مسائل خلافية في النحو

    از ویکی‌نور
    مسائل خلافية في النحو
    مسائل خلافية في النحو
    پدیدآورانعکبری، عبدالله بن حسین (نویسنده) حلواني، محمد خير (محقق)
    ناشردار المأمون للتراث
    مکان نشرسوريه - دمشق
    سال نشر1429ق. = 2008م
    چاپ1
    موضوعفقه تطبيقي
    زبانعربي
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏م‎‏5* / 169/7 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    مسائل خلافية في النحو، اثر ابوالبقاء عکبری (538-‌616ق)، کتابی است پیرامون مسائل اختلافی موجود در علم نحو و بررسی آن اختلافات که با تحقیق محمد خیر حلوانی به چاپ رسیده است.

    ساختار

    کتاب با مقدمه محقق آغاز شده و مطالب دربردارنده مجموعه پانزده مسئله اختلافی در علم نحو می‌باشد.

    گزارش محتوا

    در مقدمه، ابتدا زندگی‌نامه مختصری از مؤلف ارائه گردیده[۱] و سپس، ضمن معرفی آثار وی[۲]، به بررسی نسبت کتاب حاضر[۳]، ارزش و اهمیت آن[۴]، مصادر و منابع آن (در همین بخش خاطرنشان شده است که بحث از مصادر و منابع این کتاب، سعه اطلاع و عمق تبحر نویسنده آن را در علم نحو نشان می‌دهد)[۵] و روش نویسنده در نگارش آن، پرداخته شده[۶] و در پایان، به نسخ خطی و اقدامات تحقیقی محقق، اشاره گردیده است[۷].

    به‌منظور آشنایی با محتوای کتاب، به برخی از مسائل مطرح‌شده در آن، اشاره می‌شود: در نخستین مسئله، به اختلاف موجود بر سر تعریف «کلام»، اشاره شده است. در این مورد، نخست به تعریف مشهور از کلام که عبارت است از: «جمله‌ای که مفید فایده تام باشد، مانند زید منطلق» اشاره گردیده و سپس، به ذکر اختلافات موجود در این‌باره و بررسی دلایل اقوال، پرداخته شده است[۸].

    در مسئله دوم، به بررسی حد اسم پرداخته شده و در این زمینه، قول ابن سراج و سایر نحویان، بررسی شده است[۹].

    در سومین مسئله، به بررسی ادله اسم بودن «کیف» پرداخته شده است؛ به دلیل مخفی بودن دلیل بر اسمیت آن. مؤلف برای اثبات اسم بودن این کلمه، پنج دلیل اقامه نموده است[۱۰].

    در مسئله چهارم، درباره اشتقاق لفظ «اسم»، بحث شده است. برخی، از جمله خود مؤلف و بصریون، بر این عقیده‌اند که اسم، از «سمو» گرفته شده است؛ درحالی‌که کوفیون معتقدند که این واژه، از «وسم» اشتقاق یافته است[۱۱].

    دیگر موارد اختلافی مذکور در کتاب، عبارتند از: حد فعل؛ اختلاف در اصل اشتقاق؛ اختلاف در اسم مضاف به یاء متکلم؛ اصل بودن یا نبودن اعراب در مضارع؛ علت اعراب؛ اختلاف در علت جعل اعراب در آخر کلمه؛ اختلاف در حقیقت صرف؛ اختلاف در حقیقت اعراب؛ اختلاف در اسبق بودن حرکات بنا یا اعراب؛ علت زیادت تنوین در اسم و اختلاف در معرب بودن یا مبنی بودن فعل امر.

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع[۱۲] و اشاره به اختلاف نسخ[۱۳]، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است[۱۴].

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه محقق، ص5
    2. ر.ک: همان، ص8
    3. ر.ک: همان، ص12
    4. ر.ک: همان، ص15
    5. ر.ک: همان، ص18
    6. ر.ک: همان، ص22
    7. ر.ک: همان، ص24
    8. ر.ک: متن کتاب، ص31
    9. ر.ک: همان، ص41
    10. ر.ک: همان، ص51
    11. ر.ک: همان، ص54
    12. ر.ک: پاورقی، ص33
    13. ر.ک: همان، ص31
    14. ر.ک: همان، ص38

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها