موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم

    از ویکی‌نور
    موسوی اردبیلی، عبد الکریم
    نام موسوی اردبیلی، عبد الکریم
    نام های دیگر آیت الله موسوی اردبیلی

    اردبیلی، عبد الکریم

    نام پدر ميرعبدالرحيم
    متولد 1304 هـ.ش
    محل تولد اردبيل
    رحلت سوم آذر 1395
    اساتید سید محمدرضا گلپایگانی، سید احمد خوانساری
    برخی آثار فقه الحدود و التعزيرات؛ فقه القضاء؛ فقه الشركة على نهج الفقه و القانون؛ فقه المضاربة؛ حاشيه بر خيارات مكاسب
    کد مولف AUTHORCODE341AUTHORCODE

    ميركريم موسوى كريمى، معروف به سيد عبد الكريم موسوى اردبيلى از مراجع تقلید، رئیس دیوان عالی کشور(1360-1368) و رئیس دانشگاه مفید قم، در هشتم بهمن 1304 در شهر اردبيل متولد گرديد. پدرش ميرعبد الرحيم، روحانى بزرگوار و مادرش زنى پارسا بود. وى در دو سالگى مادرش را از دست داد.

    تحصیلات

    تحصيلات خود را در دوران كودكى و در مكتب‌خانه آغاز كرد و در سال 1319ش، وارد مدرسه علميه ملا ابراهيم در شهر اردبيل شد. در دورانى كه وى وارد مدرسه طلبگى گشت، اين مدارس به علت اقدامات رضاشاه رونق چندانى نداشتند؛ مثلاً در همان زمان فقط چهار طلبه در آن مدرسه درس حوزوى مى‌خواندند. بعد از اينكه متفقين خاك ايران را اشغال كردند و رضاشاه بركنار شد، رونق اين مدارس بيشتر شد؛ در نتيجه موسوى اردبيلى در همان مدرسه به تدريس مشغول گرديد.

    وى در سال 1322 براى خواندن درس حوزوى در مراتب بالاتر، وارد شهر قم شد و حدوداً سه سال در اين شهر اقامت گزيد. وى در قم از محضر بزرگانى چون سيد محمدرضا گلپايگانى و سيد احمد خوانسارى تلمذ نمود.

    در 16 آبان 1324 همراه با يكى از همشهريانش كه هم‌زمان در قم طلبه بود، به طرف نجف حركت كرد و از طريق اروندرود و با قايق به عراق رفت. در نجف وى همراه با هم‌سفرش به مدرسه «سيد» رفت و حدوداً دو سال در نجف اقامت داشت.

    بعد از مدتى جو سياسى عراق به هم ريخت و هم‌زمان نامه‌اى نيز حاكى از بيمارى پدرش به دست وى رسيد. مجموع اين رويدادها باعث شد كه وى به همراه دو تن ديگر از دوستانش به قم بازگردد. نخست، تصورش بر اين بود كه دوباره به نجف براى ادامه تحصيل باز خواهد گشت، اما اين گونه نشد. وى در قم فعاليت خود را در حوزه علميه قم ادامه داد و حتى در انتشار مجله‌اى در قم به نام «مكتب اسلام» نيز سهيم بود.

    وى در سال 1339 به علت بيمارى و ضعف به توصيه پزشكان مجبور به مراجعت به اردبيل به‌طور موقتى شد. وى فعاليت‌هايى در اردبيل انجام داد كه به علت نيمه‌كاره ماندن اين فعاليت‌ها تا سال 1347 در اردبيل ماند تا اين كارها به پايان برسند. فعاليت‌هاى وى در بازگشت به اردبيل، شامل بازسازى مدارس، تدريس علوم حوزوى و همچنين تصميم به احداث يك كارخانه بود كه با ممانعت شاه روبه‌رو شد.

    او در اردبيل فعاليت‌هاى سياسى نيز انجام داد. در زمان جنگ شش روزه اعراب و اسرائيل بود كه در آن زمان حكومت ايران از اسرائيل حمايت و بر ضد اعراب خبر منتشر مى‌كرد كه موسوى اردبيلى در منبرهاى خود به حمايت از اعراب سخنرانى كرد و باعث شد كه حكومت تصميم به دستگيرى وى بگيرد؛ هرچند به خاطر اعتصاب بقيه روحانيون از اين كار منصرف شده، به تذكر اكتفا كرد.

