المقاصد الشافية في شرح الخلاصة الکافية

المقاصد الشافية في شرح الخلاصة الکافية
پدیدآوران	شاطبی، ابراهیم بن موسی (نویسنده) ابن مالک، محمد بن عبدالله (نویسنده) عثیمین، عبدالرحمن بن سلیمان (محقق) بنا، محمد ابراهیم (محقق) ثبیتی، عياد بن عید (محقق) قطامش، عبدالمجید (محقق) عاید، سلیمان بن ابراهیم (محقق)
ناشر	المملکة العربية السعودية. وزارة التعليم العالي. جامعة أم القري. معهد البحوث العلمية. مرکز إحياء التراث الاسلامي
مکان نشر	عربستان - مکه مکرمه
سال نشر	1428ق. = 2007م.
چاپ	چاپ یکم
شابک	‎99600-03-833-5
زبان	عربی
تعداد جلد	10
کد کنگره	‏/الف2 الف70235 / 6151 PJ

المقاصد الشافیة فی شرح الخلاصة الکافیة ابو اسحاق ابراهیم بن موسی شاطبی (م 790) محدث، فقيه اصولي، لغوي، مفسر مالکی مذهب است. این اثر در موضوع ادبیات (صرف و نحو) است و توسط عبد الرحمن بن سلیمان عثیمین تحقیق شده است.

این کتاب شرحی مبسوطی بر الفیه ابن مالک( م672ق) است. روش نویسنده در شرح الفیه تبیین و شرح مفردات، بیان دلالت آنها و میزان مطابقتشان با معنای مورد نظر و همچنین تاکید بر اعراب ابیات الفیه است.ضمن اینکه در بیان مسائل پیوسته آراء مختلف را در خصوص مسائل مطرح شده به صورت گسترده مورد توجه قرار داده است.

نویسنده در تدوین این اثر به منابع اصلی و معتبر در نحو و لغت مانند کتاب سیبویه و شرح آن توسط سیرافی، نوشته¬های فراء، مبرد، زجاج، ابن سراج و ابوعلی فارسی تکیه کرده است. کما اینکه اثر یاد شده در برگیرنده متن‌هایی منحصر به فرد از کتاب تذکره و از رمانی، ابن جنی، جزولی، سهیلی و....می¬باشد. نویسند به طور گسترده از نوشته¬های ابن مالک به ویژه کتاب التسهیل و شرح آن بهره گرفته است.

نویسنده در این اثر به مناقشه آراء نحوی ابن مالک پرداخته و تلاش نموده است تا محتوای الفیه را با آنچه در دیگر اثر او یعنی التسهیل آمده ارتباط برقرار سازد. وی در مواردی تناقضات موجود در آراء ابن مالک را در دو کتاب یاد شده به تصویر کشیده است. او در سرتاسر اثر در شرح و تبیین آراء ناظم الفیه جانب وی را گرفته و گاهی به توجیه پرداخته است و در مواردی نیز که توجیه عقلی و نقلی برای آراء ناظم نیافته با رعایت احترام و عدم تنقیص وی به بیان رای صحیح پرداخته است.

نویسنده هدف خود از نگارش این اثر مبسوط را امور زیر دانسته است: آسان سازی فهم مطالب به دلیل مبتنی بودن الفیه در فهم قواعد بر تمثیلات و مفاهیم و اشارات غامض، و همچنین تبیین قواعد کلی ذکر شده در الفیه که اختصار در آن موجب اخلال در فهم و درک است، و در آخر نیاز متن به استدلال به دلیل فقدان آن در متن اصلی است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن.
2. کحاله، عمر رضا. معجم المؤلفین. بیروت- لبنان. دار إحياء التراث العربي‏. 1376ق. چاپ اول.