تاریخ ادبیات ایران از دوران باستان تا قاجاریه (ریپکا): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ایراني' به 'ایرانی'
جز (جایگزینی متن - 'مخصوصا' به 'مخصوصاً')
جز (جایگزینی متن - 'ایراني' به 'ایرانی')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۳۸: خط ۳۸:
نخست آن كه، با وجود كوششى كه در محدود نگه داشتن صفحات كتاب رفته كم‌تر نكته مهمى را مى‌توان يافت كه لااقل اشاره‌اى بدان نشده باشد؛ هر چند كه اين اشارات، در بسيارى موارد، فقط براى خوانندگانى مفهوم است كه خود قبلا از كم و كيف موضوع اطلاع داشته باشند.
نخست آن كه، با وجود كوششى كه در محدود نگه داشتن صفحات كتاب رفته كم‌تر نكته مهمى را مى‌توان يافت كه لااقل اشاره‌اى بدان نشده باشد؛ هر چند كه اين اشارات، در بسيارى موارد، فقط براى خوانندگانى مفهوم است كه خود قبلا از كم و كيف موضوع اطلاع داشته باشند.


خصيصه ديگر اين كتاب احاطه حيرت‌انگيز مؤلف آن، نه تنها بر ادبيات ایران - كه تخصص اصلى اوست - بلكه به‌طور كلى بر ادبيات جهان متمدن و بالاخص كشورهاى غربى است: در تمام مواردى كه ميسر بوده همراه با ذكر يك اثر فارسی يا يك شاعر ایرانى كه ويژگى شايان توجهى داشته نظيره آن اثر يا قرينه آن شاعر را در يكى از كشورهاى اروپايى نام برده و گاهى، به مقايسه آن دو پرداخته است - مقايسه‌اى كه بسيار جالب و از لحاظ توسعه معلومات عمومى، مخصوصاً در زمينه ادبيات تطبيقى، شايان توجه است (و از اين نيز فراتر رفته در يكى دو مورد كه يك اثر مهم فارسی- شاهنامه- نظيره‌اى در غرب ندارد و يا، برعكس، ادبيات ایران فاقد قرينه يك اثر مهم غربى - فى‌المثل گئورگيكا يا ژورژيك - است به آن اشاره كرده است). و به حكم همين روش، غالباً ، بر آثار فارسی نام‌هاى نظيره‌هاى غربى آن را اطلاق كرده است. از طرفى، چون مؤلف اين كتاب را در درجه اول براى اهل ديار و قاره خود نگاشته، به حق، بر اين فرض بوده است كه خوانندگان آن با اين اسامى آشنايى دارند؛ ولى، طبيعى است كه غالب خوانندگان ایرانى تنها از نام اين آثار يا شاعران - كه بعضا چندان نام‌آور هم نيستند - بهره‌اى برنمى‌گيرند. از آن گذشته، به طور كلى، اين كتاب مبتنى بر مقدارى اطلاعات ادبى و اصطلاحات خاص نقد الشعر غربى است كه، مخصوصاً براى آن دسته از ایرانيان كه با ادبيات غرب آشنايى زيادى ندارند، چندان مفهوم نيست. ترجمه پاره‌اى از اين اصطلاحات خاص ادبيات غرب، خود، يكى از اشكالات مترجم بود. در تمام مواردى كه ضرورى به نظر رسيده، تا آن جا كه امكانات مترجم و صفحات كتاب اجازه مى‌داده، به مختصر توضيحاتى مبادرت شده است.
خصيصه ديگر اين كتاب احاطه حيرت‌انگيز مؤلف آن، نه تنها بر ادبيات ایران - كه تخصص اصلى اوست - بلكه به‌طور كلى بر ادبيات جهان متمدن و بالاخص كشورهاى غربى است: در تمام مواردى كه ميسر بوده همراه با ذكر يك اثر فارسی يا يك شاعر ایرانى كه ويژگى شايان توجهى داشته نظيره آن اثر يا قرينه آن شاعر را در يكى از كشورهاى اروپايى نام برده و گاهى، به مقايسه آن دو پرداخته است - مقايسه‌اى كه بسيار جالب و از لحاظ توسعه معلومات عمومى، مخصوصاً در زمينه ادبيات تطبيقى، شايان توجه است (و از اين نيز فراتر رفته در يكى دو مورد كه يك اثر مهم فارسی- شاهنامه- نظيره‌اى در غرب ندارد و يا، برعكس، ادبيات ایران فاقد قرينه يك اثر مهم غربى - فى‌المثل گئورگيكا يا ژورژيك - است به آن اشاره كرده است). و به حكم همين روش، غالباً ، بر آثار فارسی نام‌هاى نظيره‌هاى غربى آن را اطلاق كرده است. از طرفى، چون مؤلف اين كتاب را در درجه اول براى اهل ديار و قاره خود نگاشته، به حق، بر اين فرض بوده است كه خوانندگان آن با اين اسامى آشنايى دارند؛ ولى، طبيعى است كه غالب خوانندگان ایرانى تنها از نام اين آثار يا شاعران - كه بعضا چندان نام‌آور هم نيستند - بهره‌اى برنمى‌گيرند. از آن گذشته، به طور كلى، اين كتاب مبتنى بر مقدارى اطلاعات ادبى و اصطلاحات خاص نقد الشعر غربى است كه، مخصوصاً براى آن دسته از ایرانیان كه با ادبيات غرب آشنايى زيادى ندارند، چندان مفهوم نيست. ترجمه پاره‌اى از اين اصطلاحات خاص ادبيات غرب، خود، يكى از اشكالات مترجم بود. در تمام مواردى كه ضرورى به نظر رسيده، تا آن جا كه امكانات مترجم و صفحات كتاب اجازه مى‌داده، به مختصر توضيحاتى مبادرت شده است.


نكته ديگرى كه بر ارج اين كتاب مى‌افزايد آن است كه مؤلف آن را به‌صورت جنگى از چكيده عقايد و نظريات خاورشناسان نامى شرق و غرب درآورده است تا بدان جا كه، در پاره‌اى موارد، به ظاهر، فقط التقاطى از آثار ديگران مى‌نمايد و حال آن كه مطلقا چنين نيست و تقريبا، در همه جا، اظهار نظر مؤلف چاشنى اين خوان رنگين است. كثرت منابع و مآخذى كه به دست داده، واقعا حيرت‌انگيز است و به اقرب احتمال، همگى اين آثار مطالعه شده؛ هر چند كه اشاره به همه آن‌ها در متن ميسر نبوده است. در ترجمه انگليسى كتاب، كه نه سال بعد منتشر شده، تعداد منابع و مآخذ از آن هم بيش‌تر است (در متن انگليسى، قسمت‌هاى زيادى را در نيمه دوم كتاب، مخصوصاً در بخش ادبيات تاجیكى، بسط داده‌اند؛ ولى، در نيمه اول كتاب، كه اين ترجمه شامل آن است، فقط در پنج مورد قسمت‌هایى اضافه شده است. مترجم اين قسمت‌ها را ناديده نگرفته به ترجمه آن نيز مبادرت و براى مشخص ساختن آن از متن آلمانى در هر مورد به آن اشاره كرده است. از اين گذشته نيز از متن انگليسى زياد استفاده شده است.
نكته ديگرى كه بر ارج اين كتاب مى‌افزايد آن است كه مؤلف آن را به‌صورت جنگى از چكيده عقايد و نظريات خاورشناسان نامى شرق و غرب درآورده است تا بدان جا كه، در پاره‌اى موارد، به ظاهر، فقط التقاطى از آثار ديگران مى‌نمايد و حال آن كه مطلقا چنين نيست و تقريبا، در همه جا، اظهار نظر مؤلف چاشنى اين خوان رنگين است. كثرت منابع و مآخذى كه به دست داده، واقعا حيرت‌انگيز است و به اقرب احتمال، همگى اين آثار مطالعه شده؛ هر چند كه اشاره به همه آن‌ها در متن ميسر نبوده است. در ترجمه انگليسى كتاب، كه نه سال بعد منتشر شده، تعداد منابع و مآخذ از آن هم بيش‌تر است (در متن انگليسى، قسمت‌هاى زيادى را در نيمه دوم كتاب، مخصوصاً در بخش ادبيات تاجیكى، بسط داده‌اند؛ ولى، در نيمه اول كتاب، كه اين ترجمه شامل آن است، فقط در پنج مورد قسمت‌هایى اضافه شده است. مترجم اين قسمت‌ها را ناديده نگرفته به ترجمه آن نيز مبادرت و براى مشخص ساختن آن از متن آلمانى در هر مورد به آن اشاره كرده است. از اين گذشته نيز از متن انگليسى زياد استفاده شده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش