انطاکی، داود بن عمر
انْطاكى، داوود بن عمر (1007 يا 1008ق1598/ يا 1599م)، پزشک نامدار، اديب، فيلسوف و متكلم نابينا و مشهور به ضرير و بصير، اهل انطاکیه، قرن دهم
| نام | انطاکی، داود بن عمر |
|---|---|
| نامهای دیگر | داود انطاکی |
| نام پدر | عمر |
| متولد | 1543 م |
| محل تولد | انطاکیه ترکیه |
| رحلت | 1008 ق یا 1599 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | مجمع المنافع البدنیة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE05167AUTHORCODE |
از سال تولد او اطلاعى در دست نيست و آن‌چه در برخى منابع متأخر در اين باره آمده است، بى‌اساس به نظر مى‌رسد. مهمترين مأخذ درباره احوال و آثار او، مطالبى است كه محمد بن احمد طالوى ارتقى دمشقى از خود انطاكى شنيده و در كتاب «سانحات» خود نقل كرده است. بر اساس اين گزارش، وى در انطاكيه (واقع در تركيه كنونى) زاده شد و از بدو تولد نابينا و تا 7 سالگى فلج بود. با اين همه، در خردسالى قرآن و مقدمات زبان عربى را در زادگاه خود-دهكده حبيب نجار- فراگرفت، تا آن كه فاضلى ایرانى به نام محمد شريف كه استعداد انطاكى را به فراگيرى علوم مشاهده كرد، نخست به درمان بيمارى فلج او پرداخت و سپس منطق، رياضيات، علوم طبيعى و زبان يونانى را به او آموخت.
داوود پس از در گذشت پدر، به قصد مهاجرت به مصر، به شهرهاى ساحلى شام سفر كرد و در جبل عامل و دمشق به محضر دانشمندان رفت و سرانجام وارد مصر شد.
طالوى كه چند بار با انطاكى ديدار داشته، تسلط، حضور ذهن و دانش او را در علوم حكمى، طبيعى و رياضيات ستوده است. از عبارات او چنين بر مى‌آيد كه اين مطالب را پيش از در گذشت انطاكى نوشته است و مورخان ديگر همچون ابن عماد و محبى هم غالباً ً خلاصه يا تمامى روايت طالوى را نقل كرده و تنها نكات اندكى بدان افزوده‌اند؛ حتى خفاجى كه در نوجوانى نزد انطاكى پزشکى و علوم ديگر مى‌آموخته، هيچ اشاره‌اى به سرگذشت او نكرده است. به گفته على خان مدنى، رقباى انطاكى كه از برترى علمى وى بر ديگران رنج مى‌بردند، او را به الحاد متهم ساختند و انطاكى از بيم جان، به مكه گريخت و به خدمت حسن بن ابى‌نمى، شريف مكه درآمد و اندكى بعد در آن‌جا درگذشت.
محبى درباره تشيع و عقايد وى سخن گفته و آورده است كه وى كمتر از يك سال پس از ورود به مكه بر اثر بيمارى درگذشت.
در منابع، آثار متعددى به انطاكى نسبت داده شده كه بسيارى از آن‌ها موجود است و شمارى نيز به چاپ رسيده‌اند.
برخى از مهمترين آثار او عبارتند از:
آثار
- تذكرة اولى الالباب و الجامع للعجب العجاب.
- الكحل النفيس لجلاء اعين الرئيس، كه شرحى است بر قصيده مشهور ابن سينا موسوم به قصيده عينيه.
- تزيين الاسواق بتفصيل اشواق العشاق. تلخيص تفصيل العشاق بقاعى است.
منابع مقاله
دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى، چاپ اول، تهران، 1380ش، ج10، ص389، يونس كرامتى.