نمایش مبدأ برای الاقتراح في علم أصول النحو

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR15283J1.jpg
| عنوان =الاقتراح في علم أصول النحو
| عنوان‌های دیگر =کتاب الاقتراح فی علم اصول النحو
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر]] (نویسنده)
|زبان 
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏PJ‎‏ ‎‏6151‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏9‎‏الف‎‏7
| موضوع =
زبان عربی - نحو
|ناشر 
| ناشر = 
ادب الحوزه
| مکان نشر =قم - ایران
| سال نشر = 
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE15283AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15283
| کتابخوان همراه نور =15283
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
{{کاربردهای دیگر|الاقتراح (ابهام زدایی)}}

'''الاقتراح في علم أصول النحو''' اثر عربى [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدين عبدالرحمن سيوطى]] در علم اصول معتبر در علم نحو مى‌باشد.

==ساختار==
كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و سپس 10 مسأله در اصول نحو و مسائل آن مطرح و مطالب در 7 بخش، تحت عنوانِ كتاب تنظيم شده است.

مؤلف سعى نموده به جميع آراء علماى زمان خويش اشاره كرده و ترتيب مفيدى بر اين آراء ايجاد نمايد و اصول نحوى و قواعد عربى را از كتب ديگر گردآورى كند. از اين‌رو، كتاب حاضر، مرجعى عام، از علم اصول نحو برای مدرسين و مراجعين اهل فن خواهد بود.

كتاب اول به نامِ السماع كه داراى چهارده فرع و يك خاتمه مى‌باشد.

كتاب بعدى در اجماع، كتاب سوم در قياس، كتاب چهارم در استصحاب، كتاب پنجم در انواع استدلال، كتاب ششم در تعادل و تراجيح، كتاب هفتم در احوال استنباط كننده اين علم و استخراج كننده آن كه شامل چهار مسأله مى‌باشد.

مراجعى كه سيطوى برای كتابش به آنها رجوع كرده شامل: لمع الادله في اصول النحو، الاغراب في جدل الاعراب اثر انبارى، الخصائص اثر ابن جنى، الانصاف في مسائل الخلاف اثر انبارى، التذييل و التكميل اثر ابن حيان مى‌باشند.

==گزارش محتوا==
در مقدمه، به 10 مسأله پيرامون مسائلى چون حدّ علم اصول نحو، حدود نحو، حد لغت و اين‌كه آيا لغت را خدا وضع كرده يا بشر؟، مناسبت الفاظ بر معانى در دلالات نحوى، تقسيم حكم نحوى به واجب و غيره، تقسيم حكم نحوى به رخصت و غير رخصت، معلق بودن حكم به دو چيز يا بيشتر و... پرداخته شده است. در مسأله آخر، به اين مطلب اشاره شده است كه الفاظ به واجب و ممتنع و جائز تقسيم مى‌شوند.

نویسنده در كتاب اول كه درباره سماع مى‌باشد، به تنبيهى درباره عيب بعضى از قرّاء اشاره كرده است. پيرامون اين مطلب كه قراء قرائات مخلتف و نادرى را ذكر كرده‌اند كه برخى باطل مى‌باشد، مؤلف در دو فصل با استناد به كلام پيامبر(ص)، كلام عرب و اسماء قبائلى كه از عرب أخذ شده، مطالبى را مطرح كرده است. وى در ذيل اين فصل، طى 14 فرع به مواردى جهت استشهاد كلام خود و اين كه بعضى از قرائت‌ها صحيح نيست، اشاره مى‌كند. در فصل پایانى از كتاب اول، به حكم شناخت لغت، نحو و تصريف و سپس تواتر و اخبار آحاد و راويان پرداخته است.

تنبيه بعد درباره ادله نحو نزد آقاى «انبارى» است. وى در كتاب دوم به بحث اجماع مى‌پردازد و طى مسأله‌اى بيان مى‌دارد كه آيا اجماع حجت است يا نه. وى در اين راستا سه مذهب و نظريه را بيان مى‌كند و نظريه اجماع سكونى را بررسى مى‌نمايد.

كتاب سوم درباره قياس است و طى فصولى به اركان قياس مى‌پردازد. در فصل اول، موضوع به «مقيس عليه» است و در 18 مسأله به احكام و علل و رأى افرادى چون صاحب مستوفى، ابن جنى و [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] درباره علل، اقسام علل، علل‌هاى موجبه و غير موجبه، علت بسيط و مركب، تعليل به دو علت، تعليل دو حكم به يك علت، نقش علت، تعارض علل و تعليل به امور عدمى اشاره شده است.

كتاب چهارم درباره استصحاب و كتاب پنجم پيرامون انواع استدلال است كه از آن جمله است: استدلال به عكس، بيان علت، اصول، استحسان، استقراء و دليل باقى.

كتاب ششم در تعارض و ترجيح است و كتاب هفتم، درباره احوال مستنبطين علم نحو و مستخرجين آن است و در چهار مسأله، به اين نكات پرداخته كه اولین كسى كه نحو و تصريف را وضع نمود چه كسى است؟ همچنين شروط مستنبط چيست؟ و...

== وضعيت كتاب ==
تحقيق كتاب توسط دكتر احمد محمد قاسم صورت گرفته است.

فهارس پایانى كتاب شامل: آيات قرآنى‌اى كه مورد استشهاد قرار گرفته، أبيات، انصاف الابيات، فهرست اعلام، مراجع و موضوعات است.

پاورقى‌هاى كتاب مربوط به ارجاع اسانيد و توضيح بعضى از مطالب كتاب مى‌باشد.

==منابع مقاله==
متن و مقدمه كتاب.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[البهجة المرضية علی ألفية ابن مالك]]

[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب]]

[[تحفة الأديب في نحاة مغني اللبيب]]

[[النحو العربي]]

[[خودآموز هداية في النحو]]

[[معجم القواعد العربية في النحو و التصريف]]

[[المعجم المفصل في النحو العربي]]

[[مبادئ العربية في الصرف و النحو]]

[[النحو المستطاب: سؤال و جواب و إعراب]]

[[الجمل في النحو]]

[[أصول النحو عند السيوطي بين النظرية و التطبيق]]

[[النحو الوافي مع ربطه بالأساليب الرفيعة و الحياة اللغوية المتجددة]]

[[الإنصاف في مسائل الخلاف بين النحو البصريين و الكوفيين]]

[[همع الهوامع شرح جمع الجوامع في النحو]]

[[شرح ملاجامي علی متن الكافية في النحو]]

[[أوضح المسالك إلی ألفية ابن مالك]]


[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)‎‏]]