تاريخ الأدب في إيران من الفردوسي إلى السعدي (تعريب): تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''')
    جز (جایگزینی متن - ' | تعداد جلد =' به '| تعداد جلد =')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
    خط ۲۰: خط ۲۰:
    | چاپ =1
    | چاپ =1
    | شابک =977-341-126-5
    | شابک =977-341-126-5
    | تعداد جلد =1
    | تعداد جلد =1
      | کتابخانۀ دیجیتال نور =17800
      | کتابخانۀ دیجیتال نور =17800
    | کد پدیدآور =
    | کد پدیدآور =

    نسخهٔ ‏۴ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۸:۱۱

    تاريخ الأدب في إيران من الفردوسي إلى السعدي‏ (تعریب)
    تاريخ الأدب في إيران من الفردوسي إلى السعدي (تعريب)
    پدیدآورانشواربی، ابراهیم امین (تعريب) براون، ادوارد گرانویل (نويسنده)
    ناشرمکتبة الثقافة‌الدينية
    مکان نشرقاهره - مصر
    سال نشر1424 ق
    چاپ1
    شابک977-341-126-5
    موضوعادبیات ایرانی - تاریخ و نقد ادبیات فارسی - تاریخ و نقد
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‎‏PIR‎‏ ‎‏3374‎‏ ‎‏/‎‏ب‎‏4‎‏ت‎‏2‎‏ ‎‏1382
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    تاريخ الأدب في إيران من الفردوسي إلى السعدي كتابى است به زبان عربى دربارۀ ادبيات فارسى، شرح احوال، آثار شاعران و نويسندگان ايرانى از زمان فردوسى تا سعدى شيرازى، كه از متن انگليسى آن، كه توسط ادوارد گرانويل براون، خاورشناس انگليسى نوشته شده، برگردان شده است.

    ساختار

    كتاب؛ مشتمل بر گفتارى از مترجم، آقاى دكتر ابراهيم الشواربى، مقدمه‌اى از مؤلف و نه فصل به شرح ذيل و يك خاتمه است:

    1. تمهيد و ترديد.
    2. عصرالدوله الغزنويه.
    3. العصر السلجوقى الاول.
    4. الادب في العصر السلجوقى الاول.
    5. عصر السلطان سنجر و اخوته.
    6. الشعراء الاربعه النابهون.
    7. ممكله خوارزم.
    8. كتاب العصر المغولى الاول.
    9. شعراء العصر المغولى الاول.

    گزارش محتوا

    تاريخ ادبى ايران در چهار مجلد از 1281 تا 1303ش / 1902 تا 1924 در انگلستان منتشر شد. پيش از تأليف و انتشار اين اثر، كتاب‌هاى ديگرى به زبان‌هاى اروپايى درباره تاريخ ادبيات فارسى نوشته شده بود؛ ولى هيچ يك از لحاظ وسعت دامنه تحقيق و تنوع موضوعات و جامعيت با آن برابر نيست.

    براون براى گردآورى مطالب و مواد كار خود از بيشتر آثار چاپ شده و تحقيقات دانشمندان غربى و ايرانى - كه تا آن زمان در دسترس وى بوده - بهره گرفته، بسيارى از نسخه‌هاى خطى و منابع و مدارك شناخته شده در كتابخانه‌هاى انگلستان و ساير كشورهاى اروپايى را زيرنظر داشته و از صاحب‌نظران و محققان تاريخ و ادب و فرهنگ ايرانى نيز يارى جسته است. وى نخستين كسى است كه تاريخ ادبيات فارسى را از آغاز ظهور آن تا اوايل سده چهاردهم، به شيوه‌اى تحليلى و انتقادى بررسى كرده و سير و تحول تاريخى آن را به صورت جريانى گسترده و به هم پيوسته و بر اساس طرحى منسجم و جامع عرضه كرده است. مؤلف، به گفته خودش، كوشيده كه تاريخ مردم ايران و چگونگى حيات فرهنگى آنان را، بدانسان كه در ادبياتشان جلوه‌گر است، عرضه كند. از اين‌رو به آثار فارسى شاعران و نويسندگان غيرايرانى كه در خارج از ايران نوشته شده است، كمتر توجه داشته، و در عوض شرح احوال و افكار و آثار ايرانيانى را كه به عربى نوشته‌اند، به تناسب دامنه كار خود با تفصيل بيشتر باز گفته است. به همين سبب نام كتاب را، به جاى «تاريخ ادبيات فارسى»، تاريخ ادبى ايران گذاشته است.

    نسخه حاضر، در برنامه كه جلد دوم اين مجموعه است، در 1906م. با عنوان "تاريخ ادبى ايران: از فردوسى تا سعدى" انتشار يافت. مؤلف در فصل اول اين جلد، درباره اصول نقد شعر و اشكال و انواع نظم فارسى بحث كرده است. فصل دوم با آغاز حكومت غزنويان و شرح اوضاع سياسى و اجتماعى ايران در سده پنجم شروع مى‌شود و با ذكر احوال و آثار شاعران و نثرنويسان آن دوره ادامه مى‌يابد. مطالب مربوط به فردوسى، اسدى، بوعلى سينا، و نكاتى كه درباره آثار آنان گفته شده، حاكى از وسعت اطلاع و دقت نظر مؤلف است. ليكن برخى از مندرجات اين بخش، چون انتساب كتاب ترجمان البلاغه به فرخى سيستانى، ذكر منظومه يوسف و زليخا به نام فردوسى، و سخن از دو اسدى پسر و پدر كه مبتنى بر اطلاعات مؤلف در زمان تأليف است، امروز مردود به شمار مى‌رود. فصل سوم تا پايان فصل ششم به تاريخ عصر سلجوقى و رويدادهاى مهم آن و شرح احوال و آثار شاعران و نويسندگان آن عصر اختصاص دارد. از فصل هفتم تاريخ عصر مغول آغاز مى‌شود و با شرح خونريزى‌هاى چنگيز و هولاكو، انقراض خلافت عباسيان، و قلع و قمع فداييان اسماعيلى و در فصول پايانى با شرح اوضاع علمى و ادبى اين عصر و گزارشى از احوال و آثار شاعران بزرگ اين دوران (عطار، مولوى، سعدى) ادامه مى‌يابد.

    وضعيت

    مجلدات چهارگانه اين تأليف در چند دهه اخير به فارسى ترجمه و چاپ شده است. جلد اول: تاريخ ادبى ايران از قديمى‌ترين روزگاران تا زمان فردوسى، جريان تحول زبان فارسى و سير عقايد و افكار در ايران، ترجمه على پاشا صالح (چاپ اول 1333ش)؛ جلد دوم: نيمه نخست تاريخ ادبيات ايران، از فردوسى تا سعدى، ترجمه فتح‌اللّه مجتبائى (چاپ اول 1341ش)، و نيمه دوم از سنايى تا سعدى، كتاب دوم از مجلّد دوم تاريخ ادبى ايران، ترجمه غلامحسين صدرى افشار (چاپ اول 1351ش) و ترجمه مجدد اين جلد به قلم على پاشا صالح (چاپ 1358ش)؛ جلد سوم: تاريخ ادبى ايران، از سعدى تا جامى، ترجمۀ على اصغر حكمت (چاپ اول 1327ش)؛ جلد چهارم: تاريخ ادبيات ايران، از آغاز عهد صفويه تا زمان حاضر، ترجمه رشيد ياسمى (چاپ اول 1316ش) و ترجمۀ مجدد كامل آن، تاريخ ادبيات ايران، از صفويه تا عصر حاضر به قلم بهرام مقدادى (چاپ تهران 1369ش).

    نسخه حاضر، در برنامه مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم مؤلف و نيز پاورقى‌هايى به خامه مترجم، فهرست مطالب در آغاز كتاب و فهرست(كشاف) اسامى كتاب‌ها، اعلام و مكان‌ها مى‌باشد.

    منابع مقاله

    1. مجتبايى، فتح اللّه، دانشنامه جهان اسلام، ج6، ص187-189.
    2. مقدمه محقق.
    3. مقدمه مؤلف.
    4. متن كتاب.