الجعل و العمل الضابط في الرابطي و الرابط و قصيدة ينبوع الحياة
الجعل و العمل الضابط في الرابطي و الرابط و قصیدة ینبوع الحیاة تأليف علامه حسن‌زاده آملى، به زبان عربى و در موضوع مجعولیت وجود است.
| الجعل و العمل الضابط في الرابطي و الرابط و قصیدة ینبوع الحیاة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسن‌زاده آملی، حسن (نویسنده) |
| ناشر | قيام |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1368 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | خدا شناسی
شعر عربی - ایران - قرن 14 فلسفه اسلامی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BBR 1350 /ح5ج7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
رساله، نسبتا كوتاه و فاقد هر گونه باب‌بندى و فصل‌بندى است.
گزارش محتوا
همان‌طور كه پيداست، مسئله مورد بحث در اين رساله، مسئله جعل است. مبحث جعل، على رغم گفته برخى كه ابراز كرده‌اند: مبحث اصالت يا اعتباريت وجود، ما را از مبحث جعل بى نياز مى‌كند، يكى از مباحث مهم حكمى است كه دقت در آن، حقيقت امر را در صدور اشيا از جاعل واجب بالذات و نحوه ارتباط معلول با علت خود و بالعكس روشن مى‌كند.
حضرت استاد حسن‌زاده، در بيان هدف نگارش رساله جعل، چنين مى‌فرمايد: «هدف عمده ما در اين رساله كه براى متوغلين در فلسفه و عرفان، خود، نكته عليايى است، اين است كه مى‌خواهيم بگوييم: بنا بر اصالت وجود و مساوقت وجود با حق و اينكه وجود يك وجود صمدى و يك حقيقت واحده ذات مراتب يا ذات مظاهر است، ما از مجعولیت وجود چه مى‌خواهيم؟ و يا بنا بر امور ياد شده، مجعولیت وجود چه معنايى مى‌تواند داشته باشد؟ و شايد آن آقايان و بزرگانى كه مجعولیت وجود را نفى و قائل به مجعولیت ماهيت، يا مجعولیت انتساب ماهيت به وجود شده‌اند، نظر شريفشان به همين نكته كه بدان اشاره شد، معطوف بوده باشد».
به هر حال، معظم‌له رساله را با اشاره‌اى به اهميت مبحث جعل آغاز مى‌كند، آن‌گاه خاطرنشان مى‌سازد كه بحث از جعل به شعبه‌هاى گوناگونى تقسيم مى‌گردد كه طايفه‌اى از آنها جزء مسائل فلسفه رايج(حكمت مشاء) است و برخى در حكمت متعاليه ريشه دارد كه ذيلا به عناوين آن مسائل اشاره مى‌شود:
- مسئله اصالت وجود در جعل، غير مسئله اصالت وجود در تحقق است.
- لفظ جعل در برخى از موارد به دو مفعول و در برخى ديگر به يك مفعول متعدى مى‌شود.
- مجعول بالذات چيست؟
- جعل مؤلف به جعل عرضيات مفارقه اختصاص دارد.
- كسانى كه در ماهيت به جعل بسيط قائلند، بر اعتباريت وجود اتفاق دارند.
- كسانى كه در ماهيت، قائل به جعل بسيطند، سه فرقه‌اند.
- كسى كه مى‌گويد: مجعول به جعل بسيط، اتصاف است، مرادش از اين اتصاف چيست؟
- كسانى كه قائل به اصالت وجودند، درباره مجعول بالذات، به سه فرقه تقسيم مى‌شوند.
- آيا بسائط مجعولند؟
- موجود ممكن همراه با وجودش ربط محض است.
- در برخى از موارد، شيخ اكبر، محى‌الدين بن عربى، از انتساب ما سوى به حق تعالى، به ارتباط فقرى تعبير كرده است.
حضرت استاد، مسائل مورد اشاره را به همين ترتيب كه ذكر شد، به تفصيل، مورد بحث قرار داده و در خاتمه جهت مزيد استبصار به نقل طايفه‌اى از كلمات اهل توحيد(اهل عرفان) مى‌پردازد.
گفتنى است كه رساله جعل، همراه با دو اثر ديگر استاد، يكى، به نام «العمل الضابط في الرابطى و الرابط» و دومى، به نام «قصيدة ينبوع الحياة»، توسط انتشارات قيام، در سال 1368ش، به طبع رسيد.