حزین لاهیجی، محمدعلی بن ابی‌طالب
| نام | حزین لاهیجی، محمد علی بن ابی‌طالب |
|---|---|
| نامهای دیگر | حزین اص‍ف‍ه‍ان‍ی، علی
حزین لاهیجی لاهیجی، محمد علی |
| نام پدر | شيخ ابوطالب |
| متولد | 1103ق |
| محل تولد | اصفهان |
| رحلت | 1180ق |
| اساتید | پدرش شيخ ابوطالب
ملا محمد شيرازى ملك حسين قارى اصفهانى شيخ بهاء‌الدين گيلانى |
| برخی آثار | فتح السبل |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02565AUTHORCODE |
محمد على بن ابی‌طالب حزين لاهيجى (۱۱۰۳-۱۱۸۰ق)، متخلص به حزین، شاعر غزل سرا، و از آخرین شاعران سبک هندی می‌باشد، او همچنین فرزانه‌اى دانشمند مورخى ژرفكاو، منجم متكلم و فيلسوف و نویسنده چيره دست و نيز انديشمند سياستمدار شيعى عصر صفويه و افشاريه بود.
زندگی‌نامه
حزين به سال 1103ق در اصفهان متولد شد، پدرش شیخ ابوطالب زاهد گيلانى از عالمان دين بود. حزین در طول زندگی‌اش سفرهای زیادی داشته و مدتی نیز در شهر بنارس هند زندگی کرده، او در سال 1180ق رخت از جهان بربست و در بنارس مدفون است.
حزين از نخستين علمايى است كه به زندگی‌نامه نويسى خود دست زد و زواياى مختلف حيات پرماجراى خويش را براى ديگران به تصوير مى كشد. سرگذشت حزين آكنده از حوادث تلخ و شيرين و عبرت انگيز است.
حزين پس از درگذشت پدر زادگاه خود اصفهان را به قصد شيراز ترك كرد و پس از چندى ديگر بار به اصفهان باز گشت و در سال 1134ق نيز چند نوبت از اصفهان خارج شده و بار ديگر بدان جا بازگشت.در سال 1135ق محاصره افغانها را شكسته و با لباس مبدل در چهره روستایيان و در حال بيمارى اصفهان را ترك می‌گوید.ابتدا به خوانسار سپس به خرم آباد كوچ مى‌كند و در محل امنى پناه می‌گیرد.مدتها در شهرهاى مختلف ايران آواره بود و چون با شاه طهماسب دوم صفوى ارتباط داشته از خشم نادر در امان نبوده است لذا به سال 1145ق با كشتى از طريق بندرعباس به جده هجرت كرده و به زيارت خانه خدا توفيق مى يابد.پس از اتمام حج به بحرين سفر مى‌كند و از آنجا بار ديگر به بندر عباس باز مى گردد. وى سپس به شهرهاى نجف كربلا و بغداد و سند و ملتان و لاهور و دهلى و بنارس هندوستان سفر مى‌كند و در همانجا بدرود حيات می‌گوید.
اساتيد
پدرش شيخ ابوطالب، ملا محمد شيرازى، ملك حسين قارى اصفهانى، شيخ بهاء‌الدين گيلانى، مولانا محمد صادق اردستانى، هادى بن ملامحمد صالح مازندرانى، آخوند مسيحاى فسوى، مولا محسن كاشانى، سيد قوام‌الدين قزوينى و....
شاگردان
حزين در مقاطع مختلف زندگى به تدريس بسيارى از دانشهاى رايج زمان خود پرداخته است اما اطلاعات درباره شاگردان وى محدود است و جز افراد زير نامشان در تاريخ ثبت نشده است.
شيخ آیت‌الله متخلص به ثنا، خواجه يحيى متخلص به خرد و واله داغستانى.
وفات
حزین در ۱۱ جمادی الاولی ۱۱۸۰ق در بنارس درگذشت و در محله‌ای به نام فاطمان، به خاک سپرده شد. آرامگاه او زیارتگاه بسیاری از مردم هند و بنارس بود.
آثار
انيس الفواد فى حقيقه الاجتهاد، الانساب، اخبار صاحب بن عباد طالقانى، اخبار ابى الطيب المتنبى، اخبار ابوتمام طائى، حبيب ابن ابى اوس و قسمتى از اشعارش، اخبار محقق طوسى، بهجه الاقران، تجويد القرآن، التعليقات على الفصوص، تعليقات بر كتاب نجات ابن سينا، تعليقه بر شرح مقاصد تفتازانى، جوامع الآداب، جامع نسفى، فتح السبل، جوامع الكلم، آداب العزله، الاغاثه فى الامامه و....