معجم الأفعال المتداولة و مواطن استعمالها
معجم الأفعال المتداولة و مواطن استعمالها اثر سيد محمد حيدرى از فرهنگ لغت‌هاى عربى به عربى است كه ترجمه‌ى افعال مورد نياز يك متعلم را در يك جلد منتشر كرده است و آن را به والدين خود اهداء نموده است. مؤلف در اين كتاب سعى كرده كه ترجمه‌ى افعال متداول و مورد استعمال، را در كتابش ذكر و از آوردن افعال غريب پرهيز كند. وى بر همين اساس، كتاب را معجم افعال متداوله نامگذارى كرده است.
| معجم الأفعال المتداولة و مواطن استعمالها | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حیدری، محمد (نویسنده) |
| ناشر | المرکز العالمي للدراسات الاسلامية |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1381 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-7741-20-0 |
| موضوع | زبان عربی - فعل - واژه‌نامه‌ها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ 6145 /ح9م6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
عدم تشخيص افعال لازم و متعدى و يا متعدى و مطاوعه توسط افراد غير عرب و نيز نبود معجمى كه دانشجويان بتوانند به راحتى به واژگان جديد مورد استعمال دست يابند، انگيزه تألیف اين اثر را در مؤلف ايجاد كرده است.
ساختار
كتاب بر اساس حروف هجائيه به سبک معجم‌هاى متداول امروزى با حرف همزه شروع و به ياء خاتمه يافته است. مؤلف، مرجع كتابش را «معجم الوسيط» قرار داده و افعال را از آن استخراج كرده است. ذكر افعال، شواهد و مثال‌ها و پاورقى بخش‌هايى است كه مى‌توان درباره هر يك از افعال مشاهده نمود.
گزارش محتوا
كتاب با دو مقدمه شروع شده كه مقدمه اول از ناشر است و در آن به جايگاه، اهميت و نياز به آموزش زبان عربى، را مورد بررسى قرار داده است. در مقدمه دوم كه مقدمه مؤلف است محتويات كتاب و وجه نامگذارى كتاب و چند نكته‌ى مهم براى وارد شدن به متن كتاب بيان شده است.
واژگان كتاب با حرف همزه شروع شده و اولين واژه‌اى كه ترجمه مى‌كند «ابَّدَهُ» مى‌باشد و آن را به «يوبده الله الناس فى الجنه» توضيح داده و آن را به (يُخَلِّدُهم) ترجمه نموده است. و كتاب را با ترجمه‌ى «يَوَّدَهُ» به معناى «يَوَّدَ الصيدلى الدواء» و براى توضيح بيشتر آن «ادخل فى تركيبه اليود»؛ يعنى در تركيب دارويش يُد اضافه كرد، ترجمه نموده است.
نویسنده ترجمه افعال را در چند بخش انجام داده است. وى افعال ثلاثى را به وزن ماضى و مضارع و با اوزان مشهورش ذكر كرده است. مؤلف براى تمييز افعال لازم از متعدى و همچنين متعدى از مطاوعه علاماتى ذكر كرده است. افعال متعدى را به وسيله ضمير «ه» از لازم جدا كرده است، مثل «ضربه ضربا» و افعال لازم خالى از اين خصيصه مى‌باشند مثل: «قام قياما».
اگر فعلى براى متعدى شدنش به حروف جاره نياز داشته باشد، حرف جر آن را بين پرانتز بعد از فعل ذكر نموده است «نَظَرَه- نَظَرا (اليه)».
همچنين افعال دو مفعولى را به وسيله لفظ«اياه» متذكر شده است؛ مثل «علمه اياه».
همچنين افعالى كه بيش از يك فاعل دارند (مثلاًافعالى كه بر وزن تفاعل) به آخر آن «ا» اضافه مى‌شود؛ مثلاً«تضاربا» و اگر فعلى از غير ذوى العقول صادر شده باشد. آخر آن تاى تانيث ساكنه «ة» اضافه شده است؛ مانند: «هَدهَدة» به معناى صداى هدهد مى‌باشد.
قسمت دوم به جايگاه استفاده افعال پرداخته كه شامل: آيات قرآن و جملاتى كه مى‌توان معناى مورد نظر را از واژه استخراج كرد. در اين قسمت براى وضوح بيشتر فعل از مترادفات آن استفاده كرده است و آن را در پرانتز قرار داده است.
قسمت سوم كه پاورقى كتاب است شامل شواهدى از قرآن و آدرسهاى متن و همچنين توضيحاتى است كه خواننده را به معناى فعل راهنمايى مى‌كند.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.