شرح شعله
شرح شعله یا «كنز المعاني في شرح حرز الأماني»، شرح محمد بن احمد بن محمد موصلی معروف به شعله (متوفی 656ق) بر کتاب «حرز الأماني و وجه التهاني في قراءات السبع»، مشهور به «شاطبیه»، نوشته ابومحمد شاطبی رعینی (متوفی 590ق) است. شاطبی با مراجعه به کتاب «التیسیر» ابو عمرو دانی (متوفی 444ق) که در موضوع قرائات هفتگانه نوشته شده به ارزش این اثر پی برده و آن را با مطالبی که خود به آن افزوده به نظم کشیده است.
| شرح شعله | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شعله، محمد بن احمد (نويسنده)
ضباع، محمد علي (مقدمه‌نويس) رفاعي، جمال سيد (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | حرز الاماني في قراءات السبع المثاني. شرح کنز المعاني في شرح حرز الاماني |
| ناشر | الجزيرة المکتبة الأزهرية للتراث |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | مجلد1: 2008م, |
| شابک | 977-315-174-3 |
| موضوع | شاطبي، قاسم بن فيره، 538 - 590ق. حرز الاماني و وجه التهاني - نقد و تفسير
شعر عربي - قرن 6ق. قرآن - شعر قرآن - قرائت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 75/4 /ش2 ح4025 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
استاد علم قرائات در مصر محمد علی ضباغ بر این کتاب مقدمه نوشته و بر آن تعلیقه زده است. جمال سید رفاعی الشایب نیز تحقیق و استخراج احادیث را بر عهده داشته است.
از بهترین تألیفات منظوم در علم قرائات قصیده لامیه موسوم به «حرز الأماني»، نوشته ابوالقاسم شاطبی است. این اولین قصیده در علم قرائت است که نویسنده‌اش آن را به هدف سهولت در فراگیری و حفظ این علم نوشته است. این قصیده علاوه بر آنکه پیرامون قرائات سبع است، از عیون اشعار شمرده می‌شود؛ چراکه از الفاظ شیرین و اسلوب استوار و سبک کارآمد و مقدمه زیبا و... برخوردار است؛ پس تعجبی نیست که دانشمندان در دیگر زمان‌ها و مکان‌ها آن را پذیرفته و به آن بیشترین توجه را داشته‌اند. آن‌ها فراوان الفاظ آن را شرح کرده و رموز آن را حل و اسرارش را روشن و گوهرهای آن را استخراج کرده‌اند[۱].
عبدالفتاح قاضی در مقدمه‌اش بر کتاب این شرح را از بهترین و پرفایده‌ترین شروح بر شاطبیه دانسته که هیچ دانشجو و استاد و قاری از آن بی‌نیاز نخواهد بود[۲].
این شرح از دیگر شروح به حسن سبک و زیبایی ترتیب و انسجام ممتاز است؛ چراکه با ذکر بیت یا ابیاتی آن‌ها را از سه ناحیه بحث می‌کند:
- ناحیه لغت که از آن تعبیر به مبادی کرده و با رمز «ب» آورده است.
- ناحیه اعراب که از آن تعبیر به لواحق کرده و با رمز «ح» ذکر کرده است.
- ناحیه معنی که از آن تعبیر به مقاصد کرده و با رمز «ص» آورده است.
وی همه این‌ها را در عباراتی روان و اسلوبی جالب آورده و پس از آنکه توضیح لغات دشوار به تبیین معنای بیت و شرح مقصود از آن و ذکر قرائات ائمه مختلف پرداخته است[۳].
مطابقت کتاب با نسخه چاپی، استخراج آیات و احادیث و آثار و نیز ذکر شرح‌حال اعلام از فعالیت‌های محقق اثر بوده است[۴]. محقق کتاب گاه نتوانسته به مستند مطلب یا حدیثی دست یابد و لذا در پاورقی تذکر داده است[۵].
فهرست مطالب کتاب در انتهای آن ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.