الفقه علی المذاهب الخمسة: الجعفري - الحنفي - المالكي - الشافعي - الحنبلي
| نام کتاب | الفقه علی المذاهب الخمسة: الجعفري - الحنفي - المالکي - الشافعي - الحنبلي |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | الجعفري - الحنفي - المالکي - الشافعي - الحنبلي |
| پدیدآورندگان | مغنیه، محمدجواد (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 169/7 /م6ف7 |
| موضوع | فقه تطبیقی |
| ناشر | دار التيار الجديد |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1421 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE295AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«الفقه على المذاهب الخمسة: الجعفري، الحنفي، المالكي، الشافعي، الحنبلي» اثر شيخ محمدجواد مغنيه، خلاصه‌اى از نظرات مذاهب پنجگانه در عبادات و احوال شخصى است كه از مصادر و مآخذ عربى، گردآورى شده است.
انگيزه نويسنده از نگارش كتاب، مخالفت با اهداف استعمار و دشمنان اسلام است كه به دنبال تفرقه و جدايى مسلمانان هستند تا بدين‌وسيله بر مسلمانان سيطره يابند (مقدمه نويسنده، ج1، ص8- 9).
ساختار
كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در دو بخش عبادات و احوال شخصى تنظيم شده است. بخش عبادات در ضمن شش بحث فقهى و بخش احوال شخصى در ضمن هفت بحث مطرح شده است.
نويسنده در نقل آراء شيعه، معيار را «اجماع» و در موارد اختلافى، معيار را «مشهور» قرار داده و در اختلاف رأى مذاهب ديگر، «رأى اسبق» را رجحان داده و به نقل آن پرداخته است.
در اين كتاب بيشتر به نقل اقوال پرداخته شده تا ذكر ادله و لذا نقادى نسبت به ادله در آن به چشم نمى‌خورد. همچنين به ذكر مآخذ و منابع به‌ندرت اشاره شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن توضيح موضوع كتاب، به انگيزه نگارش آن اشاره شده است (مقدمه، ص5- 12).
در بخش عبادات، موضوعات فقهى طهارت، نماز، روزه، زكات، خمس و حج مورد بحث و بررسى قرار گرفته كه به چند مورد اشاره مى‌شود:
1. طهارت: اين مبحث، داراى موضوعى است كه تأليفات بسيارى را به خود اختصاص داده و اولين مبحثى است كه در فقه، تدريس شده و پيشوايان فقه، آن را شرط اساسى در صحت عبادات مى‌دانند (متن كتاب، ص15). انواع آب‌ها، نجاسات، مطهرات، موجبات وضو و نواقض آن، غسل و تيمم، موضوعات مطرح شده در اين مبحث مى‌باشد (همان، ص15- 75).
2. نماز: در ابتداى اين مبحث، به اهميت نمازهاى يوميه و سپس، به اختلاف مذاهب در تعداد ركعات نوافل نمازهاى يوميه، اشاره شده است (همان، ص77-78).
3. زكات: در اين مبحث، ابتدا شروط زكات بنا بر مذاهب مختلف بيان و سپس، اموالى كه زكات بدان تعلق مى‌گيرد، معرفى شده است. در همه اين موارد، اختلافاتى ذكر گرديده است (همان، ص166).
در بخش دوم، تحت مباحث زير، به احكام مربوط به احوال شخصى و اختلاف مذاهب در موضوعات ازدواج، طلاق، ظهار و ايلاء، وصايا، مواريث، وقف و حجر پرداخته شده است. برخى از اين موضوعات به اختصار بدين شرح است:
1. ازدواج: اينكه عقد به وسيله ايجاب و قبول، محقق مى‌گردد، مورد اتفاق تمامى مذاهب مى‌باشد اما پيرامون چگونگى تحقق ايجاب و قبول، اختلافاتى وجود دارد كه نويسنده در اين مبحث، بدان پرداخته است (همان، ص291).
2. طلاق: نويسنده در اين مبحث ابتدا شرايط طلاق‌دهنده را كه عبارت است از: بلوغ، عقل، اختيار و قصد، مورد بررسى قرار داده است. پس از آن صيغه طلاق، شهادت گرفتن بر طلاق، طلاق بين مرد سنى و زن شيعه و انواع طلاق رجعى، بائن و خلع از ديدگاه مذاهب مختلف اسلامى مورد مطالعه قرار گرفته است (همان، ص409- 451).
3. حجر: آخرين مبحث كتاب است. حجر در لغت به معناى منع و در اصطلاح به معناى منع انسان از تصرف در تمامى يا بخشى از اموالش مى‌باشد. جنون، صغر، سفه و افلاس به عنوان چهار مورد از اسباب حجر مورد بررسى قرار گرفته است (همان، ص627-645).
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در انتهاى كتاب و توضيح برخى مطالب و عبارات متن در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها