ترتیب السلوك

    از ویکی‌نور
    ترتیب السلوک
    ترتیب السلوك
    پدیدآورانابن عطاء ‎الله اسکندری، احمد بن محمد (نويسنده)

    زهری، خالد (محقق)

    غماری، علی بن میمون (نويسنده)
    عنوان‌های دیگربیان فضل خیار الناس و الکشف عن مکر الوسواس ** رساله فی ادب العلم
    ناشردار الکتب العلمية
    مکان نشرلبنان - بیروت
    سال نشر1427ق - 2006م
    چاپ2
    شابک-
    موضوعآداب طریقت - متون قدیمی تا قرن 14 - اخلاق اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 - اخلاق عرفانی - متون قدیمی تا قرن 14 - تصوف - متون قدیمی تا قرن 14
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    /‎‏الف‎‏2‎‏ت‎‏4 288 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    ترتيب السلوك، رساله‌ای منسوب به تاج‌الدین ابوالفضل احمد بن محمد بن عبدالکریم بن عطاءالله سکندری (اسکندری) (حدود650-709ق)، از مشایخ طریقت شاذلیه به زبان عربی در عرفان و تصوف است.

    در ذیل این اثر، دو رساله دیگر نیز آمده: یکی، «رسالة في أدب العلم»، از نویسنده مزبور و دیگری «بيان فضل خيار الناس و الكشف عن مكر الوسواس»، اثر ابوالحسن علی بن میمون غماری (854-917ق)، از بزرگان صوفیه.

    هر سه اثر توسط خالد زهری، مقدمه‌نویسی و تحقیق شده ‌است.

    محقق، رساله ترتيب السلوك را با توجه به سیاق دیگر نوشته‌های مؤلف، تألیف وی نمی‌داند، بلکه آن ‌را منسوب به وی می‌خواند[۱].

    این رساله حاوی مطالبی است که سزاوار است سالک، سلوک خود را بر آنها بنا کند[۲].

    در ابتدای رساله آمده ‌است:

    بنده مرید، واجب است که مجرد از دنیا باشد و چیزی را مالک نباشد و به ملزومات فرائض حق از جهت توحید و شرع، آگاه باشد و همیشه نفس و لباسش، طاهر و پاک باشد و آماده باشد برای پیمودن طریق حق با سکون در برابر سالکان طریق خدا و اقتدا به آنان در سیر و سلوکشان و ورود در سلک آنان و خود را مجرد کند برای خدا و مشغول چیزی غیر حق نباشد تا پیروی‌اش از سالکان برای وی مفید افتد و او را در جایگاه علمی‌اش ثابت‌قدم نماید[۳].

    رسالة في أدب العلم

    این رساله که توسط نویسنده یاد‌شده نگاشته شده، به زبان عربی و در زمینه دستورات اخلاقی است.

    محقق، این رساله را برخلاف رساله ترتيب ‌السلوك، هم‌سیاق با دیگر نوشته‌های مؤلف می‌داند و نسبتش را به مؤلف صحیح می‌خواند[۴].

    این رساله را که حاوی دستورالعمل‌های اخلاقی است، مؤلف از قاهره برای دوستانش در اسکندریه فرستاده ‌است[۵].

    قسمتی از متن رساله:

    بدانید که خداوند متعال، انوار ملکوتش را در طاعات به ودیعه گذارده ‌است؛ پس هرکس که گونه‌ای از طاعات از او فوت شود و یا چیزی او را از موافقت طاعات بازدارد، به همان مقدار، فاقد نور الهی می‌شود؛ پس چیزی از طاعات را ترک نکنید[۶].

    در قسمت دیگری آمده ‌است:

    اذن دخول به ملکوت خدا داده‌ نمی‌شود، مگر برای کسی که خود را از آفات بشری پاکیزه گرداند و قیام کند برای وفای به پاکیزگی از آفات بشری با عبودیت و تخلق به اخلاق ‌الله و بی‌نیازی از غیر خدا و تخلق به بندگی خدا با امتثال اوامر الهی و تسلیم ‌شدن به احکام الهی[۷].

    بيان فضل خيار الناس و الكشف عن مكر الوسواس

    اثر ابوالحسن علی بن میمون غماری (854-917ق)، از بزرگان صوفیه، رساله‌ای است به زبان عربی و مختصر، در بیان وسواس و راه‌های مقابله با آن.

    محقق، درباره این کتاب می‌گوید: محاسن این کتاب (در عین کم‌حجمی) بر دیوان‌های بزرگ، فائق آمده ‌است. ابن میمون، در این رساله، مسائل وسوسه را در موارد نافع برای تربیت روحی و طی طریقت محمدی، محدود کرده ‌است[۸].

    در قسمتی از رساله آمده ‌است:

    پس بدان که پایین‌ترین درجه اخلاص، آن است که عبادت کنی درحالی‌که عبادتت، سالم از همه خواطر باشد تا اینکه در قلبت، زمان اشتغال به عبادت، چیزی غیر معبودت نباشد و از او، همه ملک و ملکوت، منتفی باشد. پس حق تعالی در بعضی از سخنانش می‌فرماید: من بی‌نیازترین شرکا، از شرکت هستم؛ پس اگر کسی عملی را انجام دهد و غیر مرا در آن، شریک سازد، آن‌ را قبول نمی‌کنم[۹].

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه محقق، ص7 و 8 و 15
    2. ر.ک: همان، ص7
    3. ر.ک: متن کتاب، ص21
    4. ر.ک: مقدمه محقق، ص39
    5. ر.ک: متن کتاب، ص45
    6. ر.ک: همان، ص47
    7. ر.ک: همان، ص47
    8. ر.ک: مقدمه محقق، ص65
    9. ر.ک: متن کتاب، ص91

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.


    وابسته‌ها