غدیر در قرآن، قرآن در غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR15595J1.jpg | عنوان =‏غدیر در قرآن، قرآن در غدیر | عنوا...» ایجاد کرد)
     
    جز (جایگزینی متن - '{{وابسته‌ها}} {{وابسته‌ها}}' به '{{وابسته‌ها}} ')
    (۳۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۶: خط ۶:
    [[انصاري، محمدباقر]] (نويسنده)
    [[انصاري، محمدباقر]] (نويسنده)


    | زبان =فارسي
    | زبان =فارسی
    | کد کنگره =‏‏BP‎‏ ‎‏104‎‏ ‎‏/‎‏غ‎‏4‎‏الف‎‏8
    | کد کنگره =‏‏BP‎‏ ‎‏104‎‏ ‎‏/‎‏غ‎‏4‎‏الف‎‏8
    | موضوع =غدير خم - جنبه‏هاي قرآني
    | موضوع =غدير خم - جنبه‏‌های قرآنی


    قرآن - شان نزول
    قرآن - شان نزول
    خط ۲۵: خط ۲۵:
    | شابک =978-964-397-435-0
    | شابک =978-964-397-435-0
    | تعداد جلد =3
    | تعداد جلد =3
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =33856
    | کتابخوان همراه نور =15595
    | کد پدیدآور =05576
    | کد پدیدآور =05576
    | پس از =
    | پس از =
    خط ۳۱: خط ۳۲:
    }}  
    }}  


    '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''، اثر محمدباقر انصاری، کتابی است سه جلدی به زبان فارسی با موضوع کلام اسلامی و تفسیر قرآن. هدف این کتاب «شناخت قرآن با غدیر و غدیر با قرآن» است، از آن جهت که جاذبه‎اى دوسویه بین قرآن و غدیر ایجاد کرده و با ارائه آن، فرهنگِ‎ قرآنىِ‎ ما با دریچه‎هاى تازه‎اى روبه‎رو خواهد شد؛ همان گونه که فرهنگ غدیرمان فصل‎هاى نوینى از معارف قرآنى را به روى خود باز خواهد کرد<ref>ر.ک: پیشگفتار کتاب، ج1، ص10</ref>.
    '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''، اثر [[انصاري، محمدباقر|محمدباقر انصاری]]، کتابی است سه جلدی به زبان فارسی با موضوع کلام اسلامی و تفسیر قرآن. هدف این کتاب «شناخت قرآن با غدیر و غدیر با قرآن» است، از آن جهت که جاذبه‌اى دوسویه بین قرآن و غدیر ایجاد کرده و با ارائه آن، فرهنگِ‎ قرآنىِ‎ ما با دریچه‌هاى تازه‌اى روبه‌رو خواهد شد؛ همان گونه که فرهنگ غدیرمان فصل‎هاى نوینى از معارف قرآنى را به روى خود باز خواهد کرد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33856/1/10 ر.ک: پیشگفتار کتاب، ج1، ص10]</ref>.


    ==ساختار==
    ==ساختار==
    کتاب سه جلد دارد؛ جلد اول، حاوی پیشگفتار و محتوای مطالب در دو بخش اصلی است و دو جلد دیگر نیز دربردارنده محتوای مطالب در بخش‎های متعدد هستند.
    کتاب سه جلد دارد؛ جلد اول، حاوی پیشگفتار و محتوای مطالب در دو بخش اصلی است و دو جلد دیگر نیز دربردارنده محتوای مطالب در بخش‌های متعدد هستند.


    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    نویسنده درباره اینکه این متن، حاوی چه مطالبی است می‎نویسد: «این در متن اعتقاد ماست که قرآن ختم رسالت بود و در غدیر معرفى شد و غدیر ختم ولایت بود که در قرآن معرفى گردید. ما معتقدیم که قرآن، قانون‎نامه ابدى اسلام بود که غدیر ضامن ابدیت آن شد و غدیر معرّف ابدى مجریان قانون الهى بود که با قرآن ضمانت شد»<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>.
    نویسنده درباره اینکه این متن، حاوی چه مطالبی است می‌نویسد: «این در متن اعتقاد ماست که قرآن ختم رسالت بود و در غدیر معرفى شد و غدیر ختم ولایت بود که در قرآن معرفى گردید. ما معتقدیم که قرآن، قانون‌نامه ابدى اسلام بود که غدیر ضامن ابدیت آن شد و غدیر معرّف ابدى مجریان قانون الهى بود که با قرآن ضمانت شد»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33856/1/5 ر.ک: همان، ص5]</ref>.


    او درباره انگیزه تألیف این اثر می‎نویسد: «تألیف قرآنى غدیر از روزى آغاز شد که تألیفات گذشته خود درباره غدیر را مورد بازبینى قرار مى‎دادم. اولین بار که تألیفات مربوط‍‎ به غدیر را مطالعه مى‎کردم، دو آیه معروف '''يا أَيهَا الرَّسُولُ‎ بَلِّغْ‎ ما أُنْزِلَ‎ إِلَيك‎ مِنْ‎ رَبِّك'''‎ (مائده: 67) و '''اَلْيوْمَ‎ أَكمَلْتُ‎ لَكمْ‎ دِينَكمْ‎ وَ أَتْمَمْتُ‎ عَلَيكمْ‎ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ‎ لَكمُ‎ الْإِسْلامَ‎ دِيناً''' (مائده: 3) به‎عنوان دو آیه مربوط‍‎ به غدیر در اکثر کتب مطرح بود. وقتى به داستان اعتراض حارث فهرى در متن واقعه غدیر برخوردم، متوجه شدم دو آیه '''وَ إِذْ قالُوا اللّهُمَّ‎ إِنْ‎ كانَ‎ هذا هُوَ الْحَقَّ‎ مِنْ‎ عِنْدِك‎ فَأَمْطِرْ عَلَينا حِجارَةً‎ مِنَ‎ السَّماءِ أَوِ ائْتِنا بِعَذابٍ‎ أَلِيمٍ''' )انفال: 32) و '''سَأَلَ‎ سائِلٌ‎ بِعَذابٍ‎ واقِعٍ''' (معارج: 1) نیز مستقیماً درباره غدیر نازل شده است.
    او درباره انگیزه تألیف این اثر می‌نویسد: «تألیف قرآنى غدیر از روزى آغاز شد که تألیفات گذشته خود درباره غدیر را مورد بازبینى قرار مى‎دادم. اولین بار که تألیفات مربوط‍‎ به غدیر را مطالعه مى‌کردم، دو آیه معروف '''يا أَيهَا الرَّسُولُ‎ بَلِّغْ‎ ما أُنْزِلَ‎ إِلَيك‎ مِنْ‎ رَبِّك'''‎ (مائده: 67) و '''اَلْيوْمَ‎ أَكمَلْتُ‎ لَكمْ‎ دِينَكمْ‎ وَ أَتْمَمْتُ‎ عَلَيكمْ‎ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ‎ لَكمُ‎ الْإِسْلامَ‎ دِيناً''' (مائده: 3) به‌عنوان دو آیه مربوط‍‎ به غدیر در اکثر کتب مطرح بود. وقتى به داستان اعتراض حارث فهرى در متن واقعه غدیر برخوردم، متوجه شدم دو آیه '''وَ إِذْ قالُوا اللّهُمَّ‎ إِنْ‎ كانَ‎ هذا هُوَ الْحَقَّ‎ مِنْ‎ عِنْدِك‎ فَأَمْطِرْ عَلَينا حِجارَةً‎ مِنَ‎ السَّماءِ أَوِ ائْتِنا بِعَذابٍ‎ أَلِيمٍ''')انفال: 32) و '''سَأَلَ‎ سائِلٌ‎ بِعَذابٍ‎ واقِعٍ''' (معارج: 1) نیز مستقیماً درباره غدیر نازل شده است.
    آنگاه که تحقیق متن خطبه و مقابله آن با نسخ متعدد را آغاز کردم و سپس به ترجمه آن پرداختم، مراجعه به قرآن در موارد بسیارى از خطبه مرا متوجه حضور کلام اللّه در متن غدیر نمود؛ چه آنکه 65 آیه در خطابه پیامبر(ص) در غدیر مورد استناد قرار گرفته و 35 آیه در متن سخنرانى تفسیر شده است. این همه براى من تازه‎هایى بود که مرا شگفت‎زده نمود و باورهاى تازه‎اى را پیش رویم قرار داد. احساس کردم طى سال‎هاى متمادى بااینکه متوجه ارتباط‍‎ قرآن و غدیر بودم، ولى گویا از عمق آن غافل بوده‎ام. تصمیم گرفتم بار دیگر متون حدیثى و تاریخى مربوط‍‎ به غدیر را به‎دقت مطالعه کنم و با نگاهى که قرآن را در لابه‎لاى صفحات غدیر جستجو مى‎کند، آنچه را تاکنون دیده‎ام مورد بازبینى قرار دهم... نزول بیش از دویست آیه قرآن از اول خروج از مدینه تا بازگشت، در کنار صد آیه در متن خطابه غدیر، احساس اعجاب‎انگیزى در من به وجود آورد...»<ref>ر.ک: همان، ص6-7</ref>.
     
    آنگاه که تحقیق متن خطبه و مقابله آن با نسخ متعدد را آغاز کردم و سپس به ترجمه آن پرداختم، مراجعه به قرآن در موارد بسیارى از خطبه مرا متوجه حضور کلام اللّه در متن غدیر نمود؛ چه آنکه 65 آیه در خطابه پیامبر(ص) در غدیر مورد استناد قرار گرفته و 35 آیه در متن سخنرانى تفسیر شده است. این همه براى من تازه‌هایى بود که مرا شگفت‎زده نمود و باورهاى تازه‌اى را پیش رویم قرار داد. احساس کردم طى سال‎هاى متمادى بااینکه متوجه ارتباط‍‎ قرآن و غدیر بودم، ولى گویا از عمق آن غافل بوده‌ام. تصمیم گرفتم بار دیگر متون حدیثى و تاریخى مربوط‍‎ به غدیر را به‌دقت مطالعه کنم و با نگاهى که قرآن را در لابه‌لاى صفحات غدیر جستجو مى‌کند، آنچه را تاکنون دیده‌ام مورد بازبینى قرار دهم... نزول بیش از دویست آیه قرآن از اول خروج از مدینه تا بازگشت، در کنار صد آیه در متن خطابه غدیر، احساس اعجاب‌انگیزى در من به وجود آورد...»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33856/1/6 ر.ک: همان، ص6-7]</ref>.
     
    کتاب حاضر در سه جلد به‎ تفصیل ذیل فصل‎بندى شده است: «بخش اول کتاب به آیات نازل‎شده در سراسر واقعه غدیر از مدینه تا مدینه اختصاص دارد، که دربرگیرنده آیات مربوط‍‎ به اقدامات پیامبر(ص) از یک‎سو و اقدامات منافقین از سوى دیگر است. جلد اول به‌طور کامل در اختیار این بخش قرار دارد.
     
