التربية الإسلامية بین الأصالة و المعاصرة
| نام کتاب | التربية الإسلامية بين الأصالة و المعاصرة |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | قاضي، سعيد اسماعيل (نويسنده)
|
| زبان | عربي |
| کد کنگره | LC 904 /ق2ت4 |
| موضوع | اسلام و آموزش و پرورش |
| ناشر | عالم الکتب |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 2004م , 1424ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE25449AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
التربیة الإسلامیة بین الأصالة و المعاصرة، اثر سعید اسماعیل قاضی، پژوهشی است پیرامون تعلیم و تربیت اسلامی و تعامل سنت و مدرنیته در آن که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.
ساختار
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در هفت فصل، تنظیم شده است.
نویسنده در ابتدا، به بیان مصادر و اهداف تربیت اسلامی پرداخته و سپس، ضمن بحث پیرامون اصول آموزش اسلامی و ارتباط و تعامل بین سنت و مدرنیته، به بررسی جنبه‌های مختلف شخصیت فردی و اجتماعی و نقش آموزش و پرورش اسلامی در پاسخ به این جنبه‌ها و نیز ارکان و پایه‌های پیشرفت تمدن پرداخته و در پایان، از مسائل و موضوعات مربوط به راهنمایی و مشاوره دانش پژوهان و نحوه ارزیابی در تربیت اسلامی سخن به میان آمده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن اشاره به موضوع کتاب، توضیح مختصر و کوتاهی پیرامون موضوع فصول داده شده است[۱].
در فصل نخست، ابتدا به تعریف تربیت اسلامی پرداخته شده و سپس، مصادر آن که عبارتند از قرآن، سنت نبوی، سیره سلف صالح و تابعین و نیز اهداف (شامل اهداف عام و فرعی) و ویژگی‌های آن، تشریح شده است. این ویژگی‌ها، عبارتند از: برتر، شامل، متکامل، واقعی، مستمر، متوازن، پیشرفته و در حال رشد و انسانی و جهانی بودن تربیت اسلامی[۲].
در فصل دوم، به بحث پیرامون اصول آموزش اسلامی و ارتباط و تعامل بین سنت و مدرنیته در آن پرداخته شده است. نویسنده بر این باور است که تربیت اسلامی، تربیتی است که بین سنت و مدرنیته، به خوبی جمع کرده و با هر دو، در تعامل و ارتباط است. این تربیت از لحاظ تراث تربیتی دیرینه ای که برگرفته از قرآن کریم و احادیث شریف نبوی و پس از آن، از فقه فقها، ادب ادبا، فکر متفکرین و فلسفه فلاسفه می‌باشد، سنتی و اصیل بوده و از لحاظ قدرت آن بر نمو و تکامل و استفاده از فقه پویا، مدرنیته و معاصر است[۳].
از جمله مباحث این فصل، می‌توان به مطالب زیر، اشاره نمود: طلب علم؛ فرصت‌های برابر آموزشی؛ توجه به پرورش همه جانبه شخصیت دانش پژوه؛ خودفراگیری؛ رعایت تفاوت‌های فردی؛ شفقت و مهرورزی به دانش پژوهان؛ تقویت ارتباط میان معلم و متعلم؛ تشویق و جلب توجه متعلمین؛ ایجاد تفریح و سرگرمی در حین درس؛ توجه به آموزش تدریجی از سهل به دشوار؛ ایجاد تنوع در روش‌های تعلیم و تربیت؛ استفاده از سفرهای علمی و...[۴].
در فصل سوم، جنبه‌های شخصیت فرد و نقش آموزش و پرورش اسلامی در پاسخ به این جنبه‌ها بررسی شده است. این جنبه‌ها عبارتند از جنبه جسمی، عقلی، اعتقادی، روحی، اخلاقی، اجتماعی، نفسی، ارادی، جنسی و زیبایی[۵].
در فصل چهارم، جنبه‌های شخصیت جامعه اسلامی و نقش آموزش و پرورش اسلامی در پاسخ به آن‌ها بررسی شده است. این جنبه‌ها، شامل جنبه دینی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و تمدنی و فرهنگی می‌باشد[۶].
در فصل پنجم، ارکان و پایه‌های پیشرفت تمدن و دامنه توجه آموزش و پرورش اسلامی به آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این ارکان عبارتند از: طلب علم؛ استمرار در بحث علمی؛ کاربرد عملی علوم؛ هدایت اخلاقی علوم؛ نشر علم و عدم کتمان آن؛ تقدیر از علما و نقش آن‌ها در بحث علمی[۷].
فصل ششم، به مسائل و موضوعات مربوط به راهنمایی و مشاوره دانش پژوهان در پرتو‌اندیشه تربیتی اسلامی اختصاص یافته است. زمینه‌های مذکور در این فصل برای راهنمایی و مشاوره، عبارتند از راهنمایی آموزشی، حرفه ای، اجتماعی، اخلاقی، بهداشتی و روانی[۸].
در آخرین فصل، در پنج بخش، به بحث از فلسفه ارزشی در تفکر تربیتی اسلامی پرداخته شده است. مباحث این فصل عبارتند از انواع ارزیابی و اهداف تفکر تربیتی اسلامی؛ زمینه‌های ارزیابی در تفکر تربیتی اسلامی؛ اسالیب و روش‌های ارزیابی؛ ارزیابی کنندگان و ویژگی‌های ارزیابی در تفکر تربیتی اسلام[۹].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است.
تعلیقات هر فصل، در انتهای همان فصل آمده است. در این تعلیقات، به ذکر منابع، پرداخته شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.