الحجّ عبر الحضارات و الأمم

    از ویکی‌نور
    الحجّ عبر الحضارات و الأمم
    نام کتاب الحجّ عبر الحضارات و الأمم
    نام‌های دیگر کتاب دراسة مقارنة بين الحج في الإسلام و طقوس الديانات الأخري
    پدیدآورندگان آل مرتضي مومن، ماجده (نويسنده)

    اسدي، محسن (مصحح)

    زبان عربي
    کد کنگره ‏BP‎‏ ‎‏188‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏76‎‏ ‎‏ح‎‏3
    موضوع حج
    ناشر مشعر
    مکان نشر ايران - تهران
    سال نشر مجلد1: 1422ق ,
    کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE03907AUTOMATIONCODE

    الحجّ عبر الحضارات و الأمم، نوشته خانم ماجده آل مرتضی مؤمن، است که نویسنده در آن، اهمیت و چگونگی فریضه بزرگ و عبادی - اجتماعی حجّ را از نظر دین حضرت ابراهیم(ع)، یهودیت، مسیحیت و اسلام به صورت مستند و تطبیقی شرح داده است.

    مطالب این کتاب به زبان عربی جدید نوشته شده است. نام کامل کتاب عبارت است از: «الحجّ عبر الحضارات و الأمم؛ دراسة مقارنة بين الحجّ في الإسلام و طقوس الديانات الأخری»؛ یعنی: «حجّ در طول تمدنها و امتها؛ تحقیقی مقایسه‌ای بین حجّ در اسلام و شعائر ادیان دیگر».

    متأسفانه زمان و مکان و سایر مشخصات نگارش کتاب حاضر مشخص نشده است.

    ساختار

    کتاب حاضر، از مقدمه نویسنده و متن اصلی (شامل: 10 فصل) تشکیل شده است.

    این اثر، مستند است و نویسنده برای نگارش آن از منابع متعدد قرآنی، روایی، تاریخی و... (83 منبع) استفاده کرده و ارجاعات و استنادات و توضیحاتش را به‌صورت پاورقی آورده است.

    روش نویسنده محترم در این کتاب، نقلی و تحلیلی با تأکید بر مقایسه موضوع حجّ در اسلام با شعائر ادیان مختلف است. نویسنده برای توضیح مطالبش از تصاویر (طراحی‌شده)، نقشه‌ها و نمودارها نیز بهره برده است[۱].

    زبان نگارش کتاب حاضر، عربی قدیم نیست و به زبان عربی جدید نوشته شده و به همین جهت فهم آن برای همگان آسان نیست و واژگان و اصطلاحات بسیاری در آن آمده که در گذشته رایج نبوده است، مانند «المكسيك»، به معنای کشور مکزیک و «وِل ديورانت»[۲]؛ یعنی ویل دورانت – نویسنده کتاب تاریخ تمدن - و «الفاتكان»[۳]؛ یعنی واتیکان (دولت‌شهری مستقل در درون شهر رم در کشور ایتالیا و محل اقامت پاپ، رهبر کاتولیک‌های جهان).

    همچنین هرچند حروف چهارگانه (گ، چ، پ، ژ) در عربی قدیم وجود ندارد، ولی در عربی جدید وجود دارد و برای ذکر نام اعلام و اختراعات جدید مانند کامپیوتر و... استعمال می‌شود؛ به همین جهت به‌عنوان مثال در عربی جدید، گاه نام قاره اروپا را به‌صورت «اروبا» (با تبدیل پ به ب) می‌نویسند و گاه به‌صورت «اروپا» (با حفظ حرف پ)؛ بنابراین اگر خواننده محترم در این کتاب کلماتی مانند «اروپا» و «اسپانیا» مشاهده می‌کند، نباید پنداشته شود که خطای تایپی است، بلکه بر اساس عربی جدید نوشته شده و این‌گونه گفتن و نوشتن در عربی امروز جایز است.

    ‏گزارش محتوا

    نویسنده در مقدمه‌اش که زمان و مکان و سایر مشخصات نگارش آن را معین نکرده، گزارش کوتاهی از مباحث و فصول کتابش را آورده است [۴].

    برخی از نکات جالب و آموزنده این اثر عبارت است از:

    1. حجّ در لغت به معنای قصد است و... شامل هر زیارتی می‌شود که زائران با هیئت معین و در زمان مشخص انجام می‌دهند و به مکانی مقدس می‌روند که به آن ایمان دارند... و در شریعت اسلامی، حجّ منحصر به قصد زیارت خانه کعبه و انجام مناسک مشخص در زمان معین است... [۵].
    2. حجّ مسیحی، حجّ صحیح و الهی نیست؛ چون آنان عقیده‌ای را انتخاب کرده یا ساخته‌اند و انسان و خدا را با هم مخلوط کرده‌اند، پس دیانت آنها که عقلشان برگزیده؛ چنین اعتقاد دارد که خدای پسر، مکمّل خدای پدر است، پس مسیحیت، دینی دوخدایی است و یکخدایی نیست و روشن است که دینی که بیش از یک خدا دارد، دین توحیدی نیست. همان طور که در مقدمه کتاب گفته شد باربارا براون - بانوی نویسنده آمریکایی - بعد از آنکه از روی تحقیق قانع شد که اعتقادات مسیحی همه‌اش به دور خدای پسر - مسیح(ع) - می‌گردد، اسلام را انتخاب کرد و گفت: مسیحیت دیانتی دوخدایی است و یکخدایی نیست و... وعیدها و نماز و... همه معطوف به عیسای مسیح(ع) است [۶].
    3. نویسنده، هفت نقطه اشتراک و همچنین هفت نقطه اختلاف را در موضوع حجّ در بین اسلام و ادیان دیگر بیان کرده است و از جمله چنین نوشته است: یکی از نقاط اشتراک این است که لبیک گفتن، نیازی انسانی و ضروری است؛ انسان، فقیر و ناقص و ضعیف است و احتیاج به موجودی غنیّ و کامل و قویّ دارد تا نیازش را برطرف سازد و... و این نیازی فطری است... یکی از نقاط اختلاف این است که بیشتر انسانها از خطّ و راه انبیا منحرف شده‌اند؛ زیرا دانستیم که همه پیامبران بدون استثنا در حجشان به کعبه توجه می‌کردند و نه هیچ جای دیگر و در اسلام هم فقط باید به کعبه توجه کرد، ولی ادیان دیگر جاهای گوناگونی را مورد توجه قرار داده‌اند و این انحراف از راه مستقیم پیامبران الهی است... [۷].

    وضعیت کتاب

    در پایان کتاب حاضر، نخست فهرست منابع و پس از آن فهرست مطالب ذکر شده، ولی متأسفانه فهرستهای فنی فراهم نشده است.

    پانویس

    1. ر.ک: متن کتاب، ص32، ‌36، ‌39، ‌42، ‌49، ‌52، ‌54 و...
    2. ر.ک: همان، ص80
    3. ر.ک: همان، ص123
    4. ر.ک: مقدمه کتاب، ص7-‌11
    5. ر.ک: متن کتاب، ص15-‌19
    6. ر.ک: همان، ص133
    7. ر.ک: همان، ص255-‌266

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.


    وابسته‌ها

    پیوندها