صفحهٔ اصلی

از ویکی‌نور
مقاله برگزیده


حج در ادب فارسی
حج در ادب فارسی

«حج در ادب فارسى»، تأليف خليل‌الله يزدانى، پژوهشى است پيرامون «حج» در ادبيات فارسى در دوران معاصر نوشته شده است.

كتاب با پيشگفتارى از نويسنده آغاز و مطالب در پنج فصل، سامان يافته است.

نگارنده در اين كتاب، بر آن است كه انعكاس «حج» را در ادبيات فارسى، با ذكر شواهد متعدد نشان دهد. وى ابتدا به آيات قرآنى مربوط به حج اشاره كرده و ترجمه و تفسير آن را به دست مى‌دهد، سپس سابقه تاريخى حج و حوادث مهمى را كه در طول تاريخ بر كعبه گذشته، روايت مى‌كند و سرانجام با بررسى برخى متون معروف ادب فارسى، اعم از سفرنامه‌ها و متون نظم و نثر عرفانى، ديدگاه نويسندگان آن‌ها را به‌اختصار، بازگو مى‌كند (كتاب ماه ادبيات: فهرست كتاب‌هاى منتشرشده در مردادماه 1379، ص82).

در پيشگفتار، ضمن اشاره به برخى از آياتى كه مربوط به حج مى‌باشد، توضيح مختصرى پيرامون موضوع و محتواى كتاب، ارائه گرديده است (پيشگفتار، ص11-19).

در فصل اول، به بررسى آيات مربوط به حج، پرداخته شده است. از جمله اين آيات، مى‌توان به آيه 96 و 97 سوره آل عمران اشاره نمود: «نخستين خانه‌اى كه براى مردم (و نيايش خداوند) قرار داده شده، در سرزمين مكه است كه پربركت و مايه هدايت جهانيان است و در آن، نشانه‌هاى روشن است؛ (از جمله) مقام ابراهيم و هركس داخل آن شود در امان خواهد بود. براى خدا بر مردم است كه آهنگ خانه او كنند، آنها كه توانايى رفتن به‌سوى آن را دارند و هركس كفر بورزد (و حج را ترك كند به خود زيان رسانده)، خداوند از همه جهانيان بى‌نياز است». اين آيه مباركه، زمانى بر پيامبر(ص) نازل شد كه يهوديان ايراد گرفته و مى‌گفتند: چرا محمد قبله را از بيت‌المقدس به جانب مكه برگردانده است، درحالى‌كه بيت‌المقدس بر كعبه برترى دارد! و آيه مى‌فرمايد: علت انتخاب كعبه به‌عنوان قبله، اين است كه اين خانه اولين خانه‌اى است كه خداوند متعال براى عبادت بندگان در زمين ساخته است و نخستين خانه توحيد و پرسابقه‌ترين معبد است در روى زمين. هيچ مكانى پيش از آن، مركزِ پرستش پروردگار نبوده است.

به اعتقاد نويسنده، تاريخ اسلام و منابع معتبر اسلامى نيز حاكى است كه خانه كعبه، نخست به‌صورت خيمه‌اى از خيمه‌هاى بهشت، از ياقوت سرخ براى تسكين و دلدارى حضرت آدم(ع) از آسمان فروفرستاده شد و در محلّ كنونى كعبه نصب گرديد، سپس به دست آدم(ع) و به قولى به دست فرزند او شيث(ع) ساخته شد و در طوفان نوح آسيب ديد و سپس به فرمان و هدايت الهى توسط حضرت ابراهيم(ع) تجديد بنا گرديد. به باور نويسنده، اين آيه به‌وضوح نظر نويسنده تفسير «المنار» را كه معتقد است بناى كعبه، اولين بار به دست حضرت ابراهيم(ع) بوده، رد مى‌كند؛ زيرا به اعتقاد وى مسلم است كه پيش از ابراهيم(ع)، عبادت‌گاه‌هاى ديگرى وجود داشته است (متن كتاب، ص23-24).

فصل دوم، در مورد حج و تاريخ مى‌باشد. نويسنده، معتقد است...ادامه




موسوعة الإمام الجواد (عليه السلام)
موسوعة الإمام الجواد (عليه السلام)

مؤسسه ولى عصر با نظارت آيت الله خزعلى، مجموعه اى مفصل در باره زندگانى ائمه معصومين را آغاز كرده كه تاكنون زندگى سه امام تدوين و منتشر شده است: موسوعة الامام الجواد عليه السلام در 2 جلد، موسوعة الامام الهادى عليه السلام 4 جلدى و موسوعة الامام العسكرى 6 جلد.

مؤلفان اين مجموعه ها تمامى روايات مربوط به زندگى و آثار هر امام را به طور كامل جمع آورى و ارائه كرده‌اند.


روش تأليف

در اين مجموعه آثار، عناوين بسيار جزئى شده و گاه ذيل يك عنوان تنها يكى دو خبر نقل شده است. البته روايات و اخبار، تجزيه شده و در قسمت مربوطه، فقط آنچه از روايت كه مرتبط با عنوان بوده، آورده شده است. اين موسوعه ها مشتمل بر هيچ گونه تحليل و بررسى نيست و تنها به جمع آورى و نقل اخبار مى پردازد. شيوه نقل هر خبر بر اساس نام مؤلف منبعى است كه آن را گزارش كرده و پس از نام مؤلف مانند شيخ مفيد، كشى يا مجلسى، سلسله اسناد وى ذكر شده و در پاورقى آدرس كامل آن اثر آمده است.

اين مجموعه ها مشتمل بر اخبار تاريخى و زندگى هر امام از آغاز تا رحلت و سپس نقل روايات و همچنين ذكر همه راويان و اصحاب آن بزرگوار است.

بناى مؤلفان موسوعه‌ها بر آن است كه در موارد تكرار و اختلاف روايات، به قديمى ترين منبع مراجعه و متن خبر آن درج شود و بقيه موارد در پاورقى تذكر داده شود......ادامه


چگونه ویکی‌نویس شویم
  • اولین گام برای ویکی‌نویس شدن، عضویت می‌باشد.
  • برای آشنایی با ویکی‌نور، اهداف و چشم‌اندازها و حوزه تولید نوشتارهای آن درباره ویکی‌نور را مشاهده کنید.
  • اشتباه‌های نگارشی و املایی نوشتارهای موجود را ویرایش کنید.
  • نوشتاری جدید ایجاد کنید.


<img id='wlaowlaojzpejzpefukz' style='cursor:pointer; margin: 0 auto;' alt='logo-samandehi' src='http://logo.samandehi.ir/logo.aspx?id=44776&p=shwlshwlyndtyndtwlbq'/>