دهلوی، عبدالعزیز غلام: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'ت‎د' به 'ت‌د')
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۳۷: خط ۳۷:
    '''عبدالعزیز غلام دهلوی''' (1159-1239ق)، معروف به «سراج‌الهند»، از علمای سلفی هند بوده که خصومت و دشمنی آشکاری با شیعه داشت و با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» علیه شیعه، به اختلافات شیعه و سنی دامن زد.
    '''عبدالعزیز غلام دهلوی''' (1159-1239ق)، معروف به «سراج‌الهند»، از علمای سلفی هند بوده که خصومت و دشمنی آشکاری با شیعه داشت و با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» علیه شیعه، به اختلافات شیعه و سنی دامن زد.


    ==ولادت، تحصیل==
    ==ولادت==
    شاه عبدالعزیز پسر شاه ولی‌الله فرزند عبدالرحیم عمری دهلوی، از بزرگ‎ترین علمای سرشناس عصر خویش بود. مردم روزگار، وی را به «حجةالله» و «سراج‌الهند» لقب داده‌اند. وی به سال 1159ق، چشم به دنیا گشود و در خردسالی، قرآن کریم را حفظ نمود و علوم متداوله را نزد پدر بزرگوارش فراگرفته و از پانزده سالگی به تدریس پرداخت. وی از سران مجاهدین و صاحب فتوای مشهور جهاد علیه انگلیس در شبه قاره هند بود<ref>ر.ک: بی‌نام، «معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول دارالعلوم دیوبند»</ref>.
    شاه عبدالعزیز پسر شاه ولی‌الله فرزند عبدالرحیم عمری دهلوی، از بزرگ‎ترین علمای سرشناس عصر خویش بود. مردم روزگار، وی را به «حجةالله» و «سراج‌الهند» لقب داده‌اند. وی به سال 1159ق، چشم به دنیا گشود  


    ==وفات==
    == تحصیلات ==
    او در سال 1239ق، در 80 سالگی درگذشت و کنار قبر والدش در دهلی به خاک سپرده شد<ref>ر.ک: همان</ref>.
    در خردسالی، قرآن کریم را حفظ نمود و علوم متداوله را نزد پدر بزرگوارش فراگرفته و از پانزده سالگی به تدریس پرداخت. وی از سران مجاهدین و صاحب فتوای مشهور جهاد علیه انگلیس در شبه قاره هند بود<ref>ر.ک: بی‌نام، «معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول دارالعلوم دیوبند»</ref>.


    == فعالیت‌ها ==
    شاه ولی الله دهلوی که مسلمانان هند وی را بزرگ‎ترین اندیشمند مسلمان اهل تسنن هند می‌دانند، در قرن دوازدهم ظهور کرده و تأثیر شگرفی بر تمام جریانات فکری مسلمانان هند در این سه قرن اخیر گذاشته است. پس از او، فرزندش عبدالعزیز، از جمله افراد مؤثر در حیات فکری مسلمانان هند بشمار می‌رود. بنا بر نظر بعضی، هیچ‎کس همچون عبدالعزیز بر روشنفکران مسلمان شمال هند در اواخر سده هیجده و اوایل سده نوزدهم میلادی اثر نگذاشته است. او هم چون پدرش با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» به اختلافات شیعه و سنی دامن زد. [[کنتوری، میرحامدحسین|میرحامد حسین]]، کتاب «[[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار|عبقات الأنوار]]» را در رد این کتاب نوشته است. وی به‌خاطر اینکه کمپانی هند شرقی در کلیه دعاوی تعاریف خود را جایگزین شریعت نموده بود، هند را سرزمین کفار و دارالحرب اعلام کرد، ولی همکاری با انگلیسیان را به شرط اینکه به گناه کبیره نینجامد جایز دانست<ref>ر.ک: بی‌نام، «دیوبندیه، بریلویه و رابطه آنها با وهابیت»</ref>.
    شاه ولی الله دهلوی که مسلمانان هند وی را بزرگ‎ترین اندیشمند مسلمان اهل تسنن هند می‌دانند، در قرن دوازدهم ظهور کرده و تأثیر شگرفی بر تمام جریانات فکری مسلمانان هند در این سه قرن اخیر گذاشته است. پس از او، فرزندش عبدالعزیز، از جمله افراد مؤثر در حیات فکری مسلمانان هند بشمار می‌رود. بنا بر نظر بعضی، هیچ‎کس همچون عبدالعزیز بر روشنفکران مسلمان شمال هند در اواخر سده هیجده و اوایل سده نوزدهم میلادی اثر نگذاشته است. او هم چون پدرش با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» به اختلافات شیعه و سنی دامن زد. [[کنتوری، میرحامدحسین|میرحامد حسین]]، کتاب «[[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار|عبقات الأنوار]]» را در رد این کتاب نوشته است. وی به‌خاطر اینکه کمپانی هند شرقی در کلیه دعاوی تعاریف خود را جایگزین شریعت نموده بود، هند را سرزمین کفار و دارالحرب اعلام کرد، ولی همکاری با انگلیسیان را به شرط اینکه به گناه کبیره نینجامد جایز دانست<ref>ر.ک: بی‌نام، «دیوبندیه، بریلویه و رابطه آنها با وهابیت»</ref>.