    يكى از آثار او كه در اردبيل انتشار يافت، كتاب «جمال ابهى» بود كه در پاسخ به اظهارات بهائيان نوشته شده بود. شهر اردبيل محل زندگى يكى از هجده نفر از پيروان اوليه على‌محمد باب، به نام ملا يوسف اردبيلى بود. بهائيان، ملا يوسف اردبيلى را اهل روستاى ملا يوسف در نزديكى اردبيل مى‌دانند.

    وى در سال 1347 به خاطر فشارهاى حكومت تصميم به مهاجرت به تهران مى‌گيرد و براى اينكه دولت متوجه تصميمش نشود، به بهانه كمك به زلزله‌زدگان مشهد از اردبيل خارج مى‌گردد و به تهران مى‌آيد.

    در اوايل انقلاب، وى رئيس دستگاه قضايى كشور بود و وظيفه تدوين قوانين كيفرى، جزائى و حقوقى دادگسترى و انطباق آن‌ها با موازين شرع و فقه اسلامى را داشت. عضويت در شوراى انقلاب، عضويت در مجلس خبرگان قانون اساسى، نمايندگى دوره اول مجلس خبرگان رهبرى، دادستانى كل كشور و رياست ديوان عالى كشور از ديگر مسئوليت‌هاى او پس از انقلاب اسلامى است.

    وى در سال 1368 در پى فوت امام خمينى(ره) به شهر مقدس قم هجرت كرد و به تدریس علوم حوزوی پرداخت. تأسیس دانشگاه مفید نیز از جمله کارهای ایشان پس از مراجعت به قم بوده است.

    سرانجام این عالم روحانی در سوم آذر ماه سال 1395 به دلیل عارضه قلبی درگذشت.

    تأليفات

    1. فقه الحدود و التعزيرات؛
    2. فقه القضاء؛
    3. فقه الشركة على نهج الفقه و القانون؛
    4. فقه المضاربة؛
    5. حاشيه بر خيارات مكاسب؛
    6. يك دوره كامل اصول فقه؛
    7. تقريرات دروس فقه و اصول آيات عظام حكيم و خوئى؛
    8. الرسائل الفقهية؛
    9. مقالاتى در تفسير قرآن؛
    10. يك دوره اقتصاد اسلامى بر اساس كتاب و سنت؛
    11. مناسك حج؛
    12. نهج الرشاد (رساله عمليه به زبان عربى)؛
    13. العروة الوثقى مع تعليقات الموسوى الاردبيلى.


    وابسته‌ها

    فقه الحدود و التعزیرات / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    فقه القضاء / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    فقه المضاربة / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح

    فقه الشركة علی نهج الفقه و القانون، يحتوي مسائل الشركة المعنونة في كتب الفقه و القانون قديما و حديثا و يتلوه كتاب التامين / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    در پرتو وحي / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    رساله توضيح المسائل با تجديد نظر و اضافات / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    توضيح المسائل (اردو) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    همپاي انقلاب ( خطبه هاي نماز جمعه آیت‌الله موسوي اردبيلي) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    نهج الرشاد / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    ره توشه نوجوانان (اصول عقايد، اخلاق و احکام) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    مناسک حج و عمره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    رساله توضيح المسائل به زبان ترکي استانبولي / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    رساله توضيح المسائل به زبان ترکي آذربايجاني / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    ره توشه نوجوانان / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    بحثی از قرآن / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    العروة الوثقی مع تعلیقات الموسوي الأردبیلي / نوع اثر: کتاب / نقش: معلق

    استفتائات / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    فقه القضاء: يحتوي علي بحوث هامة مستحدثة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    فقه القصاص: يحتوي علي بحوث هامة فقهية استدلالية ... / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

    غائله چهاردهم اسفند 1359، ظهور و سقوط ضد انقلاب / نوع اثر: کتاب / نقش: زير نظر

    مختصري از زندگاني حضرت آيه الله العظمي سيد عبدالکريم موسوي اردبيلي / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده