منطق‌الطیر (مقدمه سلماسی زاده)

    از ویکی‌نور
    (تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
    منطق‌الطیر (مقدمه سلماسی زاده)‏
    منطق‌الطیر (مقدمه سلماسی زاده)
    پدیدآورانعطار، محمد بن ابراهيم (نويسنده) سلماسي زاده، جواد (مقدمه‌نويس)
    ناشرمؤسسه فرهنگي انديشه در گستر
    مکان نشرايران - تهران
    سال نشرمجلد1: 1382ش,
    شابک964-93866-2-9
    موضوعشعر فارسي - قرن 6ق. منظومه‎هاي عرفاني - قرن 6ق.
    زبانفارسي
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‏PIR‎‏ ‎‏5049‎‏ ‎‏1382

    منطق‌الطیر یا «مقامات طیور»، اثر شیخ فریدالدین عطار نیشابورى (متوفی 618ق)، مثنوى‌اى فارسی است که به‌گونه‌اى تمثیلى، منازل سیر و سلوک معنوى و سختى‌ها و شرایط آن را در قالب داستان پرندگان و از زبان آن‌ها بیان کرده است. این اثر با مقدمه جواد سلماسی زاده منتشر شده است.

    سلماسی زاده در مقدمه‌اش، منطق‌الطیر را در میان مثنوی‌های عرفانی از همه مهم‌تر و شیواتر و گل سرسبد آثار خواجه فریدالدین عطار دانسته است [۱]‏ که مشتمل بر 4600 بیت است[۲]‏.

    وی همچنین به زندگانی عطار، چگونگی بریدن او از دنیا و پای گذاشتن در مسیر سیر و سلوک عرفانی به‌اختصار اشاره کرده است[۳]‏. سپس مکتب عرفانی او را این‌گونه توضیح می‌دهد: پوشیده نماند در اواخر قرن ششم دو مکتب بزرگ در عرفان وجود داشت که به هر یک از آن‌ها عده‌ای از شیوخ زمان منسوبند: سلسله سهروردیه در مغرب و سلسله کبرویه در مشرق ایران بوده است. مؤسس فرقه کبرویه شیخ نجم‌الدین احمد بن عمر الخیوقی ملقب به الکبری است. نسبت تعلیم عده‌ای از اولیان تصوف، بدو منتهی می‌شود. مسئله قابل‌ملاحظه آن‌که در مقابل لشکر جرار مغول مقاومت کرد و نخستین مردی است که مصونیت ظاهری که مغول‌ها به پاره‌ای از بزرگان می‌دادند، نپذیرفت و شربت شهادت را به سال 618 ق نوش جان کرد. از جلمه مریدان نامدار او... فریدالدین عطار نیشابوری شاعر و نویسنده نامدار که نزد شیخ مجدالدین بغدادی تربیت یافته است[۴]‏.

    او در انتهای مقدمه، سیمرغ را در منطق‌الطیر معرفی می‌کند. سپس مرغان را در ردیف طالبان و سالکان و هدهد را در مقام پیر روشن‌ضمیر آگاهی دانسته است که با چشم دل و گوش جان آشکار و نهان از معضلات جهان و گرفتاری‌های مردم جهان آگاه است و مشکلات و وسایل رفع آن‌ها را بیان می‌کند[۵]‏.

    موضوعات و مندرجات در این کتاب به‌تصریح و کنایه و در لباس تمثیل، تمام مطالبی است که در زبان بزرگان شریعت و طریقت جاری و ساری بوده است؛ اما در تمثیل بسیار شیرین و موردپسند عام و خاص و پیر و جوان بوده است به حدی که کودکان داستانش پنداشتند و گوش هوش به آن فراداشتند، جوانان در عالم تحلیل و هوس‌های سن و سالشان میل به همراهی و همسفری به‌سوی کوه قاف را در دل پروردند. پیران موسی‌وار با دیده دل و گوش جان، آرمان «ارنی» داشتند[۶]‏.

    کتاب فاقد فهرست مطالب است. همچنین متن اشعار فاقد هرگونه توضیح، تصحیح و تعلیقه‌ای است.

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه، ص11
    2. ر.ک: همان، ص18
    3. ر.ک: همان، ص8-7
    4. ر.ک: همان، ص12-11
    5. ر.ک: همان، ص15
    6. ر.ک: همان، ص19-18

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها