نمایش مبدأ برای الاختلاف في اللفظ و الرد علی الجهمیة و المشبهة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR01063J1.jpg
| عنوان =الاختلاف في اللفظ و الرد علی الجهمیة و المشبهة
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران = 
[[ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم]] (نویسنده)
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏218‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏الف‎‏3
| موضوع =
جهمیه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها

خدا - صفات

مشبهه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها
| ناشر = 
دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون
| مکان نشر =بیروت - لبنان
| سال نشر = 1405 ‌‎ق یا 1985 م

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01063AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10559
| کتابخوان همراه نور =01063
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}

'''الاختلاف في اللفظ و الرد على الجهمية و المشبهة'''، اثر ابومحمد كاتب دينورى معروف به [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]] 213-276ق/ 828-889م است كه به زبان عربى، پيرامون كلام سلفيه نوشته شده است.

==ساختار==
كتاب حاضر، رساله‌اى است مختصر كه در 20 بخش تنظيم گشته است. موضوع‌هایى كه در اين كتاب مورد بحث قرار گرفته، به طور كلى اينهاست: قدر، تشبيه، خلق قرآن، رؤيت خداوند، عرش الهى و بررسى احاديث مختلف در اين باب. انبوهى از اطلاعات موجود در تأويل مختلف الحديث و حتى بسيارى از عبارات آن عيناً در اين كتاب تكرار شده است.

==گزارش محتوا==
بخش اول كتاب، درباره اهميت اين كتاب بحث نموده است.

مبارزه [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]] با معتزله و جهميه و ديگر فرقه‌هایى كه كلام و فلسفه را مايه كار خود قرار مى‌دادند، موجب گرديد كه وزير متوكل وى را به قضاى دينور برگمارد. در بسيارى از آثار او، خاصه تأويل مختلف الحديث، مبارزه تند و آشكارى برضد معتقدان به رأى و به خصوص [[ابن حیون، نعمان بن محمد|ابوحنيفه]] پديدار است. وى استحسان و قياس را نيز به شدت رد مى‌كند و معتقد است كه آنها سرانجام انسان را به بدعت مى‌كشانند. اين مطالب در بخش دوم كتاب به چشم مى‌خورد.

در بخش سوم مى‌خوانيم: [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]] در پى شيخى از اهل حديث مى‌گشت تا نزدش علم بياموزد و او را مقتداى خود سازد. در آن روزگار، ابن راهويه (د 238ق852/م) كه از مرو برخاسته بود و در نيشابور مى‌زيست، شهرتى فراگير داشت. از آثار [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]] چنين برمى‌آيد كه از ميان همه دانشمندان سده 3ق9/م تنها كسى را كه مى‌توان به راستى، شيخ و استاد او به شمار آورد، همين ابن راهويه است. به همين جهت، به رغم سكوت منابع درباره پيوند استاد و شاگرد، معاصران، معتقدند كه وى پيش از وفات ابن راهويه؛ يعنى زمانى كه خود بيست يا بيست و چند سال بيش نداشته است، به نيشابور رفته و پس از وفات ابن راهويه به بصره بازگشته است.

مطلب ديگرى كه در اين كتاب مورد بحث است، انحراف متوكل از على(ع) و متمايل شدن او به منحرفين از حضرت مى‌باشد. هم‌چنين از لوازم قول به جسم داشتن خداوند بحث مى‌كند. از معناى كرسى و قول بعضى از جهميه درباره تأويل اين آيه: خلق الانسان من عجل، سخن مى‌گويد.

بسيارى از مطالب كلامى كه در ديگر كتب وى نيز يافت مى‌شود به طور مختصر و اجمال در كتاب حاضر يافت مى‌شود.

== وضعيت كتاب ==
فهرست مطالب كتاب در پایان آن دكر شده است.

==منابع مقاله==
متن و مقدمه كتاب.



[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:کلام و عقاید]]
[[رده: مباحث خاص کلامی]]
[[رده:الهیات (توحید)]]