نمایش مبدأ برای الحكايات في مخالفات المعتزلة من العدلية و الفرق بينهم و بين الشيعة الإمامية

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR01459J1.jpg
| عنوان =الحکايات في مخالفات المعتزلة من العدلية و الفرق بینهم و بین الشیعة الإمامیة
| پدیدآوران = 
[[مفید، محمد بن محمد]] (نویسنده)

[[علم‌الهدی، علی بن الحسین]] (نویسنده)

[[حسینی جلالی، محمدرضا]] (محقق)
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏209‎‏/‎‏7‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏7‎‏ک‎‏9‎‏ ‎‏9‎.‎‏ش*
| موضوع =
مفید، محمد بن محمد، 336 - 413ق. - کنگره‏‌ها

کلام شیعه امامیه - قرن 4ق.

کلام معتزله - قرن 4ق.
| ناشر = 
المؤتمر العالمي لألفية الشيخ المفيد
| مکان نشر =قم - ایران
| سال نشر = 1413 ق 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01459AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01459
| کتابخوان همراه نور =01459
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''الحكايات في مخالفات المعتزلية من العدلية'''، املاى [[شيخ مفيد]] بر [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد‌ ‎مرتضى]] به زبان عربى است كه در آن، آرا و عقايد معتزله را نقد و فرق بين اماميه عدليه را با آنها بيان مى‌كند. كتاب، در زمان حيات [[شيخ مفيد]] نوشته شده است و در واقع جواب‌هاى ايشان است به سؤال‌هاى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد‌ ‎مرتضى]].

نام كتاب، در اول آن چنين ثبت شده است: «فصل من حكايات الشيخ المفيد أبى عبدالله محمد بن محمد بن النعمان». همين مسئله باعث شده كه شبهه‌اى بين كتاب‌شناسان ايجاد شود كه آيا اين كتاب مستقل است يا اينكه جزيى از كتب ديگر است.

عده‌اى به خاطر ملحق شدن اين كتاب به بعضى از نسخ خطى اوائل المقالات، چنين گمان كرده‌اند كه اين كتاب، فصلى از اوئل المقالات مى‌باشد، ولى ختم شدن اوائل المقالات به عبارت «هذا آخر ما تكلم به السيد‌ ‎الشريف الرضى...» و اينكه جمع كننده آن [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]] است، قرينه‌اى است بر اينكه اين كتاب، جزيى از اوائل المقالات نمى‌باشد. بعضى هم به خاطر طبع شدن اين كتاب در آخر كتاب الفصول المختارة [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد‌ ‎مرتضى]]، بر اين اعتقادند كه اين كتاب، در واقع، فصلى از فصول الفصول المختارة مى‌باشد.

==ساختار==
كتاب، در چهار فصل تنظيم شده است.

==گزارش محتوا==
مسائلى كه در اين كتاب مطرح شده‌اند، عبارتند از:

#حال: بعضى از معتزله، قائلند كه صفات خداوند، نه عين ذات هستند و نه اشيايى هستند كه قيام به ذات داشته باشند، بلكه صفات، موجوداتى كاملا منفصل از ذات هستند كه به آنها احوال گفته مى‌شود. مؤلف، با استفاده از ادله عقلى و نقلى فساد اين قول را اثبات مى‌كند.
#فصل في رأى معتزلة البصريين في القدرة و الارادة: معتزله بصره اعتقاد دارند كه قدرت و اراده به موجود متعلق نمى‌شود، زيرا آن دو به چيزى تعلق نمى‌گیرند مگر به صورت حدوثى.
#قول المعتزلة في الجواهر بما يقول اصحاب الهيولى، قول المعتزله في الوعيد و...: مؤلف، آراى معتزله را در مورد جوهر، وعيد و... بيان كرده و به آنها جواب مى‌دهد.

او، در ادامه، آرا و عقايد شيعه را در اين موارد بيان كرده و براى آنها دليل مى‌آورد.

او، در دو قسمت جداگانه دامن شيعه را از تهمت تشبيه مبرا نموده و اقوال بعضى از علماى شيعه را كه ظاهر تشبيه دارند، توجيه مى‌كند. او، در بحثى ديگر اثبات مى‌كند كه شيعه هرگز قائل به جبر نشده است و چنين نسبتى تهمتى بيش نيست.

قسمت پایانى كتاب، متشكل است از دوازده روايت از ائمه كه شیعیان را به امورى توصيه كرده‌اند. اكثر اين روايات، روايات اخلاقى و تعليم آداب صحيح اسلامى مى‌باشد.

== ويژگى‌ها و معايب كتاب ==


#نامنظم بودن كتاب: اين كتاب داراى نظم منطقى بين مباحث مطرح شده، نمى‌باشد و مى‌توان آن را مجموعه يادداشت‌هاى مؤلف يا شاگرد او در مسائل مختلف، نام نهاد كه حتى موضوع خاصى هم ندارد؛ گر چه بخش قابل توجهى از كتاب، به ايرادات وارده بر افكار معتزله و تبرئه شيعه از افكار آنها اختصاص يافته است، اما بخش‌هایى از آن نيز به ايرادات وارده عليه اشاعره و نصارى مى‌باشد. هم‌چنين بخشى از اين كتاب، مباحث كلامى، عقلى و جدلى مى‌باشد و بخشى از آن، مباحث نقلى و اخلاقى.
#اتهام شيعه به عدم مناظره: يكى از مسائلى كه در اين كتاب به آن پرداخته شده است، رفع اتهام مناظره نكردن از شیعیان است.

[[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد‌ ‎مرتضى]] از [[شيخ مفيد]] مى‌پرسد كه شيعه، به عدم مناظره متهم است و حتى بعضى مى‌گويند كه ائمه(ع)، مناظره را نفى نموده‌اند، اما [[شيخ مفيد]] عكس آن را ثابت مى‌داند و روايتى هم نقل مى‌كند كه در آن ترغيب به مناظره شده است.

== نسخه‌شناسى ==


اين كتاب، چندين بار به چاپ رسيده است كه در ذيل مشخصات آن مى‌آيد:

#نسخه نجف اشرف: اين نسخه، اولین نسخه چاپى كتاب مى‌باشد كه در سال 1370ق، در نجف اشرف، به همراه كتاب الفصول المختارة به چاپ رسيد.
#:اين نسخه، چندين بار به صورت افست تجديد چاپ شد؛ به عنوان نمونه، در سال 1396ق، در قم توسط مكتبة الداورى و در سال 1405ق، در بيروت توسط دار الاضواء.
#نسخه مجله تراثنا: اين نسخه، در سال 1409ق، در قم توسط مجله تراثنا و با تحقيق و مقدمه سيد‌ ‎محمدرضا جلالى حسینى در 76 صفحه در شماره 16 اين مجله به چاپ رسيده است.
#نسخه موجود در برنامه: اين نسخه همان نسخه قبل است كه با تجديد نظر محقق منتشر شده است. اين كتاب، 136 صفحه در جلد 10 در سلسلة مؤلفات [[شيخ مفيد]]، توسط انتشارات دار المفيد، در سال 1414ق، در بيروت طبع گشته است.

اين نسخه، داراى مقدمه‌اى است نسبتا تفصيلى درباره كتاب و مؤلف آن.

در ضمن، كتاب، شامل فهرست آيات، احاديث، كتب و مؤلفات، فرق و طوائف، فهرست اعلام، مواضع و بلدان، مصطلحات و الفاظ خاصة، مصادر و مراجع و فهرست محتويات مى‌باشد.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[دفاع از تشیع (ترجمه الفصول المختاره)]]

[[سلسلة مؤلفات الشيخ المفيد]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:کلام و عقاید]]
[[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]]