كتاب اللامات
كتاب اللامات، اثر ابوالقاسم عبدالرحمن بن اسحاق زجاجى، متوفاى 337ق، رساله كوچكى است به زبان عربى، درباره جايگاه و احكام حرف «لام» در زبان عربى كه با تحقيق دكتر مازن مبارک به چاپ رسيده است.
| کتاب اللامات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مبارک، مازن (محقق) زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب اللامات |
| ناشر | دار صادر |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1412 ق |
| چاپ | 2 |
| موضوع | زبان عربی - نحو |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ 6151 /ز3ل2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در 35 باب عرضه شده است. مؤلف، علاوه بر بهره بردن از شواهد شعرى، در موارد بسيارى از آيات قرآنى به‌عنوان شاهد مثال استفاده نموده است.
گزارش محتوا
محقق در مقدمه‌ى خويش، از زندگى زجاجى، آثار وى، معرفى كتاب لامات، نسخه كتاب لامات و روش تحقيق خود در اين كتاب سخن گفته است.
مؤلف، در اين كتاب سى و يك لام را تبيين كرده است كه عناوين آنها عبارت است از: 1. لام اصلى؛ 2. لام تعريف؛ 3. لام ملك؛ 4. لام استحقاق؛ 5. لام كى؛ 6. لام جحود؛ 7. لام إنّ؛ 8. لام ابتدا؛ 9. لام تعجب؛ 10. لام داخل بر مقسم‌به؛ 11. لام جواب قسم؛ 12. لام مستغاث‌به؛ 13. لام مستغاث من اجله؛ 14. لام امر؛ 15. لام مضمر؛ 16. لامى كه در نفى، بين مضاف و مضاف‌اليه داخل مى‌شود؛ 17. لامى كه در ندا، بين مضاف و مضاف‌اليه داخل مى‌گردد؛ 18. لام داخل بر فعل مستقبل در قسم؛ 19. لام لازمه إن مخفف از مثقل؛ 20. لام عاقبت؛ 21. لام تبيين؛ 22. لام لو؛ 23. لام لولا؛ 24. لام تكثير؛ 25. لام مزيد در عبدل و مانند آن؛ 26. لام مزيد در لعل؛ 27. لام ايضاح مفعول‌له؛ 28. لام مبدل‌شده به حروف ديگر؛ 29. لام به معناى إلى؛ 30. لام شرط؛ 31. لام وصل‌كننده برخى از افعال به دو مفعول آنها.
علاوه بر اين، مباحثى نيز درباره «امورى كه با الف و لام تعريف قابل جمع نيستند»، «تبيين وجوه دخول الف و لام بر اسماء مشتق از افعال»، «دخول الف و لام به معناى الذى بر اسماء مشتق كه اين تنها رأى كوفى‌هاست» و... مطرح كرده است.
وضعيت كتاب
محقق كتاب، اعلامى كه زجاجى از آنها نام برده، معرفى نموده، شواهد را از منابعشان استخراج كرده، شواهد و الفاظى كه در متن كتاب نياز به شرح و تفسير داشته را مورد شرح و تفسير قرار داده است و در پايان كتاب، فهرست‌هايى از اعلام، آيات و اشعار را ذكر كرده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.