تاریخ تشیع در کرمانشاه از آغاز تا امروز بانضمام پیشینه اعتقادی در غرب ایران

    از ویکی‌نور
    تاریخ تشیع در کرمانشاه از آغاز تا امروز بانضمام پیشینه اعتقادی در غرب ایران
    تاریخ تشیع در کرمانشاه از آغاز تا امروز بانضمام پیشینه اعتقادی در غرب ایران
    پدیدآورانسلطانی، محمدعلی (کرمانشاهی) (نویسنده)
    ناشر[بی نا]
    مکان نشر[بی جا] -
    چاپ1
    موضوعکرمانشاهان - تاریخ کرمانشاهان - سیر و سیاحت
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏DSR‎‏ ‎‏2047‎‏ ‎‏/‎‏ر‎‏85‎‏ ‎‏س‎‏8‎‏ ‎‏1300

    تاريخ تشيع در کرمانشاه از آغاز تا امروز به انضمام پيشينه اعتقادى در غرب ایران، اثر محمدعلى سلطانى، در واقع مجلد ششم «جغرافياى تاريخى و تاريخ مفصل کرمانشاهان» است كه به بررسى سابقه تاريخى و شناخت علما و بزرگان مذهب شيعه اثناعشريه مى‌پردازد.[۱]

    ساختار

    كتاب در ضمن يك مقدمه و پنج بخش كلى تدوين شده است. به‌جز بخش اول كه به پيشينه اوضاع اعتقادى کرمانشاه اختصاص دارد، چهار بخش ديگر به معرفى خاندان‌هاى مذهبى، علما، سادات و متأخرين شيعه کرمانشاه اختصاص يافته است.

    نویسنده با قلمى روان و با استفاده از مصاحبه‌ها و بهره‌يابى از آرشيو و آلبوم‌هاى منحصربه‌فرد بر ارزرش اين اثر افزوده است.

    گزارش محتوا

    نویسنده، مطالب كتاب را با بررسى پيشينه اعتقادى و نگاهى گذرا به سير تطور اديان و مذاهب آغاز كرده است. اين بخش، در حقيقت بخش «ضميمه» ذكرشده در عنوان كتاب است كه متقدم شده است. وى در رابطه با اعتقادات مردم کرمانشاه پيش از اسلام مى‌نويسد: «کرمانشاهان از مناطق مهم در قلمرو جغرافيايى ماد بزرگ است كه در فصل جغرافياى تاريخى جلد اول اين مجموعه به‌طور مفصل به موقعيت و مشخصات آن اشاره شده است».[۲]سلطانى نخستين آيين كهن در سرزمين کرمانشاهان را آئين مغان مى‌داند و آئين‌هاى مانوى، زروانى و مزدكى را نيز از ديگر آئين‌هاى منطقه پيش از ورود اسلام مى‌داند.[۳]

    کرمانشاه از ديرباز مهد تشيع علوى بوده است؛ لذا نویسنده بدون اينكه اسامى فرق تشيع را ذكر كند تنها به تقسيم‌بندى فرق مختلف تشيع اشاره كرده و در پايان تأكيد مى‌كند: «امامت در شيعه اثناعشريه بنا بر نص جلى و لطف خداوند است».[۴]

    در ادامه مطالب كتاب، خاندان‌هاى مذهبى شيعى در کرمانشاه و مشاهير برجسته آنها به همراه زندگى‌نامه، تحصيلات، آثار و ويژگى‌هاى برجسته زندگى آنها معرفى شده‌اند. درباره هر خاندان تصاويرى از رجال برجسته و معاصر آنها، اسناد و شجره‌نامه‌هایى كه به دست آمده ارائه شده است. خاندان آل آقا، جليلى، شهرستانى کرمانشاهى، شيخ‌الاسلام کرمانشاهى، كزازى، ميبدى و نجومى از جمله خاندان‌هاى مشهور کرمانشاه هستند. آخوند ملا عبدالاحد كزازى، آيت‌الله سيد على ميبدى، آيت‌الله سيد جواد و فرزند ايشان سيد مرتضى نجومى از جمله بزرگانى بوده‌اند كه در خانواده‌هایى جليل‌القدر رشد و تربيت يافته و منشأ بركات فراوان بوده‌اند.[۵]

    در بخش ديگرى از كتاب به شرح زندگانى علماى شيعى کرمانشاه پرداخته شده است. در اين بخش تنها نام 10 تن از علماى کرمانشاه ذكر شده است؛ دليل اين امر اين است كه نویسنده در بخش پيشين، شرح حال تعدادى از علما را در ضمن خاندان آنها ذكر نموده و از تكرار نام آنها در اين بخش خوددارى كرده است. سيد ابراهیم موسوى کرمانشاهى، شيخ عطاءالله اشرفى اصفهانى چهارمين شهيد محراب، ملا ابوالقاسم معروف به پريشان دينورى، سيد حسین حائرى طباطبايى و سردار كابلى از جمله علماى بزرگى بوده‌اند كه از آنها در اين بخش ياد شده است.[۶]

    در کرمانشاه ذريه اهل‌بيت(ع) و سادات فراوانى سكونت دارند كه اسامى تعداد زيادى از مشهورين آنها در بخش خاندان‌هاى مذهبى و علماى شيعى کرمانشاه ذكر شده است. نویسنده در بخشى مجزا به معرفى تعداد ديگرى از سادات مشهور کرمانشاهى پرداخته است.[۷]

    در دوره معاصر، عرفا، فلاسفه و حكماى بزرگى در کرمانشاه پرورش يافته‌اند. بديع‌الملك ميرزا، كيوان سميعى، شيخ شهاب‌الدين حكيم، شيخ على علما و ميرزا محمدعلى مظلوم از جمله شخصيت‌هاى برجسته بوده‌اند كه نام و ياد آنها حسن ختام كتاب شده است.[۸]

    وضعيت كتاب

    فهرست مطالب كتاب در دو بخش ارائه شده كه بخش اول در ابتداى كتاب و بخش دوم در صفحه 361 آمده است. در پاورقى‌هاى كتاب، منابع كتبى و شفاهى كتاب و نيز توضيحاتى پيرامون برخى اسناد، اعلام و عبارات ذكر شده است. صفحات پايانى كتاب به فهرست منابع و نمايه اسامى اختصاص يافته است.

    پانويس

    1. مقدمه، ص7
    2. متن كتاب، ص9
    3. همان، ص14 - 17
    4. متن كتاب، ص18
    5. همان، ص32 - 351
    6. همان، ص555 - 637
    7. همان، ص640 - 646
    8. همان، ص648 - 680

    منابع مقاله

    مقدمه و متن كتاب.