    بخش دوم کتاب موارد تفسیر قرآن در غدیر است که جلوه‌هاى مختلفى خواهد داشت. گاهى یک مفهوم به‌صورت کلى در سراسر قرآن تفسیر شده است. در مواردى یک سوره به‌طور کامل و یا یک آیه به‌صراحت تفسیر شده است. در مواردى آیات قرآن به‌صورت اقتباس و استشهاد تفسیر گردیده است. مواردى نیز وجود دارد که ائمه(ع)، آیه‌اى را به فرازى از واقعه غدیر تفسیر فرموده‌اند. جلد دوم کتاب نیز به‌طور کامل به این بخش اختصاص دارد.
     
    بخش سوم کتاب یک جمع‌بندى داستانى از مراحل حضور آیات قرآن در واقعه غدیر به‌صورت‎هاى مختلف آن از نزول و تفسیر و استشهاد و اقتباس است. جلد سوم کتاب با این بخش آغاز می‌شود.


    کتاب حاضر در سه جلد به‎ تفصیل ذیل فصل‎بندى شده است: «بخش اول کتاب به آیات نازل‎شده در سراسر واقعه غدیر از مدینه تا مدینه اختصاص دارد، که دربرگیرنده آیات مربوط‍‎ به اقدامات پیامبر(ص) از یک‎سو و اقدامات منافقین از سوى دیگر است. جلد اول به‎طور کامل در اختیار این بخش قرار دارد.
    بخش دوم کتاب موارد تفسیر قرآن در غدیر است که جلوه‎هاى مختلفى خواهد داشت. گاهى یک مفهوم به‎صورت کلى در سراسر قرآن تفسیر شده است. در مواردى یک سوره به‎طور کامل و یا یک آیه به‎صراحت تفسیر شده است. در مواردى آیات قرآن به‎صورت اقتباس و استشهاد تفسیر گردیده است. مواردى نیز وجود دارد که ائمه(ع)، آیه‎اى را به فرازى از واقعه غدیر تفسیر فرموده‎اند. جلد دوم کتاب نیز به‎طور کامل به این بخش اختصاص دارد.
    بخش سوم کتاب یک جمع‎بندى داستانى از مراحل حضور آیات قرآن در واقعه غدیر به‎صورت‎هاى مختلف آن از نزول و تفسیر و استشهاد و اقتباس است. جلد سوم کتاب با این بخش آغاز مى‎شود.
    بخش چهارم موارد مربوط‍‎ به شئون قرآن را در بر خواهد داشت که طى واقعه غدیر بیان شده است و شامل عظمت قرآن و محتواى آن و معرفى سرپرست و مفسر قرآن و نهایتاً وظایف ما درباره قرآن خواهد بود. این بخش قسمت دوم از جلد سوم کتاب است.
    بخش چهارم موارد مربوط‍‎ به شئون قرآن را در بر خواهد داشت که طى واقعه غدیر بیان شده است و شامل عظمت قرآن و محتواى آن و معرفى سرپرست و مفسر قرآن و نهایتاً وظایف ما درباره قرآن خواهد بود. این بخش قسمت دوم از جلد سوم کتاب است.
    بخش پنجم کتاب به‎طور طبیعى زاییده بخش‎هاى گذشته است. انبوه مطالب جمع‎آورى‎شده، تجزیه و تحلیلى برخاسته از جمع‎بندى و بازنگرى آنها را مى‎طلبید که عنوان «پژوهش‎هاى قرآنى غدیر» را براى آن برگزیدم. در این بخش ابتدا تحلیل‎هاى اعتقادى تاریخى غدیر مطرح خواهد شد. آمارهاى قرآنى غدیر، فصل دیگرى از این بخش است. موضوع‎بندى و جمع‎بندى‎هاى علمى نیز جنبه دیگرى است که در این فصل بدان پرداخته‎ام. قسمت سوم از جلد سوم به این بخش اختصاص یافته است.
    بخش پنجم کتاب به‌طور طبیعى زاییده بخش‌هاى گذشته است. انبوه مطالب جمع‌آوری‌شده، تجزیه و تحلیلى برخاسته از جمع‌بندى و بازنگرى آنها را مى‎طلبید که عنوان «پژوهش‌هاى قرآنى غدیر» را براى آن برگزیدم. در این بخش ابتدا تحلیل‎هاى اعتقادى تاریخى غدیر مطرح خواهد شد. آمارهاى قرآنى غدیر، فصل دیگرى از این بخش است. موضوع‌بندى و جمع‌بندی‌هاى علمى نیز جنبه دیگرى است که در این فصل بدان پرداخته‌ام. قسمت سوم از جلد سوم به این بخش اختصاص یافته است.
    بخش ششم گشت و گذارى در گوشه و کنار تاریخ براى یافتن جزئیاتى در حاشیه قرآن و غدیر است. این بخش با عنوان «تاریخچه قرآنى غدیر» دربردارنده نکات شیرینى از گذشته‎هاى منسجم قرآن و غدیر است. در فرازى از آن معرفى قرآنى غدیر را به تماشا خواهیم نشست و فرازى دیگر اتمام حجت‎هاى قرآنى غدیر است که در طول چهارده قرن اسلام استناد غدیر به قرآن را نشان داده است. دعاها و زیاراتى که غدیر را در سایه قرآن ذکر کرده، نمونه جالبى است که تازگى خواهد داشت. اشعار زیبایى که محتواى قرآنى غدیر را به نظم کشیده، جلوه دیگرى از این سابقه است.
    بخش ششم گشت و گذارى در گوشه و کنار تاریخ براى یافتن جزئیاتى در حاشیه قرآن و غدیر است. این بخش با عنوان «تاریخچه قرآنى غدیر» دربردارنده نکات شیرینى از گذشته‌هاى منسجم قرآن و غدیر است. در فرازى از آن معرفى قرآنى غدیر را به تماشا خواهیم نشست و فرازى دیگر اتمام حجت‎هاى قرآنى غدیر است که در طول چهارده قرن اسلام استناد غدیر به قرآن را نشان داده است. دعاها و زیاراتى که غدیر را در سایه قرآن ذکر کرده، نمونه جالبى است که تازگى خواهد داشت. اشعار زیبایى که محتواى قرآنى غدیر را به نظم کشیده، جلوه دیگرى از این سابقه است.
    پایان‎بخش این فصل معرفى کتاب‎هاى مستقلى است که تاکنون درباره ارتباط‍‎ قرآن و غدیر تألیف شده است و سپس به معرفى منابع قرآنى غدیر خواهیم پرداخت. این بخش، قسمت پایانىِ‎ جلد سوم کتاب حاضر است»<ref>ر.ک: همان، ص11-12</ref>.


