الفقه علی المذاهب الخمسة: الجعفري - الحنفي - المالكي - الشافعي - الحنبلي
الفقه على المذاهب الخمسة: الجعفري، الحنفي، المالكي، الشافعي، الحنبلي اثر شيخ محمدجواد مغنيه، خلاصه‌اى از نظرات مذاهب پنجگانه در عبادات و احوال شخصى است كه از مصادر و مآخذ عربى، گردآورى شده است.
| الفقه علی المذاهب الخمسة: الجعفري - الحنفي - المالکي - الشافعي - الحنبلي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مغنیه، محمدجواد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | الجعفري - الحنفي - المالکي - الشافعي - الحنبلي |
| ناشر | دار التيار الجديد |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1421 ق |
| موضوع | فقه تطبیقی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 169/7 /م6ف7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
انگیزه نویسنده از نگارش كتاب، مخالفت با اهداف استعمار و دشمنان اسلام است كه به دنبال تفرقه و جدايى مسلمانان هستند تا بدين‌وسيله بر مسلمانان سيطره يابند.[۱]
ساختار
كتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در دو بخش عبادات و احوال شخصى تنظيم شده است. بخش عبادات در ضمن شش بحث فقهى و بخش احوال شخصى در ضمن هفت بحث مطرح شده است.
نویسنده در نقل آراء شيعه، معيار را «اجماع» و در موارد اختلافى، معيار را «مشهور» قرار داده و در اختلاف رأى مذاهب ديگر، «رأى اسبق» را رجحان داده و به نقل آن پرداخته است.
در اين كتاب بيشتر به نقل اقوال پرداخته شده تا ذكر ادله و لذا نقادى نسبت به ادله در آن به چشم نمى‌خورد. همچنين به ذكر مآخذ و منابع به‌ندرت اشاره شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن توضيح موضوع كتاب، به انگیزه نگارش آن اشاره شده است.[۲]
در بخش عبادات، موضوعات فقهى طهارت، نماز، روزه، زكات، خمس و حج مورد بحث و بررسى قرار گرفته كه به چند مورد اشاره مى‌شود:
- طهارت: اين مبحث، داراى موضوعى است كه تأليفات بسيارى را به خود اختصاص داده و اولین مبحثى است كه در فقه، تدريس شده و پيشوايان فقه، آن را شرط اساسى در صحت عبادات مى‌دانند.[۳] انواع آب‌ها، نجاسات، مطهرات، موجبات وضو و نواقض آن، غسل و تيمم، موضوعات مطرح شده در اين مبحث مى‌باشد.[۴]
- نماز: در ابتداى اين مبحث، به اهميت نمازهاى يوميه و سپس، به اختلاف مذاهب در تعداد ركعات نوافل نمازهاى يوميه، اشاره شده است.[۵]
- زكات: در اين مبحث، ابتدا شروط زكات بنا بر مذاهب مختلف بيان و سپس، اموالى كه زكات بدان تعلق مى‌گیرد، معرفى شده است. در همه اين موارد، اختلافاتى ذكر گرديده است.[۶]
در بخش دوم، تحت مباحث زير، به احكام مربوط به احوال شخصى و اختلاف مذاهب در موضوعات ازدواج، طلاق، ظهار و ايلاء، وصايا، مواريث، وقف و حجر پرداخته شده است. برخى از اين موضوعات به اختصار بدين شرح است:
- ازدواج: اينكه عقد به وسيله ايجاب و قبول، محقق مى‌گردد، مورد اتفاق تمامى مذاهب مى‌باشد اما پيرامون چگونگى تحقق ايجاب و قبول، اختلافاتى وجود دارد كه نویسنده در اين مبحث، بدان پرداخته است.[۷]
- طلاق: نویسنده در اين مبحث ابتدا شرايط طلاق‌دهنده را كه عبارت است از: بلوغ، عقل، اختيار و قصد، مورد بررسى قرار داده است. پس از آن صيغه طلاق، شهادت گرفتن بر طلاق، طلاق بين مرد سنى و زن شيعه و انواع طلاق رجعى، بائن و خلع از ديدگاه مذاهب مختلف اسلامى مورد مطالعه قرار گرفته است.[۸]
- حجر: آخرين مبحث كتاب است. حجر در لغت به معناى منع و در اصطلاح به معناى منع انسان از تصرف در تمامى يا بخشى از اموالش مى‌باشد. جنون، صغر، سفه و افلاس به عنوان چهار مورد از اسباب حجر مورد بررسى قرار گرفته است.[۹]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در انتهاى كتاب و توضيح برخى مطالب و عبارات متن در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.