نمایش مبدأ برای معارج القبول بشرح سلم الوصول إلی علم الأصول في التوحيد

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR14764J1.jpg
| عنوان =معارج القبول بشرح سلم الوصول إلی علم الأصول في التوحيد
| عنوان‌های دیگر =سلم الوصول إلي مباحث علم الأصول. شرح 
| پدیدآوران = 
[[حکمی، حافظ بن احمد]] (شارح)
 
[[عويضه، صلاح محمد]] (مصحح)

[[قادري، احمد]] (مصحح)

| زبان =عربی
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏206‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ح‎‏8‎‏ ‎‏س‎‏80‎‏23 
| موضوع =
توحيد 

حکمي، حافظ، 1923؟ - 1957؟م. سلم الوصول الي علم الاصول - نقد و تفسير 

کلام اشعري - قرن 14 

کلام اهل سنت - قرن 14 
| ناشر = 
دار الکتب العلمية 
| مکان نشر =لبنان - بيروت
| سال نشر = |مجلد1: 2004م , 1424ق , 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE14764AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| شابک =7-7451-4273-9
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =14764
| کتابخوان همراه نور =14764
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}

'''معارج القبول بشرح سلم الوصول إلی علم الأصول في التوحيد'''، تألیف [[حکمی، حافظ بن احمد|شیخ حافظ بن احمد حکمی]]، کتابی است به زبان عربی با موضوع کلام اسلامی. نویسنده در این اثر، مباحث مربوط به اصول دین (از قبیل ایمان به خدا و اسماء و صفاتش، فرشتگان، کتاب‌های آسمانی... رسالت محمد مصطفی(ص) و متعلقات آن، بحث از مسئله خلافت و...) را مطرح کرده است. این کتاب به شکل نثر نوشته شده و شرحی است بر کتاب منظوم «سلم الوصول إلی علم الأصول في التوحيد» از همین نویسنده.

کتاب توسط [[عويضه، صلاح محمد|شیخ صلاح محمد عویضه]]، تصحیح و تعلیقه‌نگاری و توسط [[قادري، احمد|احمد بن یوسف قادری]] بازبینی و احادیث آن تخریج شده است.

تاریخ پایان نگارش اثر، روز دوشنبه شانزدهم جمادی‌الاولی 1366ق، بعد از نماز عصر است<ref>ر.ک: خاتمه کتاب، ص665</ref>.

==ساختار==
کتاب، دارای تقدیم، ترجمه مصنف (برگرفته از الأعلام زرکلی)، مقدمه مؤلف، محتوای مطالب در فصول متعدد و خاتمه است. 

==گزارش محتوا==
در مقدمه کتاب درباره فرقه‌های اسلامی، اختلاف آنها، فرقه ناجیه و سبب نوشتن این کتاب، توضیح داده شده است<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص5-16</ref>.

نویسنده در نثری آهنگین، فرقه رستگار از میان تمامی فرق اسلامی، را «اهل سنت و جماعت» می‌داند؛ وی با عبارات متفاوتی آنان را می‌ستاید و آنان را اهل اعتدال و میانه‌نگر در باب صفات الهی بین اهل تعطیل جهمیه و اهل تمثیل مشبهه و در باب افعال الهی بین جبریه و قدریه، در وعید خداوند بین مرجئه و وعیدیه از قدریه و مخالفان آنان، در ایمان و دین میانه بین حروریه و معتزله و همچنین مرجئه و جهمیه و در مورد اصحاب پیامبر میانه‌رو بین شیعه (به تعبیر نویسنده، رافضه) و خوارج می‌شمارد<ref>ر.ک: همان، ص15-16</ref>.

[[حکمی، حافظ بن احمد|حافظ بن احمد حکمی]]، درباره علت نگارش متن منظوم و تألیف شرحی برای آن می‌نویسد: برخی از دوستان که [به‌خاطر عزیز بودنشان] نمی‌توان درخواستشان را رد کرد، از من خواستند مطالب مختصری را در توضیح و تبیین عقیده سلف صالح به شکل نظم بنگارم تا حفظش بر خوانندگان آسان و فهمش برای دوستداران [این مطالب] سهل باشد. من نیز این درخواست را با توکل به خدا و امید به ثواب او و لاحول‌گویان پاسخ دادم. من به این اثر مسائل مفیدی درباره گرفتاری مردم دوران خودم (از قبیل درخت‌پرستی و سنگ‎پرستی و قبر‎ پرستی) افزودم و توضیح دادم که این مسائل با توحید مغایرت دارد و باعث صرف تمام عبادت (از دعا و رجا و خوف و محبت و ذبح و نذورات) برای غیر «الله تعالی» می‌شود... و آن را «سلم الوصول إلی مباحث علم الأصول» نامیدم. هنگامی که این کتاب، میان علم‌آموزان پخش شد و گرایششان به آن زیاد، برخی، از من درخواست کردند که تعلیقاتی (با تکیه بر نقل؛ یعنی صرفا از قرآن کریم و روایات رسول خدا(ص)) بر آن بیفزایم که مباحث مشکلش را حل کند و بحث‎های مختصرش را گسترش دهد. پاسخ به این درخواست را هم با یاری‌گرفتن از خدا، در قالب نوشتن «معارج القبول بشرح سلم الوصول إلی علم الأصول» [یعنی کتاب حاضر] انجام دادم<ref>ر.ک: همان، ص16</ref>.

[[حکمی، حافظ بن احمد|حافظ بن احمد]]، در ابتدای متن منظوم، پس از ابیاتی درباره شروع کار با نام خدا، کلامی درباره شهادتین و درود بر پیامبر(ص) و اصحابشان و شرح ابیات به‌صورت منثور، مسائلی که در کتاب مطرح می‌شود را با عنوان «التعريف بموضوع الكتاب» توضیح می‌دهد:
{{شعر}}
{{ب|''و بعد هذا النظم في الأصول''|2='' لمن أراد منهج الرسول''}}
{{ب|''سألني إياه من لا بدّ لي''|2=''من امتثال سؤله الممتثل''}}
{{ب|''فقلت مع عجزي و مع إشفاقي''|2=''معتمدا علی القدير الباقي''}}
{{پایان شعر}}

حَکَمی، در مصرع اول از بیت اول متن منظومش، موضوعات مورد بحث در کتاب را این‌گونه شرح می‌کند: (و بعد) از آنچه گفتیم؛ یعنی بعد از شهادتین و درود و سلام بر محمد(ص) و خاندان او و اصحابش (هذا النظم؛ یعنی این نظم) که الف و لام روی کلمه النظم برای عهد حضوری است، موضوعش (في الأصول؛ درباره اصول است) و منظور از کلمه اصول [که مشترک بین معانی متعدد است] در این کتاب، اصول دین، یعنی ایمان به «الله عز و جل» و اسماء و صفاتش، فرشتگانش، کتاب‌هایش، پیامبرانش، آخرت، قضا و قدر الهی، ارکان اسلام که عبارتند از: شهادتین و نماز و زکات و روزه و حج و متعلقاتشان، رسالت پیامبرمان محمد(ص) و متعلقات آن، بحث از مسئله خلافت، چنگ زدن به کتاب و سنت و مسائل مربوط به موارد مذکور است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص24</ref>.

نویسنده در خاتمه کتاب، بر وجوب تمسک به کتاب و سنت و رجوع به این دو حبل متین در موارد اختلاف و مردود شمردن آنچه مخالف کتاب و سنت است، تأکید می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص649-665</ref>.

==وضعیت کتاب==
اثر حاضر، چاپ جدید این کتاب است که خطاهای چاپ‎های سابق در آن تصحیح و تنقیح شده؛ عهده‌دار این امر دو نفر از اساتید شدند: شیخ [[عويضه، صلاح محمد|صلاح محمد عویضه]] کتاب را خوانده و خطاهایش را تصحیح کرده و سپس به تخریج آیات وارده در آن و ترجمه اعلام مشهورش پرداخته و آنچه نیاز به شرح داشته را شرح کرده است و [[قادري، احمد|شیخ احمد بن یوسف قادری]] که پس از اصلاح [[عويضه، صلاح محمد|محمد عویضه]]، به مراجعه، تعلیقه زدن و تخریج احادیث کتاب از کتاب‌های مشهور اهل سنت پرداخته است<ref>ر.ک: کتاب، ص3</ref>.

فهرست مطالب در انتهای اثر ذکر شده است.

==پانویس==
<references/>

==منابع مقاله==
مقدمه و متن کتاب.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

 
[[رده:کتاب‌شناسی]]
 
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
 
[[رده:کلام و عقاید]]
 
[[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]]