نمایش مبدأ برای راهنمای دانشوران در ضبط نام‌ها، نسب‌ها و نسبت‌ها

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR15466J1.jpg
| عنوان =راهنمای دانشوران در ضبط نامها، نسب‌ها و نسبت‌ها
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران = 
[[برقعی، سید علی‌اکبر]] (نویسنده)

[[برقعي، محمدباقر]] (مقدمه‌نويس)
| زبان =فارسی 
| کد کنگره =‏CS‎‏ ‎‏25‎‏ ‎‏/‎‏ب‎‏4‎‏ر‎‏2 
| موضوع =
1.اسلام - سرگذشت‌نامه
2.نامهای جغرافیایی - تلفظ
3.نسب شناسی
| ناشر = 
[[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی]] 
| مکان نشر =ايران - قم
| سال نشر =1384ش 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE15466AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| شابک =964-470-090-2
| تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15466
| کتابخوان همراه نور =15466
| کد پدیدآور =

| پس از =
| پیش از =
}}

'''راهنمای دانشوران در ضبط نام‌ها، نسب‌ها و نسبت‌ها'''، اثر [[برقعی، سید علی‌اکبر|سید علی‌اکبر برقعی قمی]]، با تحقیق [[برقعي، محمدباقر|سید محمدباقر برقعی]]، مجموعه‌ای است که به ضبط صحیح نام‌ها، نسب‌ها و نسبت‌های مختلف و دشوار پرداخته است.

کتاب به زبان فارسی نوشته شده و برای نخستین بار در سال 1328ش، چاپ شده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص10</ref>

== ساختار ==
کتاب با مقدمه محقق آغاز و اسامی به ترتیب حروف الفبا، در دو جلد گرد آمده است.

برای ضبط نام‌ها، نسب‌ها و نسبت‌ها به سه طریق می‌توان عمل کرد:
#با قرار دادن اعراب بر روی حروف، ضبط کلمه را نشان داد و مشخص کرد.
#در برابر هر کلمه، شکل لاتین آن را نوشت تا ضبط آن به درستی شناخته شود.
#حروف هر کلمه را با قید ضم، فتح، کسر و سکون نوشت و مشخص ساخت.

مؤلف در این کتاب از روش سوم استفاده کرده، ولی برای ضبط هر کلمه، غیر از تقیید کلمات به ضم و فتح و کسر و سکون، وزن هر کلمه را نیز با آوردن کلمه معروفی که هم وزن آن است، به طور دقیق مشخص کرده است تا هیچ ابهامی برای خواننده باقی نماند<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>

توجه به این نکته ضروری است که تمام تاریخ‌های کتاب، چه در متن و چه در حواشی، بر اساس تاریخ هجری قمری است؛ مگر چند مورد که در آن‌ها تاریخ شمسی، قید شده است.<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>

== گزارش محتوا ==
در مقدمه، ابتدا زندگی نامه مفصلی از نویسنده ارائه گردیده و در ادامه، نکاتی پیرامون کتاب تذکر داده شده است.<ref>ر.ک: همان، ص3-10</ref>

نویسنده در توضیح و ضبط کلمه «[[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسی]]»، چنین نگاشته است:با همزه کشیده و لام مضموم، منسوب است به آلوسه بر وزن آسوده و آن قریه‌ای است بر کنار فرات و جمعی از اعلام ادب و فضل، از آنجا برخاسته‌اند؛ از جمله: مؤید بن محمد بن علی آلوسی از شعرای قرن ششم و از مخصوصاًن یحیی بن خبیره وزیر و متوفی 557 و از جمله: [[آلوسی، محمود بن عبدالله|شهاب‌الدین سید محمود آلوسی]]، ادیب بارع، صاحب کتاب «[[روح المعاني في تفسير القرآن العظيم و السبع المثاني|روح المعانی]]» و..<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص12</ref>

برخی از دیگر اسامی ذکرشده در کتاب، عبارتند از: آمدی، آملی، آوی، ابحر، ابرش، ابلی، اثال، احسایی، احمری، احمسی، امامه و...

از جمله ویژگی‌های اثر حاضر آن است که نویسنده پس از سال‌ها بررسی و استقصا، آن را به صورت تحقیقی دلنشین درآورده تا پژوهشگران را از مراجعه به کتب مختلف، بی نیاز کند؛ لذا می‌توان چنین گفت که این کتاب، در موضوع ضبط نام‌ها، نسب‌ها و نسبت‌ها در نوع خود کم نظیر است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص9</ref>

ویژگی دیگر این اثر، آن است که نویسنده، برای آنکه خوانندگان احساس ملال و خستگی نکنند، از ذوق ادبی خود بهره گرفته و در خلال کتاب، به لطایف و ظرایفی اشاره کرده تا مطالعه کننده را بر سر شوق آورد. همچنین تحقیقات وی در زمینه لغت شناسی و ریشه یابیواژه‌ها هم بر شیرینی و اهمیت کار افزوده است.<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>

== وضعیت کتاب ==
فهارس هر جلد، در انتهای همان جلد آمده است که عبارتند از: فهرست آیات و روایات؛ اشعار عربی؛ اشعار فارسی؛ اسامی انبیا و ائمه معصومین(ع)؛ اعلام رجال؛ اعلام نسوان؛ کنی و القاب؛ تخلص‌ها؛ تیره‌ها؛ خاندان، طوایف و قبایل؛ اماکن و مطالب. البته با این تفاوت که فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده نویسنده نیز در انتهای جلد دوم آمده است.

پاورقی‌ها توسط مؤلف و محقق نوشته شده و پاورقی‌های نویسنده، با قید (مؤلف) مشخص شده است.
در پاورقی‌ها، به توضیح و تشریح برخی واژه‌های متن<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص468</ref>و نیز اضافات و توضیحات بیشتر محقق پرداخته شده است.<ref>همان، ص483</ref>

==پانویس==
<references/>

== منابع مقاله ==
مقدمه و متن کتاب.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:علوم کمکی تاریخ]]

[[رده:نسب شناسی]]