قضايا قرآنية في الموسوعة البريطانية (نقد مطاعن و رد شبهات)
قضایا قرآنیة في الموسوعة البریطانية (نقد مطاعن و رد شبهات) تألیف دكتر فضل حسن عباس مى‌باشد. موضوع اين اثر، ردّى علمى بر مقالات قرآنى مستشرقان در دائرةالمعارف بريتانيكاست.
| قضایا قرآنیة في الموسوعة البریطانیة (نقد مطاعن و رد شبهات) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عباس، فضل حسن (نویسنده) |
| ناشر | دار الفتح |
| مکان نشر | عمان - اردن |
| سال نشر | 1421 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | دایرةالمعارف بریتانیکا - نقد و تفسیر
قرآن - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها قرآن - علوم قرآنی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 89/2 /ع2ق6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
مستشرقان انبوه شبهات و اشكال‌ها و احيانا اتهام‌ها را در عرصه‌هاى ذيل در اين اثر منتشر كرده‌اند:
1-مصدر و منبع آيات قرآن 2-تاريخ جمع و تدوين قرآن 3-ادبيات و ساختار آيات
و سوره‌هاى قرآن 4-معارف و محتواى قرآن
در موضوع مصدر و منشاء قرآن اينگونه مى‌آورند كه تورات و انجيل و ديگر کتاب‌هاى پيشين آسمانى را سرچشمه و مصدر قرآن برمى‌شمرند و سعى كرده‌اند كه اثبات كنند پيامبر اسلام(ص)همه آن مجموعه معارف قرآن را از برخى كشيشان يا مردم مسيحى، يهودى و زرتشتى اقتباس كرده است.
در دومين عرصه يعنى تاريخ جمع و تدوين قرآن عليرغم اينكه قرآن كريم تنها كتاب آسمانى است كه از وقوع تحريف مصون مانده است اما آنان از طريق تشكيك در صحت ثبت، كتابت و حفظ آيات قرآن و تدوين در دوره ابوبكر و عثمان حداقل احتمال تحريف كاهش يا افزايش يا جابه‌جايى آيات را در ذهن مسلمانان ايجاد كنند.
در سومين عرصه، نویسنده مقاله قرآن در دائرةالمعارف بريتانيا كه درصدد اشكال‌گيرى بر قرآن است
مواردى از اشكالات خويش را بر ادبيات عربى قرآن مى‌شمرد و مى‌نويسد:
«خلاصه آن‌كه محمد(ص) به هيچ‌وجه استاد ادبيات، بيان و اسلوب عربى نبوده و هر خواننده غير مسلمان كه قرآن را با روحيّه عادلانه و بى‌طرفانه قرائت كند اين نظريه را تأييد خواهد كرد.»
اشكال ديگر دائرةالمعارف بريتانيا بر عدم رعايت تسلسل زمانى قصه‌هاى قرآن است.نویسنده مى‌گويد: غالباً در قرآن تسلسل زمانى حوادث در قصّه‌هاى آن وجود ندارد، ارتباط لازم در آنها مشهود نيست.حتى مى‌توان گفت كه فهم قصّه‌هاى قرآن اكنون براى ما آسان‌تر از معاصران نزول قرآن است.
زيرا ما با مصادر و منابع ديگر اين قصه‌ها آشنا هستيم و از آنها بهره برده‌ايم.اما معاصران نزول اين آيات هيچ اطلاعى از منابع ديگر تاريخى نداشتند.علاوه‌براین حشو و زوايد بسيارى در اين گونه آيات قصص به چشم مى‌خورد.اشكال ديگر آن‌كه برخى از گزاره‌هاى قصص قرآنى با قصّه‌هاى سفر تكوين نيز سازگارى ندارد.
يا در مورد مصدر و منابع قصه‌هاى قرآنى مى‌نويسد:امّا بيشترين منابع قصصى كه محمد(ص) از آنها بهره گرفته است مصادر متون دين يهود و مسيح مى‌باشد.
در مورد اسلوب و ماهيّت آيات قرآنى مى‌آورد كه:اسلوب و ماهيت آيات قرآنى در مكّه بر دعوت و تاكيد بر ايمان و معاد است و ماهيّت آيات در مدينه، تبيين اشتراك گوهرى همه اديان و دعوت آنها به همكارى و سپس ادغام در دين اسلام.
در خصوص گزاره‌هاى معرفت دينى قرآن مى‌نويسد: گزاره‌هاى آيات قرآن دو نوع است:حقائق لازم الاتباع و ديگر انعكاسى محض از باورهاى عصر جاهلى و غير لازم الاتباع امّا چون اين دو نوع آيات در قرآن از يكديگر تفكيك نشده و باهم آميخته‌اند و راه روشنى هم براى تفكيك آنها وجود ندارد، كل آيات قرآن در معرض احتمال انعكاسى بودن از فرهنگ جاهلى زمانه قرار گرفته كه مجموع اين كتاب آسمانى‌از اعتبار و قابليّت بهره‌برى و هدايت خواهد افتاد.
و اين گوشه‌اى از آنچه در اين دائرةالمعارف در مورد قرآن آمده است بود و همه تلاش مستشرقان يك هدف را دنبال مى‌كند و آن ايجاد شك و ترديد در اصالت قرآن موجود و وقوع دست‌كارى در آيات تلاوت شده پيامبر اكرم(ص) توسط دست‌اندركاران جمع و تدوين است.
گزارش محتوا
در مقدّمه كتاب مؤلف به تبيين و روشن‌گرى نظريه اسلام در خصوص اهل كتاب مى‌پردازد و با آوردن آياتى از قرآن بر اين امر صحّه مى‌گذارد كه اسلام ديدگاه خاصى نسبت به اهل كتاب و احكامى خاصى براى آنها آورده كه اينها جدا از گرايشهاى متعدد ديگر هستند ولى آنها متأسفانه با مسلمانان و عقايد آنها برخوردى ظالمانه دارند.
بعد از مقدّمه، مطالب كتاب در هشت عنوان كلى ارائه شده است.اين عنوان‌ها عبارتند از:
1-تعريف قرآن 2-شكل و مضمون قرآن 3-محتويات قرآن 4-سرنوشت انسان 5-اصول قرآن برطبق نظر مسلمانان 6-اصول قرآن برطبق نظر مستشرقان 7-تفسير 8-ترجمه‌هاى قرآن.
روش مؤلف در تحرير اين اثر اينگونه است كه پس از نقل مطالب دائرةالمعارف بريتانيكا، به نقد و غالباً ردّ مطالب آن مى‌پردازد.
مؤلف در اين چاپ علاوه بر تصحيح و تنقيح، پيوستى بر آن افزوده است.در اين پيوست ترجمه عربى مقالات قرآنى دائرةالمعارف بريتانيكا در آخر كتاب آمده است.كه اينها از روى کتاب‌هاى اعجاز القرآن الكريم، القصص القرآنى و اتقان البرهان فى علوم القرآن به چاپ رسيده است.
در پايان كتاب اوّل فهرست مراجع و منابع كتاب درج و سپس فهرست مطالب آمده است.
وضعیت کتاب
كتاب داراى چند پاورقى در خصوص ارجاعات متن بيشتر نيست.