نمایش مبدأ برای معجم ما ألف عن رسول الله(ص)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR011949J1.jpg
| عنوان =معجم ما ألف عن رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران = 
[[منجد، صلاح‌الدین]] (نویسنده)

[[عطار، نادي]] (مراجعه)
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏Z‎‏ ‎‏8787‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏م‎‏6
| موضوع =
محمد(ص)، پيامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - کتاب‌شناسی

| ناشر = 
دار القاضي عياض للتراث
| مکان نشر =مصر - قاهره
| سال نشر = 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11949AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11949
| کتابخوان همراه نور =11949
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}

'''معجم ما ألف عن رسول‌الله(ص)'''، اثر [[منجد، صلاح‌الدین|صلاح‌الدین منجد]]، کتابی است که در آن، به معرفی آثاری پرداخته شده که پیرامون پیامبر(ص) نوشته شده است.

کتاب به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده و توسط نادی عطار تحقیق و تعلیقه نگاری شده است.
در قرون گذشته، آثار و تصنیفات فراوانی در مورد پیامبر(ص) نوشته شده، اما تاکنون، کسی اقدام به گردآوری و ذکر نام و مشخصات این آثار نکرده است؛ ولذا اثر حاضر، از این باب دارای ارزش و اهمیت فراوانی است<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص9</ref>

== ساختار ==
کتاب با دو مقدمه از ناشر و نویسنده آغاز و مطالب در دوازده قسم، تنظیم شده است.

در هر قسم، موضوعات مختلفی که آثار پیرامون آن‌ها نوشته شده، ذکر گردیده و ترتیب چینیش آثار در هر قسم، بر اساس ترتیب حروف الفبایی نام کتب می‌باشد.

در هر مورد اطلاعاتی همچون نام کتاب، نام نویسنده، تاریخ وفات وی و محل و تاریخ چاپ کتاب ارائه شده است. در مواردی نیز به منبعی که نام آن کتاب در آن درج شده، اشاره گردیده است.

== گزارش محتوا ==
در مقدمه ناشر، به نام و موضوع کتاب و نویسنده آن، اشاره شده<ref>مقدمه اول، ص3</ref>و در مقدمه نویسنده، به ذکر انگیزه تألیف و برخی از ویژگی‌های کتاب پرداخته شده است<ref>مقدمه دوم، ص9-11</ref>

در قسم اول، 15 موضوع ذکر گردیده و سپس کتب و آثار نوشته شده پیرامون آن موضوعات، معرفی شده است. این موضوعات عبارتند از: عصر پیامبر(ص)؛ مکه مکرمه؛ زمان تولد پیامبر(ص)؛ اسماء رسول؛ ختان رسول؛ رضاع رسول؛ نسب رسول؛ نسب و فضایل قریش؛ اسلاف، آباء، اجداد، پدر و مادر و عموهای آن حضرت و دوران قبل از رسالت پیامبر(ص)<ref>ر.ک: متن کتاب، ص15-57</ref>

از جمله کتب مذکور در این قسم، می‌توان از: «الانبثاق» محمد اسعد طلس (1995م)؛ «تاریخ العرب القدیم و عصر الرسول» نبیه عاقل؛ «عصر ماقبل الإسلام» محمد مبروک نافع؛ «عصر النبی و بیئته قبل البعثة» [[دروزه، محمد عزه|محمد عزه دروزه]]؛ «لماذا ظهر الإسلام فی جزیرة العرب» احمد موسی سالم نام برد<ref>همان، ص15</ref>
در قسم دوم، دوازده عنوان معرفی شده است. این عناوین در موضوعاتی همچون: مبشرات؛ نشانه‌های نبوت و اعلام و دلایل آن؛ نبوت رسول(ص)؛ ختم نبوت؛ وحی؛ قرآن کریم؛ امی بودن پیامبر(ص)؛ معجزات پیامبر(ص)؛ اسراء و معراج؛ اثبات نبوت؛ منافقان و کسانی که آن حضرت را اذیت کردند و محمد و بنی اسرائیل می‌باشد<ref>همان، ص59-86</ref>

«بشائر النبوة الخاتمة» رؤوف شلبی؛ «البشائر النبویة» حسین بن محمد خالدی<ref>همان، ص61</ref>؛ «اختصار دلائل النبوة» عمادالدین واسطی احمد بن ابراهیم<ref>همان، ص62</ref>؛ «نبوة محمد من الشک إلی الیقین» فاضل صالح سامرائی<ref>همان، ص66</ref>؛ «الخاتم و الرسل» علی بن محمد مدائنی<ref>همان، ص67</ref>؛ «المعتمد المنقول فی ما أوحی إلی الرسول» عمر بن علی دارقطنی<ref>همان، ص68</ref>و... از جمله کتب معرفی شده در این قسم می‌باشد.

در قسم سوم، با بیست و یک عنوان آشنا خواهیم شد. این عناوین در موضوعات مختلفی همچون: هجرت نبوی؛ تنظیم دولت اسلامی در مدینه؛ سیره نبوی؛ صحابه و خلفای راشدین؛ کاتبان رسول(ص)؛ سفیران و نامه‌های آن حضرت برای ملوک؛ صلح و عهود رسول(ص) و... می‌باشد<ref>همان، ص89-174</ref>

از جمله کتب معرفی شده این قسمت، عبارتند از: «أضواء علی الهجرة» توفیق محمد سبیع<ref>همان، ص91</ref>؛ «آثار المدینة المنورة» عبدالقدوس انصاری<ref>همان، ص93</ref>؛ «تنظیمات الرسول الإداریة فی المدینة» صالح احمد علی<ref>همان، ص99</ref>؛ «إتحاف البریة بمنتقی السیرة الحلبیة» تاج‌الدین موفق قابسی<ref>همان، ص101</ref>؛ «الدرة المکللة فی فتح مکة المشرفة» محمد بن عبدالرحمن بکری<ref>همان، ص140</ref>و...

قسم چهارم، فقط دو موضوع را در خود جای داده که عبارتند از: صفت رسول و موهای وی.

«إزالة الخفا عن حلیة المصطفی» عبدالغنی بن اسماعیل نابلسی دمشقی<ref>همان، ص177</ref>؛ «حلبة المقتفی فی حلیة المصطفی» سریجا بن محمد ملطی<ref>همان، ص178</ref>؛ «رسالة فی شعرات النبی» عثمان، مشهور به وحدتی<ref>همان، ص180</ref>و «رسالة فی شعر النبی» علی بن سلطان محمد قاری<ref>همان</ref>از جمله کتب معرفی شده این قسمت می‌باشد.

پنجمین قسم، دربردارنده بیست و یک موضوع، از جمله عصمت پیامبر(ص) و اخلاق، صدق، خصائص، مناقب، شمایل، فضایل، شجاعت، افعال، حقوق، عظمت، شرف، مفاخر، علو، شخصیت و فضل آن حضرت می‌باشد<ref>همان، ص181-216</ref>

برخی از کتب این قسمت، عبارتند از: «عصمة الأنبیاء» محمد بن عمر فخر رازی<ref>همان، ص183</ref>؛ «أخلاق النبی» محمد بن عبدالله وراق<ref>همان، ص184</ref>؛ «علامات صدق النبی» ابوهذیل علاف<ref>همان، ص186</ref>؛ «أرجوزة فی خصائص النبی(ع)» تاج سبکی<ref>همان، ص187</ref>و «أشرف الوسائل إلی فهم الشمائل» احمد بن محمد بن حجر هیثمی<ref>همان، ص192</ref>

همسران پیامبر(ص) و اولاد، آل البیت، خدام، لباس، آلات و اسلحه، کفش و اسب آن حضرت، از جمله دوازده موضوع مطرح شده در قسم ششم می‌باشد<ref>همان، ص217-239</ref>برخی از کتب معرفی شده در این قسمت عبارتند از: «الأربعون فی مناقب أمهات المؤمنین» عبدالرحمن بن محمد بن عساکر<ref>همان، ص219</ref>؛ «إتحاف السائل بما لفاطمة رضی‌الله‌عنها من الفضائل» محمد حجازی بن محمد قلقشندی<ref>همان، ص224</ref>؛ «الآیات الباهرة فی فضل العترة الطاهرة» علی بن محمد استرآبادی<ref>همان، 226</ref>و «رسالة فی خدام الرسول و موالیه» محمد بن عبدالرحمن سخاوی<ref>همان، ص230</ref>
 