    خط ۵۲: خط ۵۳:


    از دیگر شاخصه‌های سلفی‌گری شاه عبدالعزیز دهلوی، خصومت و دشمنی او با شیعیان و انزجار او از آنها است که از این جهت، گوی سبقت را از پدر خویش ربوده بود؛ به‌طوری که در آثار خود، به‌دور از مباحثه و مجادله‌های علمی، شیعه را آماج تهمت و افترا و ناسزاگویی قرار می‌داد. در کتاب «تحفه اثناعشریه» که مهم‎ترین اثر اوست، با ادبیاتی قبیح و به‌دور از ساحت تحلیل علمی، اعتقادات شیعیان را به گمان خود، نقد کرده است. البته در رد مطالب این کتاب، پاسخ‎هایی از طرف متفکران و عالمان شیعه مطرح شده است که کتاب «[[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار|عبقات الأنوار]]»، نوشته [[کنتوری، میرحامدحسین|میرحامد حسین هندی]]، از جمله آنهاست<ref>ر.ک: همان، ص108</ref>.
    از دیگر شاخصه‌های سلفی‌گری شاه عبدالعزیز دهلوی، خصومت و دشمنی او با شیعیان و انزجار او از آنها است که از این جهت، گوی سبقت را از پدر خویش ربوده بود؛ به‌طوری که در آثار خود، به‌دور از مباحثه و مجادله‌های علمی، شیعه را آماج تهمت و افترا و ناسزاگویی قرار می‌داد. در کتاب «تحفه اثناعشریه» که مهم‎ترین اثر اوست، با ادبیاتی قبیح و به‌دور از ساحت تحلیل علمی، اعتقادات شیعیان را به گمان خود، نقد کرده است. البته در رد مطالب این کتاب، پاسخ‎هایی از طرف متفکران و عالمان شیعه مطرح شده است که کتاب «[[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار|عبقات الأنوار]]»، نوشته [[کنتوری، میرحامدحسین|میرحامد حسین هندی]]، از جمله آنهاست<ref>ر.ک: همان، ص108</ref>.
    ==وفات==
    او در سال 1239ق، در 80 سالگی درگذشت و کنار قبر والدش در دهلی به خاک سپرده شد<ref>ر.ک: همان</ref>.


    ==پانویس ==
    ==پانویس ==
    <references/>
    <references />


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==

    نسخهٔ ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۳۸

    دهلوی، عبدالعزیز غلام
    نام دهلوی، عبدالعزیز غلام
    نام‌های دیگر شاه عبدالعزيز غلام حکيم الدهلوي ابن شاه ولي الله أحمد بن عبدالرحيم الدهلوي
    نام پدر شاه ولی‌الله
    متولد 1159ق
    محل تولد دهلی
    رحلت 1239ق
    اساتید
    برخی آثار مختصر التحفة الاثني‌عشرية
    کد مؤلف AUTHORCODE24190AUTHORCODE

    عبدالعزیز غلام دهلوی (1159-1239ق)، معروف به «سراج‌الهند»، از علمای سلفی هند بوده که خصومت و دشمنی آشکاری با شیعه داشت و با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» علیه شیعه، به اختلافات شیعه و سنی دامن زد.

    ولادت

    شاه عبدالعزیز پسر شاه ولی‌الله فرزند عبدالرحیم عمری دهلوی، از بزرگ‎ترین علمای سرشناس عصر خویش بود. مردم روزگار، وی را به «حجةالله» و «سراج‌الهند» لقب داده‌اند. وی به سال 1159ق، چشم به دنیا گشود

    تحصیلات

    در خردسالی، قرآن کریم را حفظ نمود و علوم متداوله را نزد پدر بزرگوارش فراگرفته و از پانزده سالگی به تدریس پرداخت. وی از سران مجاهدین و صاحب فتوای مشهور جهاد علیه انگلیس در شبه قاره هند بود[۱].

    فعالیت‌ها

    شاه ولی الله دهلوی که مسلمانان هند وی را بزرگ‎ترین اندیشمند مسلمان اهل تسنن هند می‌دانند، در قرن دوازدهم ظهور کرده و تأثیر شگرفی بر تمام جریانات فکری مسلمانان هند در این سه قرن اخیر گذاشته است. پس از او، فرزندش عبدالعزیز، از جمله افراد مؤثر در حیات فکری مسلمانان هند بشمار می‌رود. بنا بر نظر بعضی، هیچ‎کس همچون عبدالعزیز بر روشنفکران مسلمان شمال هند در اواخر سده هیجده و اوایل سده نوزدهم میلادی اثر نگذاشته است. او هم چون پدرش با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» به اختلافات شیعه و سنی دامن زد. میرحامد حسین، کتاب «عبقات الأنوار» را در رد این کتاب نوشته است. وی به‌خاطر اینکه کمپانی هند شرقی در کلیه دعاوی تعاریف خود را جایگزین شریعت نموده بود، هند را سرزمین کفار و دارالحرب اعلام کرد، ولی همکاری با انگلیسیان را به شرط اینکه به گناه کبیره نینجامد جایز دانست[۲].

    نظام فکری عبدالعزیز، بیش از پدرش شاه ولی‌الله به سلفی‌گری نزدیک بود. همچنین گرایش وی به حدیث و تنزل جایگاه عقل در نگاه او، بیش از پدر بود؛ به‌عبارت‌دیگر، نهضت فکری‌ای که شاه ولی‌الله بنیان نهاده بود، در زمان او به سمت افراط پیش رفت[۳].

    ورود سیاست به سلفی‌گری شاه عبدالعزیز، از دیگر شاخصه‌های تفکر اوست. اندیشه‌های او به‌طور مستقیم، به میدان مبارزه با سیک‎ها و انگلیسی‌ها وارد شد. وی با پیش کشیدن دو مفهوم «دارالاسلام» و «دارالحرب» یا «دارالکفر»، هند را به دلیل حضور انگلیسی‌ها از یک طرف و جایگزینی فرهنگ کمپانی هند شرقی به جای تعالیم و آموزه‌های شریعت از طرف دیگر، با صدور فتوایی، «دارالحرب» نامید و وظیفه هر مسلمانی در این اوضاع را جهاد یا هجرت اعلام کرد[۴].

    وی به‌همراه یکی از هم‌فکران خود، به نام سید احمد باریلی، سازمانی تشکیل داد که «جنبش مجاهدین» نامیده شد. این نهضت مسلحانه، که در سال‎های 1824 تا 1831 به اوج فعالیت‎های خود رسید، سیک‎ها را که در آن زمان مناطقی از سرزمین‌های مسلمان‌نشین را تصرف کرده بودند، به عقب راند و در نهایت، پیشاور را فتح کرد. البته سیک‎ها با حمایت انگلیس، دوباره این شهر را تصرف کردند و در همین اوضاع، تعداد کثیری از رهبران جنبش مجاهدین از جمله سید احمد باریلی کشته شدند[۵].

    از دیگر شاخصه‌های سلفی‌گری شاه عبدالعزیز دهلوی، خصومت و دشمنی او با شیعیان و انزجار او از آنها است که از این جهت، گوی سبقت را از پدر خویش ربوده بود؛ به‌طوری که در آثار خود، به‌دور از مباحثه و مجادله‌های علمی، شیعه را آماج تهمت و افترا و ناسزاگویی قرار می‌داد. در کتاب «تحفه اثناعشریه» که مهم‎ترین اثر اوست، با ادبیاتی قبیح و به‌دور از ساحت تحلیل علمی، اعتقادات شیعیان را به گمان خود، نقد کرده است. البته در رد مطالب این کتاب، پاسخ‎هایی از طرف متفکران و عالمان شیعه مطرح شده است که کتاب «عبقات الأنوار»، نوشته میرحامد حسین هندی، از جمله آنهاست[۶].

    وفات

    او در سال 1239ق، در 80 سالگی درگذشت و کنار قبر والدش در دهلی به خاک سپرده شد[۷].

    پانویس

    1. ر.ک: بی‌نام، «معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول دارالعلوم دیوبند»
    2. ر.ک: بی‌نام، «دیوبندیه، بریلویه و رابطه آنها با وهابیت»
    3. ر.ک: میرزا ابوالحسنی، امیرحسین؛ عابدی، احمد، ص107
    4. ر.ک: همان
    5. ر.ک: همان
    6. ر.ک: همان، ص108
    7. ر.ک: همان

    منابع مقاله

    1. بی‌نام، «معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول درالعلوم دیوبند»، برگرفته از سایت دبیرخانه کنگره جهانی مقابله با جریان‌های افارسی و تکفیری، دوشنبه 25 تیرماه 1397
    2. بی‌نام، «دیوبندیه، بریلویه و رابطه آنها با وهابیت»، برگرفته از سایت «پرسمان وهابیت»، دوشنبه 25 تیرماه 1397،
    3. میرزا ابوالحسنی، امیرحسین؛ عابدی، احمد، «جریان‌شناسی سلفی‌گری هندی و تطبیق مبانی آن با سلفی‌گری وهابی»، پژوهش‎نامه مذاهب اسلامی، سال دوم، شماره چهارم، پاییز و زمستان 1394 (ص99 تا 120)،

    وابسته‌ها

    مختصر التحفة الاثني‌عشرية