    نویسنده درباره شیوه خاص تألیف این اثر می‎نویسد: «شیوه درنظرگرفته‎شده براى تألیف حاضر با تجربه‎اى که هنگام جمع‎آورى احادیث به دست آمد، طبق برنامه زیر ارائه مى‎گردد:  
    پایان‌بخش این فصل معرفى کتاب‌هاى مستقلى است که تاکنون درباره ارتباط‍‎ قرآن و غدیر تألیف شده است و سپس به معرفى منابع قرآنى غدیر خواهیم پرداخت. این بخش، قسمت پایانىِ‎ جلد سوم کتاب حاضر است»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33856/1/11 ر.ک: همان، ص11-12]</ref>.
    # هر آیه‎اى از قرآن به هر صورت با غدیر ارتباط‍‎ یافته، در کتاب حاضر آمده است.
     
    نویسنده درباره شیوه خاص تألیف این اثر می‌نویسد: «شیوه درنظرگرفته‌شده براى تألیف حاضر با تجربه‌اى که هنگام جمع‌آورى احادیث به دست آمد، طبق برنامه زیر ارائه مى‌گردد:  
    # هر آیه‌اى از قرآن به هر صورت با غدیر ارتباط‍‎ یافته، در کتاب حاضر آمده است.
    # هر ارتباطى بین قرآن و غدیر بوده مورد تحلیل قرار گرفته و تبیین شده است.
    # هر ارتباطى بین قرآن و غدیر بوده مورد تحلیل قرار گرفته و تبیین شده است.
    # در مواردى که آیه یا حدیث دیگرى غیر از آیه و حدیث مورد نظر در تبیین آن دخیل باشد، مورد استناد و استفاده قرار گرفته است.
    # در مواردى که آیه یا حدیث دیگرى غیر از آیه و حدیث مورد نظر در تبیین آن دخیل باشد، مورد استناد و استفاده قرار گرفته است.
    # ابتدا و انتهاى واقعه غدیر، از اعلام سفر حج در مدینه تا بازگشت به مدینه از غدیر خم در نظر گرفته شده است. توجه به این محدوده در جمع‎آورى احادیث و قطعات تاریخى مربوط‍‎ به غدیر در قرآن لازم است تا ارتباط‍‎ مطالب با قرآن در همه مراحل حفظ‍‎ شود. در بخش سوم کتاب حاضر مراحل نزول آیات قرآنى در واقعه غدیر ارائه مى‎گردد تا این محدوده زمانى و مکانى به‎طور دقیق در ذهن خواننده گرامى متصور باشد.
    # ابتدا و انتهاى واقعه غدیر، از اعلام سفر حج در مدینه تا بازگشت به مدینه از غدیر خم در نظر گرفته شده است. توجه به این محدوده در جمع‌آورى احادیث و قطعات تاریخى مربوط‍‎ به غدیر در قرآن لازم است تا ارتباط‍‎ مطالب با قرآن در همه مراحل حفظ‍‎ شود. در بخش سوم کتاب حاضر مراحل نزول آیات قرآنى در واقعه غدیر ارائه مى‌گردد تا این محدوده زمانى و مکانى به‌طور دقیق در ذهن خواننده گرامى متصور باشد.
    # آیاتى که در احادیث غدیر مورد استناد است گاهى به اشاره و گاهى با ذکر چند کلمه یا قسمتى از آن مطرح شده که منظور نوعى تلخیص بوده است؛ لذا در کتاب حاضر آیه مورد نظر به‎طور کامل با آدرس آن ذکر شده است.
    # آیاتى که در احادیث غدیر مورد استناد است گاهى به اشاره و گاهى با ذکر چند کلمه یا قسمتى از آن مطرح شده که منظور نوعى تلخیص بوده است؛ لذا در کتاب حاضر آیه مورد نظر به‌طور کامل با آدرس آن ذکر شده است.
    # در مواردى مطالعه آیاتِ‎ قبل و بعدِ یک آیه در تحلیل و درک آن دخیل است. در چنین مواردى آن آیات به‎طور کامل آورده شده‎اند.
    # در مواردى مطالعه آیاتِ‎ قبل و بعدِ یک آیه در تحلیل و درک آن دخیل است. در چنین مواردى آن آیات به‌طور کامل آورده شده‌اند.
    # در مواردى به یک آیه از قرآن استشهاد شده که در چند جاى قرآن مشابه آن وجود دارد. در چنین مواردى همه آدرس‎ها ذکر شده است.
    # در مواردى به یک آیه از قرآن استشهاد شده که در چند جاى قرآن مشابه آن وجود دارد. در چنین مواردى همه آدرس‎ها ذکر شده است.
    # در مواردى روایات صریح درباره نزول آیه‎اى در غدیر داریم، که در کنار آنها روایاتى همان مطالب را بدون تصریح به نزول آن در غدیر ذکر کرده است. چنین مواردى با تحقیق علمى جمع‎بندى شده است.
    # در مواردى روایات صریح درباره نزول آیه‌اى در غدیر داریم، که در کنار آنها روایاتى همان مطالب را بدون تصریح به نزول آن در غدیر ذکر کرده است. چنین مواردى با تحقیق علمى جمع‌بندى شده است.
    # قبل از مطرح کردن هر آیه، زمینه‎اى که در آن نازل شده به‎عنوان «موقعیت تاریخى» آن تبیین شده تا موقعیت زمانى و مکانى آن روشن باشد. همچنین جایگاه آن آیه در قرآن به‎عنوان موقعیت قرآنى بیان شده، تا نتیجه‎گیرى از آن دقیق شود.
    # قبل از مطرح کردن هر آیه، زمینه‌اى که در آن نازل شده به‌عنوان «موقعیت تاریخى» آن تبیین شده تا موقعیت زمانى و مکانى آن روشن باشد. همچنین جایگاه آن آیه در قرآن به‌عنوان موقعیت قرآنى بیان شده، تا نتیجه‌گیرى از آن دقیق شود.
    # پیش از مطرح کردن هر حدیث، آمادگى فکرى براى دریافت آن ایجاد شده است. پس از ذکر حدیث نیز، به کیفیت ارتباط‍‎ آن با قرآن و نتیجه‎گیرى پرداخته‎ایم. در این راستا براى تکمیل استناد در موارد لازم متن عربى حدیث را عیناً آورده‎ایم.
    # پیش از مطرح کردن هر حدیث، آمادگى فکرى براى دریافت آن ایجاد شده است. پس از ذکر حدیث نیز، به کیفیت ارتباط‍‎ آن با قرآن و نتیجه‌گیرى پرداخته‌ایم. در این راستا براى تکمیل استناد در موارد لازم متن عربى حدیث را عیناً آورده‌ایم.
    # کلیه منابع حدیثى، تفسیرى، تاریخى، اعتقادى اسلامى - ‎از کتب شیعه و اهل سنت - ‎در کتاب حاضر مورد مراجعه قرار گرفته و متون مربوط‍‎ به موضوع از آنها استخراج گردیده است. این جستجو در مواردى طبق واژه‎ها و کلمات صریح بوده و در مواردى دقت در معانى و ظرافت مطالب توجه ما را به ارتباط‍‎ قرآنى - ‎غدیرىِ‎ آن جلب نموده است.  
    # کلیه منابع حدیثى، تفسیرى، تاریخى، اعتقادى اسلامى - ‎از کتب شیعه و اهل سنت - ‎در کتاب حاضر مورد مراجعه قرار گرفته و متون مربوط‍‎ به موضوع از آنها استخراج گردیده است. این جستجو در مواردى طبق واژه‌ها و کلمات صریح بوده و در مواردى دقت در معانى و ظرافت مطالب توجه ما را به ارتباط‍‎ قرآنى - ‎غدیرىِ‎ آن جلب نموده است.  
    # موارد بسیارى از کتاب حاضر مربوط‍‎ به متن خطابه غدیر است که به‎صورت مقابله‎شده بر منابع نُه‎گانه‎اش در کتاب «اسرار غدیر» در 11 بخش تنظیم شده است.
    # موارد بسیارى از کتاب حاضر مربوط‍‎ به متن خطابه غدیر است که به‌صورت مقابله‌شده بر منابع نُه‌گانه‌اش در کتاب «اسرار غدیر» در 11 بخش تنظیم شده است.
    بنابراین موارد ارجاع به کتاب «اسرار غدیر» با ذکر بخش مربوط‍‎ به آن فرازِ خطبه خواهد بود. براى تسهیل مراجعه، در پایان بخش سوم کتاب حاضر، متن کامل خطبه و ترجمه آن آورده مى‎شود و مواردى که مربوط‍‎ به برخى نسخه‎هاست و در کتاب حاضر مورد استناد بوده، در پاورقى ذکر مى‎شود»<ref>ر.ک: همان</ref>.
    بنابراین موارد ارجاع به کتاب «اسرار غدیر» با ذکر بخش مربوط‍‎ به آن فرازِ خطبه خواهد بود. براى تسهیل مراجعه، در پایان بخش سوم کتاب حاضر، متن کامل خطبه و ترجمه آن آورده می‌شود و مواردى که مربوط‍‎ به برخى نسخه‌هاست و در کتاب حاضر مورد استناد بوده، در پاورقى ذکر می‌شود»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33856/1/11 ر.ک: همان]</ref>.


    ==وضعیت کتاب==
    ==وضعیت کتاب==
    فهرست مطالب هر جلد در انتهای همان جلد آمده است.
    فهرست مطالب هر جلد در انتهای همان جلد آمده است.
    پاورقی‎ها به ذکر منابع اختصاص یافته است.
     
    پاورقی‌ها به ذکر منابع اختصاص یافته است.


    ==پانویس==
    ==پانویس==
    <references />
    <references/>


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    پیشگفتار کتاب.
    پیشگفتار کتاب.
       