در قسم هفتم، به معرفی کتبی پرداخته شده است که پیرامون وضو، نماز و حج پیامبر(ص) تدوین شده‌اند. از جمله این کتب، عبارتند از: «رسالة فی وضوء الرسول(ع)» نظام‌الدین فرنکی محل<ref>همان، ص243</ref>؛ «کیفیة صلاة النبی(ص)» عبدالعزیز بن عبدالله بن باز<ref>همان، ص244</ref>و «حجةالوداع» امام علی بن احمد بن حزم<ref>همان، ص245</ref>

از جمله موضوعات عنوان شده در قسم هشتم عبارتند از: روایات، اذکار، ادعیه، الفاظ، قرائت، اجتهاد، قضاوت، فتاوی، فقه، احکام، خطب، امثال و تأویل اقوال پیامبر(ص)<ref>همان، ص248-299</ref>

«الأحادیث الجیاد المختارة مما لیس فی الصحیحین أو أحدهما» ضیاءالدین محمد بن عبدالواحد مقدسی<ref>همان، ص249</ref>؛ «أحاسن کلام النبی و الصحابة» عبدالملک بن محمد ثعالبی<ref>همان، ص275</ref>؛ «الأذکار المنتخبة من کلام سید الأبرار» یحیی بن شرف نووی<ref>همان، ص277</ref>و «قرائات النبی(ص)» ابوعمر دوری حفص بن عمر<ref>همان، ص281</ref>، از جمله کتب معرفی شده این قسمت می‌باشد.

قسمت نهم، دو عنوان صلوات بر نبی و مدح وی را در خود جای داده است و از جمله کتاب‌های این قسمت عبارتند از: «أفضل الصلوات علی سید السادات» یوسف بن اسماعیل نبهانی<ref>همان، ص303</ref>و «أبکار الأفکار فی مدح النبی المختار» عبدالکریم ضرغام طرائفی<ref>همان، ص312</ref>

قسم دهم، دربردارنده دوازده عنوان می‌باشد از جمله: توسل به پیامبر(ص) و استغاثه و طلب شفاعت از ایشان؛ عبادت، ایمان، زیارت و خدمت رسول(ص). برخی از کتب این قسمت عبارتند از: «الإعلام فی رؤیة النبی(ع) فی المنام» عبدالله بن محمد بسطامی<ref>همان، ص345</ref>؛ «التوصل بالبدیع إلی التوسل بالشفیع» عزالدین علی بن حسین موصلی<ref>همان، ص347</ref>و «رسالة إلی قبر النبی» ابومحمد عبدالله بن سید بطلیوسی<ref>همان، ص349</ref>

در قسم یازدهم، کتبی معرفی گردیده که پیرامون چهار موضوع هدایت، سنت، رسالت و طریقت محمدیه نوشته شده‌اند که از جمله آن‌ها عبارتند از: «ثمر الوداد مختصر زاد المعاد فی هدی خیر العباد» مصطفی محمد عماره<ref>همان، ص363</ref>؛ «أضواء علی السنة المحمدیة» محمود ابوریه<ref>همان، ص364</ref>؛ «الرسالة المحمدیة» محمود فاید مصری<ref>همان، ص365</ref>و «الرسالة الحلبیة فی الطریقة المحمدیة» شمس‌الدین بن قیم جوزیه<ref>همان، ص366</ref>

در آخرین قسم، کتبی معرفی گردیده است که پیرامون مطالعات مختلف درباره اسلام و پیامبر(ص) می‌باشند. از جمله این کتب، می‌توان به «الآمرون بالمعروف فی الإسلام» صلاح‌الدین بن عبدالله منجد<ref>همان، ص369</ref>و «روحانیة الرسول» محمد غزالی<ref>همان، ص378</ref>

== وضعیت کتاب ==
فهارس کتاب، در انتهای آن آمده است که عبارتند از: فهرست اسامی مؤلفین؛ اقسام و فروع و منابع مورد استفاده نویسنده.

کتاب فاقد پاورقی می‌باشد.
==پانویس==
<references/>
== منابع مقاله ==
مقدمه و متن کتاب.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]