البيعة و ولاية العهد و الشوری و آثارها في تنصيب الخليفة
| نام کتاب | البيعة و ولاية العهد و الشوری و آثارها في تنصيب الخليفة |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | غريري، سامي (نويسنده) |
| زبان | عربي |
| کد کنگره | BP 223/54 /غ4ب9 |
| موضوع | امامت
بيعت علي بن ابي طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت |
| ناشر | دليل ما |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | مجلد1: 1425ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE16128AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
البيعة و ولاية العهد و الشوری و آثارها في تنصيب الخليفة اثر سامی غریری، کتابی است پیرامون بررسی آثار بیعت، ولایت و شورا در نصب خلیفه که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.
ساختار
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب بدون تبویب و فصل‌بندی خاصی، در نه عنوان کلی، ارائه گردیده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، به این نکته اشاره گردیده که امامت و خلافت، از مهم‌ترین اسباب و عللی است که با ورود نظرات مختلف در آن، باعث اختلاف میان مسلمین و بروز تفرقه و ایجاد فرق و مذاهب مختلف، پس از وفات پیامبر(ص) تا عصر حاضر گردیده است[۱].
در عنوان نخست به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه کسی رئیس دولت را انتخاب می‌کند؟. نویسنده در ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی بیعت و استعمال این واژه در میان اعراب مورد بحث و بررسی قرار داده و سپس به‌منظور بیان اهمیت این امر، به سه نمونه از سنت نبوی در گرفتن بیعت از مسلمین، اشاره کرده است:
- بیعت عقبه اول: اولین بیعت گرفته شده در اسلام میان پیامبر(ص) و برخی از انصار، به معنای دخول در اسلام و اقرار به ربوبیت و توحید خالق و نبوت پیامبر(ص) و التزام به قوانین الهی؛
- بیعت عقبه دوم: که میان پیامبر(ص) و کسانی که از مدینه به خاطر حج خارج شده بودند؛
- بیعت رضوان یا بیعت شجره: بیعتی که پیش از صلح حدیبیه اتفاق افتاد[۲].
برای هر بیعتی ارکان و شروطی است. ارکان و شروط بیعت عبارت‌اند از مبایع، مبایع له، معاهده و مکان بیعت. در این مبحث انواع بیعت، حدیث ثقلین و مکان‌هایی که پیامبر(ص) این حدیث شریف را بیان نمودند، تعریف لغوی صحابی، ضوابط شناخت صحابی و بیعت عامه، مطرح شده است[۳].
در عنوان دوم، چگونگی بیعت با ابوبکر و قضایای مربوط به سقیفه بیان و ضمن بررسی نظریه سقیفه و مقدمات سقیفه (ازجمله روز وفات پیامبر(ص) و دفن آن حضرت)، سقیفه به روایت عمر بن خطاب تعریف گردیده است. سپس به موضع برخی از صحابه، ازجمله امام علی(ع)، حضرت زهرا(س)، اسامه بن زید، ابن عباس، فضل بن عباس، عتبه بن ابولهب، خالد بن سعید اموی، ابوذر غفاری، سلمان فارسی، ابوسفیان، فروه بن عمرو، سعد بن عباده، ام‌مسطح بن اثاله (سلمی دختر ابورهم بن مطلب بن عبدمناف)، نعمان بن عجلان زرقی انصاری و عمر بن خطاب پیرامون این واقعه، اشاره شده است[۴].
در عناوین بعدی کتاب، به ترتیب، بیعت عمر بن خطاب؛ بیعت عثمان بن عفان و بیعت مردم با امام علی(ع)؛ امام حسن(ع)؛ مسلم بن عقیل به نیابت از امام حسین(ع)؛ امام رضا(ع) به ولایت‌عهدی و بیعت مردم با حضرت مهدی در عصر ظهور، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است[۵].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست آیات، احادیث، مصادر و منابع مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها علاوه بر ذکر منابع[۶]، به توضیح برخی از مطالب پرداخته شده است[۷].
پانویس
منابع
مقدمه و متن کتاب.