       
    == وابسته‌ها ==
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}
     
     
    [[موسوعة الغدير في الكتاب و السنة و الأدب]]
     
    [[تلخيص الغدير في الكتاب و السنة و الأدب]]
     
    [[الغدير في الكتاب و السنة و الأدب]]
     
    [[الغدير (ترجمه، ویرایش جدید)]]
     
    [[الغدير (ترجمه، ویرایش قدیم)]]
     
    [[الغدير في الكتاب العزيز]]
     
    [[آيات الغدير]]
     
    [[طرق حديث الغدير]]
     
    [[طرق حديث الغدير برواية ابن عساكر]]
     
    [[حديث الغدير و شبهة شكوی جيش اليمن (دراسة علمية تحليلية)]]
     
    [[عيد الغدير في الإسلام و التتويج و القربات يوم الغدير]]
     
    [[الغدير و المعارضون]]
     
    [[خلاصه الغدیر در هزار نکته]]
     
    [[دراسة في موسوعة الغدير: للعلامة الراحل آية‌الله الشيخ عبدالحسين الأميني]]
     
    [[كشف المهم في طريق خبر غدير خم]]
     
    [[كشف المهم في طريق خبر غدير خم (نسخه)]]
     
    [[حدیث غدیر]]
     
    [[علامه امینی جرعه‌نوش غدیر (به ضمیمه جرعه‌هایی از الغدیر)]]
     
    [[غدیر‌شناسی برای نوجوانان و جوانان (پاسخ به 110 پرسش پیرامون غدیر)]]
     
    [[غدیر به روایت اهل‌بیت(ع)]]
     
    [[نگرشی نو به غدیر]]
     
    [[حديث الولاية و من روی غدير خم من الصحابة]]
     
    [[ولایت اقربین در غدیر خم]]
     
    [[غدیر شناسی و پاسخ به شبهات]]
     
    [[نگاهی به حدیث غدیر]]
     
    [[حدیث غدیر منشور جاودان ولایت]]
     
     
     
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:تفسیر]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:قرآن و مباحث دیگر]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:قربانی-باقی زاده]]
    [[رده:سال97-25بهمن الی24اسفند]]

    نسخهٔ ‏۱۱ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۲۴

    ‏غدیر در قرآن، قرآن در غدیر
    غدیر در قرآن، قرآن در غدیر
    پدیدآورانانصاري، محمدباقر (نويسنده)
    ناشردليل ما
    مکان نشرايران - قم
    سال نشرمجلد1: 1387ش,

    مجلد2: 1387ش,

    مجلد3: 1387ش,
    شابک978-964-397-435-0
    موضوعغدير خم - جنبه‏‌های قرآنی قرآن - شان نزول
    زبانفارسی
    تعداد جلد3
    کد کنگره
    ‏‏BP‎‏ ‎‏104‎‏ ‎‏/‎‏غ‎‏4‎‏الف‎‏8
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    غدیر در قرآن، قرآن در غدیر، اثر محمدباقر انصاری، کتابی است سه جلدی به زبان فارسی با موضوع کلام اسلامی و تفسیر قرآن. هدف این کتاب «شناخت قرآن با غدیر و غدیر با قرآن» است، از آن جهت که جاذبه‌اى دوسویه بین قرآن و غدیر ایجاد کرده و با ارائه آن، فرهنگِ‎ قرآنىِ‎ ما با دریچه‌هاى تازه‌اى روبه‌رو خواهد شد؛ همان گونه که فرهنگ غدیرمان فصل‎هاى نوینى از معارف قرآنى را به روى خود باز خواهد کرد[۱].

    ساختار

    کتاب سه جلد دارد؛ جلد اول، حاوی پیشگفتار و محتوای مطالب در دو بخش اصلی است و دو جلد دیگر نیز دربردارنده محتوای مطالب در بخش‌های متعدد هستند.

    گزارش محتوا

    نویسنده درباره اینکه این متن، حاوی چه مطالبی است می‌نویسد: «این در متن اعتقاد ماست که قرآن ختم رسالت بود و در غدیر معرفى شد و غدیر ختم ولایت بود که در قرآن معرفى گردید. ما معتقدیم که قرآن، قانون‌نامه ابدى اسلام بود که غدیر ضامن ابدیت آن شد و غدیر معرّف ابدى مجریان قانون الهى بود که با قرآن ضمانت شد»[۲].

    او درباره انگیزه تألیف این اثر می‌نویسد: «تألیف قرآنى غدیر از روزى آغاز شد که تألیفات گذشته خود درباره غدیر را مورد بازبینى قرار مى‎دادم. اولین بار که تألیفات مربوط‍‎ به غدیر را مطالعه مى‌کردم، دو آیه معروف يا أَيهَا الرَّسُولُ‎ بَلِّغْ‎ ما أُنْزِلَ‎ إِلَيك‎ مِنْ‎ رَبِّك‎ (مائده: 67) و اَلْيوْمَ‎ أَكمَلْتُ‎ لَكمْ‎ دِينَكمْ‎ وَ أَتْمَمْتُ‎ عَلَيكمْ‎ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ‎ لَكمُ‎ الْإِسْلامَ‎ دِيناً (مائده: 3) به‌عنوان دو آیه مربوط‍‎ به غدیر در اکثر کتب مطرح بود. وقتى به داستان اعتراض حارث فهرى در متن واقعه غدیر برخوردم، متوجه شدم دو آیه وَ إِذْ قالُوا اللّهُمَّ‎ إِنْ‎ كانَ‎ هذا هُوَ الْحَقَّ‎ مِنْ‎ عِنْدِك‎ فَأَمْطِرْ عَلَينا حِجارَةً‎ مِنَ‎ السَّماءِ أَوِ ائْتِنا بِعَذابٍ‎ أَلِيمٍ)انفال: 32) و سَأَلَ‎ سائِلٌ‎ بِعَذابٍ‎ واقِعٍ (معارج: 1) نیز مستقیماً درباره غدیر نازل شده است.

    آنگاه که تحقیق متن خطبه و مقابله آن با نسخ متعدد را آغاز کردم و سپس به ترجمه آن پرداختم، مراجعه به قرآن در موارد بسیارى از خطبه مرا متوجه حضور کلام اللّه در متن غدیر نمود؛ چه آنکه 65 آیه در خطابه پیامبر(ص) در غدیر مورد استناد قرار گرفته و 35 آیه در متن سخنرانى تفسیر شده است. این همه براى من تازه‌هایى بود که مرا شگفت‎زده نمود و باورهاى تازه‌اى را پیش رویم قرار داد. احساس کردم طى سال‎هاى متمادى بااینکه متوجه ارتباط‍‎ قرآن و غدیر بودم، ولى گویا از عمق آن غافل بوده‌ام. تصمیم گرفتم بار دیگر متون حدیثى و تاریخى مربوط‍‎ به غدیر را به‌دقت مطالعه کنم و با نگاهى که قرآن را در لابه‌لاى صفحات غدیر جستجو مى‌کند، آنچه را تاکنون دیده‌ام مورد بازبینى قرار دهم... نزول بیش از دویست آیه قرآن از اول خروج از مدینه تا بازگشت، در کنار صد آیه در متن خطابه غدیر، احساس اعجاب‌انگیزى در من به وجود آورد...»[۳].

    کتاب حاضر در سه جلد به‎ تفصیل ذیل فصل‎بندى شده است: «بخش اول کتاب به آیات نازل‎شده در سراسر واقعه غدیر از مدینه تا مدینه اختصاص دارد، که دربرگیرنده آیات مربوط‍‎ به اقدامات پیامبر(ص) از یک‎سو و اقدامات منافقین از سوى دیگر است. جلد اول به‌طور کامل در اختیار این بخش قرار دارد.

    بخش دوم کتاب موارد تفسیر قرآن در غدیر است که جلوه‌هاى مختلفى خواهد داشت. گاهى یک مفهوم به‌صورت کلى در سراسر قرآن تفسیر شده است. در مواردى یک سوره به‌طور کامل و یا یک آیه به‌صراحت تفسیر شده است. در مواردى آیات قرآن به‌صورت اقتباس و استشهاد تفسیر گردیده است. مواردى نیز وجود دارد که ائمه(ع)، آیه‌اى را به فرازى از واقعه غدیر تفسیر فرموده‌اند. جلد دوم کتاب نیز به‌طور کامل به این بخش اختصاص دارد.

    بخش سوم کتاب یک جمع‌بندى داستانى از مراحل حضور آیات قرآن در واقعه غدیر به‌صورت‎هاى مختلف آن از نزول و تفسیر و استشهاد و اقتباس است. جلد سوم کتاب با این بخش آغاز می‌شود.

    بخش چهارم موارد مربوط‍‎ به شئون قرآن را در بر خواهد داشت که طى واقعه غدیر بیان شده است و شامل عظمت قرآن و محتواى آن و معرفى سرپرست و مفسر قرآن و نهایتاً وظایف ما درباره قرآن خواهد بود. این بخش قسمت دوم از جلد سوم کتاب است. بخش پنجم کتاب به‌طور طبیعى زاییده بخش‌هاى گذشته است. انبوه مطالب جمع‌آوری‌شده، تجزیه و تحلیلى برخاسته از جمع‌بندى و بازنگرى آنها را مى‎طلبید که عنوان «پژوهش‌هاى قرآنى غدیر» را براى آن برگزیدم. در این بخش ابتدا تحلیل‎هاى اعتقادى تاریخى غدیر مطرح خواهد شد. آمارهاى قرآنى غدیر، فصل دیگرى از این بخش است. موضوع‌بندى و جمع‌بندی‌هاى علمى نیز جنبه دیگرى است که در این فصل بدان پرداخته‌ام. قسمت سوم از جلد سوم به این بخش اختصاص یافته است. بخش ششم گشت و گذارى در گوشه و کنار تاریخ براى یافتن جزئیاتى در حاشیه قرآن و غدیر است. این بخش با عنوان «تاریخچه قرآنى غدیر» دربردارنده نکات شیرینى از گذشته‌هاى منسجم قرآن و غدیر است. در فرازى از آن معرفى قرآنى غدیر را به تماشا خواهیم نشست و فرازى دیگر اتمام حجت‎هاى قرآنى غدیر است که در طول چهارده قرن اسلام استناد غدیر به قرآن را نشان داده است. دعاها و زیاراتى که غدیر را در سایه قرآن ذکر کرده، نمونه جالبى است که تازگى خواهد داشت. اشعار زیبایى که محتواى قرآنى غدیر را به نظم کشیده، جلوه دیگرى از این سابقه است.

    پایان‌بخش این فصل معرفى کتاب‌هاى مستقلى است که تاکنون درباره ارتباط‍‎ قرآن و غدیر تألیف شده است و سپس به معرفى منابع قرآنى غدیر خواهیم پرداخت. این بخش، قسمت پایانىِ‎ جلد سوم کتاب حاضر است»[۴].

    نویسنده درباره شیوه خاص تألیف این اثر می‌نویسد: «شیوه درنظرگرفته‌شده براى تألیف حاضر با تجربه‌اى که هنگام جمع‌آورى احادیث به دست آمد، طبق برنامه زیر ارائه مى‌گردد:

    1. هر آیه‌اى از قرآن به هر صورت با غدیر ارتباط‍‎ یافته، در کتاب حاضر آمده است.
    2. هر ارتباطى بین قرآن و غدیر بوده مورد تحلیل قرار گرفته و تبیین شده است.
    3. در مواردى که آیه یا حدیث دیگرى غیر از آیه و حدیث مورد نظر در تبیین آن دخیل باشد، مورد استناد و استفاده قرار گرفته است.
    4. ابتدا و انتهاى واقعه غدیر، از اعلام سفر حج در مدینه تا بازگشت به مدینه از غدیر خم در نظر گرفته شده است. توجه به این محدوده در جمع‌آورى احادیث و قطعات تاریخى مربوط‍‎ به غدیر در قرآن لازم است تا ارتباط‍‎ مطالب با قرآن در همه مراحل حفظ‍‎ شود. در بخش سوم کتاب حاضر مراحل نزول آیات قرآنى در واقعه غدیر ارائه مى‌گردد تا این محدوده زمانى و مکانى به‌طور دقیق در ذهن خواننده گرامى متصور باشد.
    5. آیاتى که در احادیث غدیر مورد استناد است گاهى به اشاره و گاهى با ذکر چند کلمه یا قسمتى از آن مطرح شده که منظور نوعى تلخیص بوده است؛ لذا در کتاب حاضر آیه مورد نظر به‌طور کامل با آدرس آن ذکر شده است.
    6. در مواردى مطالعه آیاتِ‎ قبل و بعدِ یک آیه در تحلیل و درک آن دخیل است. در چنین مواردى آن آیات به‌طور کامل آورده شده‌اند.
    7. در مواردى به یک آیه از قرآن استشهاد شده که در چند جاى قرآن مشابه آن وجود دارد. در چنین مواردى همه آدرس‎ها ذکر شده است.
    8. در مواردى روایات صریح درباره نزول آیه‌اى در غدیر داریم، که در کنار آنها روایاتى همان مطالب را بدون تصریح به نزول آن در غدیر ذکر کرده است. چنین مواردى با تحقیق علمى جمع‌بندى شده است.
    9. قبل از مطرح کردن هر آیه، زمینه‌اى که در آن نازل شده به‌عنوان «موقعیت تاریخى» آن تبیین شده تا موقعیت زمانى و مکانى آن روشن باشد. همچنین جایگاه آن آیه در قرآن به‌عنوان موقعیت قرآنى بیان شده، تا نتیجه‌گیرى از آن دقیق شود.
    10. پیش از مطرح کردن هر حدیث، آمادگى فکرى براى دریافت آن ایجاد شده است. پس از ذکر حدیث نیز، به کیفیت ارتباط‍‎ آن با قرآن و نتیجه‌گیرى پرداخته‌ایم. در این راستا براى تکمیل استناد در موارد لازم متن عربى حدیث را عیناً آورده‌ایم.
    11. کلیه منابع حدیثى، تفسیرى، تاریخى، اعتقادى اسلامى - ‎از کتب شیعه و اهل سنت - ‎در کتاب حاضر مورد مراجعه قرار گرفته و متون مربوط‍‎ به موضوع از آنها استخراج گردیده است. این جستجو در مواردى طبق واژه‌ها و کلمات صریح بوده و در مواردى دقت در معانى و ظرافت مطالب توجه ما را به ارتباط‍‎ قرآنى - ‎غدیرىِ‎ آن جلب نموده است.
    12. موارد بسیارى از کتاب حاضر مربوط‍‎ به متن خطابه غدیر است که به‌صورت مقابله‌شده بر منابع نُه‌گانه‌اش در کتاب «اسرار غدیر» در 11 بخش تنظیم شده است.

    بنابراین موارد ارجاع به کتاب «اسرار غدیر» با ذکر بخش مربوط‍‎ به آن فرازِ خطبه خواهد بود. براى تسهیل مراجعه، در پایان بخش سوم کتاب حاضر، متن کامل خطبه و ترجمه آن آورده می‌شود و مواردى که مربوط‍‎ به برخى نسخه‌هاست و در کتاب حاضر مورد استناد بوده، در پاورقى ذکر می‌شود»[۵].

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب هر جلد در انتهای همان جلد آمده است.

    پاورقی‌ها به ذکر منابع اختصاص یافته است.

    پانویس

    منابع مقاله

    پیشگفتار کتاب.

    وابسته‌ها


    موسوعة الغدير في الكتاب و السنة و الأدب

    تلخيص الغدير في الكتاب و السنة و الأدب

    الغدير في الكتاب و السنة و الأدب

    الغدير (ترجمه، ویرایش جدید)

    الغدير (ترجمه، ویرایش قدیم)

    الغدير في الكتاب العزيز

    آيات الغدير

    طرق حديث الغدير

    طرق حديث الغدير برواية ابن عساكر

    حديث الغدير و شبهة شكوی جيش اليمن (دراسة علمية تحليلية)

    عيد الغدير في الإسلام و التتويج و القربات يوم الغدير

    الغدير و المعارضون

    خلاصه الغدیر در هزار نکته

    دراسة في موسوعة الغدير: للعلامة الراحل آية‌الله الشيخ عبدالحسين الأميني

    كشف المهم في طريق خبر غدير خم

    كشف المهم في طريق خبر غدير خم (نسخه)

    حدیث غدیر

    علامه امینی جرعه‌نوش غدیر (به ضمیمه جرعه‌هایی از الغدیر)

    غدیر‌شناسی برای نوجوانان و جوانان (پاسخ به 110 پرسش پیرامون غدیر)

    غدیر به روایت اهل‌بیت(ع)

    نگرشی نو به غدیر

    حديث الولاية و من روی غدير خم من الصحابة

    ولایت اقربین در غدیر خم

    غدیر شناسی و پاسخ به شبهات

    نگاهی به حدیث غدیر

    حدیث غدیر منشور جاودان ولایت