شوارد الافكار مى‌پردازد.الفصل الثالث:في التعريف بأهم

    مؤلفاته في علوم القرآن كه لباب النقول في اسباب النزول، مفحمات الأقران

    في مبهمات القرآن، تناسق الدرر في تناسب السور، مراصد الاطلاع في تناسب

    المقاطع و المطالع، معترك الاقران في إعجاز القرآن، المهذّب فيما وقع في

    القرآن من المعرّب، الإكليل في استنباط التنزيل و أسرار التنزيل را به

    معرفى مى‌نشيند.در معرفى هريك از اين آثار،نويسنده ضمن معرفى كتاب مطالب ارزندۀ ديگرى را مرتبط با موضوع كتاب مطرح مى‌كند.

    الباب الرابع:«الاتقان في علوم القرآن» حاوى يك مقدمه كه در آن

    به تعريف اصطلاح«علوم قرآنى»، تاريخ علوم قرآن تا زمان سيوطى و غيره پرداخته شده است

    و نيز چهار فصل ذيل مى‌باشد:الفصل الاول:منهج السيوطى في«الاتقان»

    كه در آن به معرفى كتاب، روش سيوطى در آن و مهمترين ديدگاههاى سيوطى در

    الاتقان پرداخته شده است.الفصل الثاني:به بررسى مصادر سيوطى

    در«الاتقان»مى‌پردازد.الفصل الثالث:المقارنة بين برهان الزركشي

    و إتقان السيوطى.الفصل الرابع:أثر الاتقان فيمن أتى بعده

    به بررسى تأثير الاتقان در آثارى چون:مفتاح السعادة و مصباح السيادة، الشهب

    الثواقب و السيوف الهندية و الاحسان في تعقيب الاتقان اختصاص يافته است.

    در خاتمه هم مهمترين نتايج حاصله از مباحث مطرح شده در كتاب بيان و برخى توصيه‌ها

    در ارتباط با علوم قرآنى در زمان حاضر از جانب نويسنده ارائه گرديده است.

    در پايان هم فهرست آيات، احاديث، اشعار،أعلام، مصادر و منابع و فهرست محتويات كتاب

    درج شده است.

    نسخه‌شناسى

    نويسنده كتاب دكتر محمد يوسف الشّزبجي

    است.اين كتاب در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 720 صفحه نخستين‌بار در سال 1421 ه‍

    -2001 م از سوى انتشارات«دار المكتبي للطباعة و النشر و التوزيع»سوريه منتشر شده است.


    پیوندها

    مطالعه کتاب الإمام السیوطی و جهوده فی علوم القرآن در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور