موسوی خمینی، سید روح‌الله

خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران

نام	خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران
نام های دیگر	آی‍ت ‌ال‍ل‍ه‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی ام‍ام‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی روح ‌ال‍ل‍ه‌ ال‍م‍وس‍وی‌ ال‍خ‍م‍ی‍ن‍ی م‍وس‍وی‌، روح ‌ال‍ل‍ه‌ م‍وس‍وی‌ ال‍خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح ‌ال‍ل‍ه‌ م‍وس‍وی‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح ‌ال‍ل‍ه
نام پدر
متولد	1279 هـ.ش یا 1902 م
محل تولد
رحلت	1368 هـ.ش یا 1409 هـ.ق یا 1989 م
اساتید
برخی آثار
کد مولف	350

ولادت

حضرت امام خمينى(ره)، در روز بيستم جمادى الآخره (روز ولادت فاطمه زهرا(س)) 1320ق، مطابق با 30 شهريور 1281ش و 24 سپتامپر 1902م1 ديده به جهان گشود. جد اعلاى او، «سيد حيدر موسوى اردبيلى»، همراه با پدرزن خويش، «مير سيد على همدانى» براى تبليغ دين اسلام و آئين تشيع، در قرن هشتم هجرى از ايران به كشمير هجرت كرد.2

پدربزرگ او «سيد احمد» كه براى كسب علم به نجف مشرف شده بود، به دعوت اهالى خمين، وارد ايران شد و در خمين ساكن گرديد.3 پدر بزرگوار امام، «آقا مصطفى» از علما و چهره‌هاى درخشان منطقه خمين بود. او تحصيلات عاليه علوم دينى را در نجف و سامرا به انجام رسانده و پس از بازگشت به خمين، به نشر احكام اسلام، رسيدگى به خواسته‌هاى مردم و حمايت از مظلومان در برابر برخى خوانين ستمگر مى‌پرداخت. وى سرانجام در زمستان 1281ش12/ ذى‌القعده 1320ق، در راه «خمين - اراك» به دست اشرار محلى به شهادت رسيد.4 بدن مطهر او به نجف اشرف برده شد و در جوار حرم مطهر امير مؤمنان على(ع) آرام گرفت. روح‌الله كوچك (حضرت امام) كه در آن زمان، تنها پنج ماه از بهار زندگى‌اش گذشته بود، بعدها با شنيدن ماجراى پدر، شيفته او گرديد و همواره از او ياد مى‌كرد؛ به‌گونه‌اى كه در بزرگ‌سالى براى خود نام خانوادگى «مصطفوى» را برگزيد5 و در جوانى بعضى نوشته‌هايش را با نام «ابن الشهيد» تمام مى‌كرد.6

از آقا مصطفى شش فرزند به يادگار ماند كه به ترتيب سن عبارتند از: 1. مولود آغاخانم؛ 2. آقا سيد مرتضى (پسنديده)؛ 3. آقا نورالدين (هندى)؛ 4. فاطمه خانم؛ 5. آغازاده خانم؛ 6. آقا روح‌الله (مصطفوى).

كودكى و نوجوانى

روح‌الله با فراق پدر، در آغوش مادرى مهربان (بانو هاجر) و سرپرستى عمه‌اى دلسوز (صاحب خانم) و دايه‌اى پرهيزگار پرورش يافت. دوران كودكى و نوجوانى روح‌الله هم‌زمان با بحران‌هاى سياسى و اجتماعى ايران سپرى شد. وى از همان ابتداى زندگى، با درد و رنج مردم و مشكلات جامعه آشنا مى‌شد و تأثر خود را با ترسيم خطوطى به‌صورت نقاشى بروز مى‌داد. شخصيت او در كنار خانواده و اطرافيان در سنگر دفاع، ساخته و پرداخته مى‌گرديد و آموزش‌هاى اوليه سواركارى، تفنگ‌دارى و تيراندازى را مى‌گذراند و در كوران حوادث به مجاهدى تمام‌عيار تبديل مى‌گشت.7 برخى از حوادث متأثركننده اين دوران، مثل بمب‌باران مجلس، در نقاشى‌ها8 و مشق‌هاى خوشنويسى9 دوران كودكى و نوجوانى او منعكس شده و در دسترس است10 كه نمونه آن، قطعه شعرى است در دفترچه يادداشت دوران نوجوانى (9-10 سالگى) با عنوان «غيرت اسلام كو جنبش ملى كجاست»، خطاب به ملت ايران.11

مى‌توان از آن نوشته، به‌عنوان اولين بيانيه سياسى دوران نوجوانى روح‌الله ياد كرد و دغدغه ذهنى او را راجع به مسائل مملكتى فهميد. تمايلات روح‌الله نسبت به قهرمانان و مبارزان تا حدى بود كه در نهضت جنگل، پا از حد بيان و سرودن شعر در وصف ميرزا، فراتر نهاده، مى‌خواست به نهضت جنگل بپيوندد و چون براى او ميسر نشد، به درخواست او، مقدارى آذوقه به نام خود و برادرانش راهى جنگل شد.12 يك زمان نيز، مجالى پيدا كرده در راه بازگشت از مشهد به جنگل سفر مى‌كند و پايگاه ميرزا را از نزديك مى‌بيند.13

تحصيلات روح‌الله

سيد روح‌الله از همان كودكى تحصيلات خود را آغاز نمود. در آغاز، معلمانى به نام‌هاى «ميرزا محمود» و «ميرزا محمدمهدى» به خانه آمده و او را درس مى‌دادند. پس از آن نزد معلم ديگرى به نام ملا ابوالقاسم، «عم جزء»، «گلستان» و «بوستان سعدى» را فراگرفت. سپس به مدرسه رفت تا از علوم جديد نيز بهره‌مند گردد. مدتى نيز نزد برادر بزرگش «آقامرتضى» به فراگيرى «خوشنويسى» و علوم مقدماتى (سيوطى، منطق و مطوّل) پرداخت.14

آغاز جوانى و هجرت

در سال 1300ش (1339ق)، در 19 سالگى به اراك رفت تا از حوزه علميّه «سپهدار» كه زير نظر حضرت آيت‌الله عبدالكريم حائرى يزدى اداره مى‌شد، بهره‌مند گردد. علومى چون «منطق» (در محضر آقا شيخ محمد گلپايگانى)، «مطول» (در محضر آقا ميرزا محمدعلى بروجردى)15 و «شرح لمعه» (در محضر آقا عباس اراكى )16 را در آنجا آموخت.

اولين خطابه رسمى روح‌الله

روح‌الله ضمن تحصيل در اراك در مراسم بزرگداشت «ركن اعظم مشروطه»، آيت‌الله سيد محمد طباطبائى، اولين خطابه خود را قرائت كرد و تحسين حاضران را برانگيخت. اين خطابه در واقع بيانيه‌اى سياسى بود كه به جهت قدردانى از زحمات و خدمات علمدار مشروطيت از جانب حوزه علميه اراك از زبان يك طلبه جوان قرائت مى‌شد. از قول وى نقل شده: «... پيشنهاد شد منبر بروم، استقبال كردم. آن شب، كم خوابيدم؛ نه از ترس مواجه شدن با مردم، بلكه به خود فكر مى‌كردم فردا بايد روى منبرى بنشينم كه متعلق به رسول‌الله است. از خدا خواستم مدد كند كه از اولين تا آخرين منبرى كه خواهم رفت، هرگز سخنى نگويم كه جمله‌اى از آن را باور نداشته باشم و اين خواستن، عهدى بود كه با خدا بستم. اولين منبرم طولانى شد، اما كسى را خسته نكرد... و عده‌اى احسنت گفتند. وقتى به دل مراجعه كردم، از احسنت‌گويى‌ها خوشم آمده بود؛ به همين خاطر دعوت دوم و سوم را رد كردم و چهار سال هرگز به هيچ منبرى پا نگذاردم».17

دوره دوم زندگى روح‌الله (از 1300ش-1320)

اين دوره از زندگى روح‌الله با هجرت او به قم آغاز شد و با سياست‌هاى دين‌زدايى دوره رضاخانى (1304-1320ش) هم‌زمانى داشت. اين زمان، روح‌الله مشغول تحصيل، تدريس، تأليف كتاب و آشنايى با علماى برجسته مبارزى، همچون: «حاج آقا نورالله اصفهانى»18، «مدرّس»19 و برخى ديگر بود. هدف عُلما در اين دوره اختناق رضاخانى، حفظ حوزه علميه قم بود كه ثمره آن در راهبرى مردم و تأسيس حكومت اسلامى به سال 57 نمايان شد. بااين‌همه، نقش بى‌بديل آيت‌الله سيد حسن مدرس در تكوين شخصيت سياسى و دميدن روح مقاومت در روح‌الله جوان شايان توجه است. آقا سيد روح‌الله در سال 1301ش (1340ق)، در سن 20 سالگى همراه استادش «حضرت آيت‌الله عبدالكريم حائرى يزدى»، مؤسّس حوزه علميّه قم به اين شهر هجرت كرد. دروس سطح را نزد «آيت‌الله سيد على يثربى كاشانى» به پايان رساند و پس از آن در درس خارج حضرت آيت‌الله حائرى شركت كرده تا به درجه اجتهاد نائل آمد.

ازدواج

آقا روح‌الله در سال 1308ش، در27 سالگى، «خديجه ثقفى»، دختر «ميرزا محمد ثقفى تهرانى» را به همسرى برگزيد. ثمره اين پيوند، فرزندانى به نام‌هاى «سيد مصطفى» (1309ش)، «سيد احمد» (1324ش)، «سيده فريده»، «سيده زهرا» و «سيده صديقه» بود.

شخصيت علمى

آقا سيد روح‌الله با بهره‌ورى از استعداد فوق‌العاده، رشته‌هاى مختلف علوم را به‌سرعت طى كرد. علاوه بر فقه و اصول، فلسفه و عرفان را نيز در عالى‌ترين سطح نزد اساتيد برجسته آن زمان (آيت‌الله حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى و آيت‌الله ميرزا محمدعلى شاه‌آبادى) در قم فراگرفت و در مدت 6 سال، جهش فوق‌العاده‌اى در اين علوم داشت. در سال 1315ش (1355ق) كه حضرت آيت‌الله حائرى درگذشت، حاج آقا روح‌الله از چهره‌هاى سرشناس علمى حوزه علميّه قم بشمار مى‌آمد.

تدريس فلسفه

درس فلسفه او پيش از 28 سالگى، در سال 1308ش (1348ق) شروع شده بود. وى در آن زمان در مدرسه «دارالشفا» سكونت داشت و از اساتيد بزرگ فلسفه و حكمت الهى بشمار مى‌آمد. شاگردان او از چهره‌هاى فاضل و انديشمند حوزه علميّه قم بودند. حاج آقا روح‌الله خود، آنان را انتخاب مى‌كرد و مرتّب به‌گونه كتبى و شفاهى، ايشان را مى‌آزمود.

تدريس عرفان

يكى ديگر از مجالس درس حضرت امام، درس عرفان بود. اين درس، ويژه شاگردان خاص و مورد اعتمادش بود. عرفان براى او جزو علايق اصلى بود؛ به‌گونه‌اى كه در سال 1307ش، كتاب شرح دعاى سحر را - كه تفسير جامعى بود بر دعايى كه امام محمد باقر در ماه رمضان مى‌خواند - نوشت. او دو سال بعد، «مصباح الهداية إلى الخلافة و الولاية» را نوشت. اثر ديگر وى در آن سال‌ها، مجموعه‌اى از تفسيرها پيرامون «تفسير فصوص قيصرى» بود. عرفان، تأثير زيادى در شخصيت فكرى، روحى و نيز فعاليت‌هاى سياسى آتى او داشت.

درس اخلاق

نخستين درسى كه آقا روح‌الله پس از رحلت آيت‌الله‌العظمى حائرى آغاز كرد و با استقبال طلاب و مردم كوچه و بازار مواجه شد، درس اخلاق بود. او در اين درس، به‌مناسبت‌هاى مختلف، اشاراتى گويا و گاه كنايه‌آميز، به وضعيت حكومت و اسلام‌زدايى پهلوى اول، مطرح مى‌كرد كه برخورد حكومت رضاخانى را با وى در پى داشت. مأموران شهربانى حكومت تازه تأسيس پهلوى در قم، از ادامه اين درس در فيضيه جلوگيرى كردند. آقا روح‌الله نيز درس خود را به مدرسه حاج ملا صادق منتقل نمود. كتاب «اربعين حديث» از نتايج اين درس اخلاقى - عرفانى است.20

دوره سوم (از 1320-1340)

اين دوره از زندگى آيت‌الله حاج آقا روح‌الله با چهل سالگى آغاز مى‌شود. احاطه گسترده ايشان در علوم عقلى و تحقيقات فلسفى، وى را در زمره اساتيد اول فلسفه در حوزه علميّه قم قرار مى‌داد. او به شبهات عقلى و ايراداتى كه به مكتب اسلام مى‌شد، پاسخ‌گو بود؛ چنان‌كه كتاب «كشف الأسرار» را در پاسخ به كتاب «اسرار هزارساله» تأليف فرمود.

حوزه علميه قم با رحلت آيت‌الله‌العظمى حائرى (1315ش) و فشار روزافزون حكومت پهلوى، روزهاى سختى را مى‌گذراند. با آغاز دهه 20 و سقوط رضاخان، شرايط براى تحقق مرجعيت عظمى فراهم گرديد. آيت‌الله‌العظمى بروجردى شخصيت علمى برجسته‌اى بود كه مى‌توانست جانشين مناسبى براى مرحوم حائرى و حفظ كيان حوزه باشد. اين پيشنهاد از سوى شاگردان آيت‌الله حائرى و از جمله حاج آقا روح‌الله به‌سرعت تعقيب شد. حاج آقا روح‌الله در دعوت از آيت‌الله بروجردى براى هجرت به قم و پذيرش مسئوليت خطير زعامت حوزه بسيار تلاش كرد. او در تعقيب هدف‌هاى ارزشمند خويش در سال 1328ش، طرح «اصلاح اساس ساختار حوزه علميه» را با همكارى آيت‌الله مرتضى حائرى تهيه كرد؛ هرچند با موانعى روبه‌رو شد.

تدريس خارج فقه و اصول

آيت‌الله حاج آقا روح‌الله درس خارج فقه و اصول خود را در سن 44 سالگى (در سال 1364ق)، كه مصادف با ورود حضرت آيت‌الله‌العظمى بروجردى به شهر قم بود، آغاز كرد. پاره‌اى از ويژگى‌ها و امتيازات درس خارج وى، طرح اشكالات هر مسئله و شرح و بسط كامل مباحث آن، مخلوط نكردن مباحث اصولى با مباحث فلسفى، طرح نظريات نو و ابتكارى و تقليد نكردن از علماى پيشين بود.

در اينجا شايسته است «اساتيد»، «مشايخ روايى» و «تأليفات» ايشان را (بيرون از زمان‌بندى دوره‌ها) برشمريم.

اساتيد

حضرت امام در رشته‌هاى مختلف علوم، همچون ادبيات فارسى و عربى، فقه و اصول، منطق، فلسفه غرب و شرق، عرفان، كلام، هيئت و... محضر اساتيد متعددى را درك نمودند. برخى از اساتيد ايشان با توجه به پاره‌اى منابع21 بدين شرحند:

1. آقا ميرزا محمود افتخار العلماء؛

2. ميرزا رضا نجفى خمينى؛

3. آيت‌الله پسنديده؛

4. حاج شيخ محمد گلپايگانى؛

5. آقا ميرزا محمدعلى بروجردى؛

6. آقا عباس اراكى؛

7. ميرزا محمدعلى اديب تهرانى؛

8. آيت‌الله سيد محمدتقى خوانسارى؛

9. آقا شيخ محمدرضا مسجدشاهى اصفهانى؛

10. آيت‌الله سيد على يثربى كاشانى؛

11. آيت‌الله حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى؛

12. آيت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى؛

13. آيت‌الله محمدحسين بروجردى؛

14. آيت‌الله حاج ميرزا على‌اكبر حكمى يزدى؛

15. آيت‌الله ميرزا محمدعلى شاه‌آبادى؛

16. آيت‌الله حاج ميرزا جواد ملكى تبريزى.

مشايخ روايى

1. شيخ محمدرضا اصفهانى نجفى، آل شيخ محمدتقى اصفهانى، از محدث نورى، از شيخ انصارى؛

2. سيد محسن امين، از سيد محمدهاشم موسوى رضوى هندى، از شيخ انصارى؛

3. شيخ عباس قمى، از محدث نورى، از شيخ انصارى؛

4. سيد ابوالقاسم دهكردى اصفهانى، از ميرزا محمدهاشم اصفهانى، از شيخ انصارى.

تأليفات

1. مصباح الهداية إلى الخلافة و الولاية؛

2. شرح دعاى سحر؛

3. شرح اربعين حديث؛

4. حاشيه بر فصوص الحكم قيصرى و مصباح الأنس؛

5. حاشيه بر مفتاح الغيب؛

6. أسرار الصلوة يا معراج السالكين؛

7. رساله‌اى در طلب و اراده؛

8. حاشيه بر رساله شرح حديث رأس الجالوت، قاضى سعيد و شرح مستقلى بر حديث؛

9. كشف الأسرار؛

10. شرح حديث جنود عقل و جهل؛

11. آداب الصلاة؛

12. الرسائل؛

13. كتاب البيع؛

14. كتاب الطهارة؛

15. أنوار الهداية في التعليقة على الكفاية؛

16. مناهج الوصول إلى علم الأصول؛

17. رسالة في الاجتهاد و التقليد؛

18. زبدة الأحكام؛

19. المكاسب المحرمة؛

20. تحرير الوسيلة؛

21. جهاد النفس يا جهاد اكبر؛

22. حكومت اسلامى يا ولايت فقيه؛

23. تفسير سوره حمد؛

24. مناسك حج؛

25. لمحات الأصول؛

26. ديوان اشعار.

شاگردان

1. آيت‌الله سيد جلال‌الدين آشتيانى؛

2. آيت‌الله حسين تقوى اشتهاردى؛

3. آيت‌الله عبدالله جوادى آملى؛

4. آيت‌الله مرتضى حائرى يزدى؛

5. آيت‌الله مهدى حائرى يزدى؛

6. آيت‌الله سيد على خامنه‌اى؛

7. آيت‌الله سيد مصطفى خمينى؛

8. آيت‌الله جعفر سبحانى؛

9. آيت‌الله سيد موسى شبيرى زنجانى؛

10. آيت‌الله يوسف صانعى؛

11. آيت‌الله حسن طاهرى خرم‌آبادى؛

12. آيت‌الله محمد فاضل لنكرانى؛

13. آيت‌الله محمدعلى گرامى؛

14. آيت‌الله عباس محفوظى گيلانى؛

15. آيت‌الله محمد محمدى گيلانى؛

16. آيت‌الله حسين مظاهرى؛

17. آيت‌الله محمدهادى معرفت؛

18. آيت‌الله حسينعلى منتظرى؛

19. آيت‌الله سيد عبدالغنى موسوى اردبيلى؛

20. آيت‌الله سيد عبدالكريم موسوى اردبيلى؛

21. آيت‌الله محمدرضا مهدوى كنى؛

22. آيت‌الله حسين نورى همدانى.

توجه:

گفتنى است افراد مزبور، كسانى هستند كه برخى از آنان دروس امام را تقرير نموده و برخى به درجه مرجعيت نائل آمده‌اند وگرنه از آن حضرت، شاگردان فاضل و دانشمند ديگرى نيز بهره جسته و در روند مبارزه، پيروزى و تثبيت و تداوم انقلاب اسلامى نقش داشته‌اند، همچون: آيات و حجج اسلام بهشتى، ربانى شيرازى، سعيدى، صدر (موسى)، غفارى، قدوسى، مطهرى، مفتح، هاشمى رفسنجانى و...

دوره سوم زندگى او مصادف است با دو حادثه مهم: يكى، بروز جنگ جهانى دوم و ديگرى، اشغال ايران، خروج رضاخان از ايران و آغاز سلطنت محمدرضا. بنا بر اعتقاد حاج آقا روح‌الله، اين زمان، فرصت مناسبى براى قيام اصلاحى بود. با همه اميدهاى روح‌الله، قيام مورد نظر صورت نگرفت. او در اين دوره عالمى است كامل و جامع الشرايط، مُصلحى است هوشيار با پشتوانه دانش و بينش سياسى، با كوله‌بارى از تجربه دوران 20 ساله رضاخانى، كه شناخت كاملى از اوضاع ايران و جهان دارد؛ لذا با صدور بيانيه‌اى در 1323/3/13ش (11 جمادي‌الثاني 1363ق)، زمان مناسب تحول بنيادين را يادآورى مى‌كند: «امروز، روزى است كه نسيم روحانى وزيدن گرفته و براى قيام اصلاحى بهترين روز است. اگر مجال را از دست بدهيد و قيام براى خدا نكنيد و مراسم دينى را عودت ندهيد، فرداست كه مشتى هرزه‌گرد و شهوت‌ران بر شما چيره و تمام آيين و شرف شما را دستخوش اغراض باطله خود كنند».

مرجعيت

اين دوره، هم‌زمان با رحلت آيت‌الله بروجردى (10 فروردين 1340)است. در اين هنگام، جمع فراوانى از علما و فضلاى حوزه به آيت‌الله حاج آقا روح‌الله اصرار نمودند كه رساله عمليّه ايشان چاپ شود، اما او نپذيرفت؛ ازاين‌رو، فتاواى وى را از حاشيه‌اش بر كتاب «وسيلة النجاة» سيد ابوالحسن اصفهانى و نيز حاشيه بر «العروة الوثقى» به دست مى‌آوردند؛ تااينكه با وفات حضرت آيت‌الله‌العظمى حكيم(1349ش)، بخش معتنابهى از مردم، مقلد «حضرت آيت‌الله‌العظمى حاج آقا روح‌الله موسوى خمينى» شدند.

قيام پانزده خرداد 1342

اين دوره، آغازى براى رفع موانع براى دشمنان ايران و اسلام بود. هم‌زمان با تسلط آمريكا بر امور مملكت، فشار بر رژيم براى اجراى اصلاحات آمريكايى افزايش يافت و در قالب اصلاحات ارضى و لايحه انجمن‌هاى ايالتى و ولايتى با چشم‌اندازى ظاهراً مردم‌فريب رخ نمود؛ ولى در باطن از اتحاد شومى خبر مى‌داد و تسلط آمريكا، اسرائيل و عوامل آنها را بر كليه شئون مملكت فراهم مى‌كرد. در اين زمان، حضرت آيت‌الله‌العظمى حاج آقا روح‌الله خمينى در برابر اصلاحات آمريكايى به‌شدت ايستاد و رژيم شاه به تلافى آن، در دوم فروردين 1342 كه مصادف بود با شهادت امام جعفر صادق(ع)، به مدرسه فيضيه يورش برد. در اين حادثه، تعدادى شهيد و مجروح شدند. حاج آقا روح‌الله در پى اين حادثه، خطاب به مردم و علماى نجف و قم فرمود: «امروز سكوت، همراهى با دستگاه جبار است» و در اعلاميه معروف خود تحت عنوان «شاه‌دوستى؛ يعنى غارتگرى»، جهت‌گيرى مبارزه را مشخص ساخت. راز تأثير شگفت پيام و كلام او را در روان مردم كه تا مرز جانبازى پيش مى‌رفت، بايد در همين اصالت انديشه، صلابت رأى و صداقت بى‌شائبه‌اش با آنان جستجو كرد.

آيت‌الله‌العظمى خمينى در پيامى به‌مناسبت چهلم فاجعه فيضيه دست به افشاگرى زد: «من مصمم هستم كه از پاى ننشينم تا دستگاه فاسد را به جاى خود بنشانم». ايشان نطق تاريخى خود را در 13 خرداد 1342 در مدرسه فيضيه ايراد نموده، خطاب به شاه گفت: «آقا من به شما نصيحت مى‌كنم؛ اى آقاى شاه! اى جناب شاه! من به تو نصيحت مى‌كنم؛ دست بردار از اين كارها. آقا اغفال مى‌كنند تو را. من ميل ندارم كه يك روز اگر بخواهند تو بروى، همه شكر كنند». شاه فرمان خاموش كردن فريادش را صادر كرد. در شامگاه 14 خرداد آيت‌الله‌العظمى خمينى دستگير و به زندان قصر منتقل شد. صبح روز پانزدهم خبر بازداشت ايشان، به تهران و ساير شهرها رسيد. مردم به خيابان‌ها ريخته، با شعار «يا مرگ يا خمينى» به‌سوى كاخ شاه به حركت درآمدند. قيام، با شدت سركوب شد و به خون نشست. حكومت تصميم داشت او را پس از محاكمه اعدام كند؛ تااينكه اعلاميه‌اى به امضاى علما و مراجع منتشر شد كه در آن به‌صراحت، مرجعيت وى را تأييد كرده، خواهان آزادى او شدند. سرانجام حاج آقا روح‌الله پس از اعتراضات زياد، صبح روز 19 فروردين 1343، پس از ده ماه زندان و مراقبت، به قم برگردانده شد. قيام 15 خرداد 1342 على‌الظاهر از جوشش و جنبش افتاد؛ اما افشاگرى او عليه تصويب لايحه كاپيتولاسيون (مصونيت قضايى كارمندان آمريكايى)، ايران را در آبان سال 43 در آستانه قيامى دوباره قرار داد. حاج آقا روح‌الله در روز 4 آبان 1343 بيانيه‌اى انقلابى صادر كرد و در آن نوشت: «دنيا بداند كه هر گرفتارى كه ملت ايران و ملل مسلمين دارند از اجانب است، از آمريكاست. ملل اسلام از اجانب عموما و از آمريكا خصوصا متنفر است... آمريكاست كه از اسرائيل و هواداران آن پشتيبانى مى‌كند...». سحرگاه 13 آبان 1343 او را بازداشت كرده و با يك فروند هواپيماى نظامى به تركيه انتقال دادند و بار ديگر پس از يك سال او را به عراق (نجف) تبعيد كردند. انتقال او به نجف به اين منظور بود كه شخصيت وى تحت‌الشعاع ديگر علماى حوزه بزرگ نجف قرار گيرد؛ اما ايشان ستاره‌اى درخشان در آسمان فقاهت آن حوزه هزار ساله شد و مورد احترام علماى آن شهر قرار گرفت.

اقامت در نجف

ايشان در نجف، درس خارج فقه خود را از سال 1344 در مسجد شيخ انصارى شروع كردند كه از پربارترين درس‌هاى آن حوزه بشمار مى‌آمد. كتاب حكومت اسلامى يا ولايت فقيه ايشان نيز متن يكى از درس‌هاى خارج فقه آن دوران است. ايشان همواره رخدادهاى ايران را پيگيرى كرده و در برابر رژيم شاه موضع انقلابى داشتند. همچنين با تدريس نظريه «ولايت فقيه»، طرح بزرگشان را براى ايجاد حكومت اسلامى ارائه دادند. حاج آقا روح‌الله در مدت سيزده سال تبعيد خود در نجف، شاگردان فراوانى تربيت كرده كه استوانه‌هاى محكمى براى انقلاب اسلامى ايران شدند. ايشان از بدو ورود به نجف با ارسال نامه‌ها و پيك‌هايى به ايران، ارتباط خويش را با مبارزان حفظ نموده و آنان را در هر مناسبتى به پايدارى در پيگيرى اهداف قيام فرامى‌خواندند. واكنش تند ايشان در برابر برنامه‌هاى فرهنگى، اجتماعى، اقتصادى، نظامى و سياسى رژيم، همچون: «جشن‌هاى 2500 ساله شاهنشاهى»، «جشن هنر شيراز»، «ديكتاتورى حزبى رستاخيز»، «تغيير تاريخ رسمى كشور از مبدأ هجرت پيامبر اسلام به مبدأ سلطنت شاهان هخامنشى»، «تخريب معيشت فرودستان و گسترش حلبى‌آبادها»، «خريد بى‌رويه تسليحات نظامى از غرب»، «حركت ايران همسو با اهداف آمريكا در خاور ميانه» و «سركوب مبارزان سياسى» تنور مبارزه را گرم نگاه مى‌داشت.

اوج‌گيرى انقلاب اسلامى در سال 1356 و قيام مردم

هرچند رژيم شاه در سال 1355ش، در اوج اقتدار خود به سر مى‌برد، اما با بحران مشروعيت روبه‌رو شده بود. سركوبى مخالفان كار را بدانجا رساند كه آن رژيم از بيرون مرزها، به نقض حقوق بشر متهم شد. شاه براى رفع اين اتهام و به خيال اينكه خطرى براى تداوم و ثبات رژيمش ندارد، سياست «فضاى باز سياسى» را آغاز كرد. «حضرت آيت‌الله‌العظمى خمينى» با رصد رخدادها و وضعيت ايران، در مرداد 1356 طى پيامى اعلام كردند: «اكنون به‌واسطه اوضاع داخلى و خارجى و انعكاس جنايات رژيم در مجامع و مطبوعات خارجى، فرصتى است كه بايد مجامع علمى و فرهنگى و رجال وطن‌خواه و دانشجويان خارج و داخل و انجمن‌هاى اسلامى در هر جا بى‌درنگ از آن استفاده كنند و بى‌پرده به‌پا خيزند». گروه‌هاى مبارز و مردمى كه شخص شاه را عامل استبداد و وابستگى مى‌دانستند، به استقبال پيام ايشان برآمده و منتظر فرصت براى اعتراضات اجتماعى بودند. درگذشت مشكوك آيت‌الله حاج آقا مصطفى خمينى، در اول آبان 1356 و مراسم پرشكوهى كه در ايران برگزار شد، نقطه آغازى بر خيزش دوباره روحانيت و قيام جامعه مذهبى ايران بود. ايشان اين واقعه را از الطاف خفيه الهى ناميدند. رژيم شاه با درج مقاله‌اى توهين‌آميز عليه ايشان در روزنامه اطلاعات، انتقام گرفت. اعتراض مردمى به اين مقاله، به قيام 19 دى‌ماه 1356 قم و ادامه اعتراضات در سال 57 منجر شد. رژيم، به كارهاى مردم‌فريب، مانند بستن مراكز فساد و آزادى مطبوعات دست زد؛ اما اراده مردم، با فرمان مقاومت از سوى امام، تغيير نيافت. سركوب راهپيمايى 17 شهريور، نقطه عطفى در اوج‌گيرى مبارزه بود. امام مبارزان ميانه‌رو را از شعار «الزام شاه براى عمل به قانون اساسى با حفظ سلطنت مشروطه» برحذر داشتند كه پيامد آن، تلاش رژيم براى فشار وارد آوردن به امام و اخراج ايشان از عراق بود. رفتن امام به‌سوى كويت و ممانعت از پذيرش ايشان، پرواز به فرانسه و اقامت در «نوفل لوشاتو» را براى رهبر انقلاب رقم زد. ايشان توانست صداى انقلاب را رساتر به مردم ايران و جهان برسانند. بازتاب سركوب دانشجوها و اقشار ديگر مردم در روز 13 آبان و راهپيمايى روز عاشورا در 20 آذر، كار را بر شاه و حاميان غربى او سخت‌تر كرد. تغيير پى‌درپى كابينه‌ها و حكومت نظامى هم بر اراده امام و مردم بى‌تأثير بود. سران چهار كشور غربى (آمريكا، فرانسه، آلمان و بريتانيا) در نشست «گوادلوپ» به اين نتيجه رسيدند كه اميدى به بقاى نظام سلطنتى در ايران نيست و خروج شاه و روى كار آمدن يك دولت غير نظامى مى‌تواند از شدت بحران بكاهد. امام با رفتن شاه، دستور تشكيل «شوراى انقلاب» را صادر كرده و با استقبال بى‌نظير مردم در روز 12 بهمن به وطن بازگشتند. انقلاب مردم با سخنرانى تاريخى در بهشت زهراى تهران و سپس تعيين دولت از سوى ايشان به سرانجام خوش پيروزى نزديك شد. يوم الله 22 بهمن 1357ش، تنفس صبحى دوباره در جان ملت، روز پيروزى انقلاب و نقطه آغاز تحولات بزرگ تاريخى براى سرزمين ايران، آئين تشيع و جهان اسلام بود.22

درايت، هوشمندى و اقتدار رهبرى حضرت امام خمينى، به‌ويژه در سال‌هاى نخست پس از پيروزى، بسيار درخشان و ممتاز است.

رهبر و بنيان‌گذار جمهورى اسلامى ايران

دوره رهبرى ده سال و چهار ماه ايشان رسما از 22 بهمن 1357ش، تا 14 خرداد 1368ش، ادامه داشت. حضرت امام خمينى ابتدا به تثبيت نظام سياسى جديد پرداخت و «جمهورى اسلامى» را با توجه به مبانى «اسلام سياسى شيعى» و مقتضيات دنياى جديد طراحى كردند. بلافاصله پس از پيروزى، با فراخوانى مردم به رفراندم براى تعيين نظام سياسى و تشكيل مجلس خبرگان و همه‌پرسى قانون اساسى، الگوى جديدى از حكومت اسلامى را به جهان نشان دادند. با فروپاشى استبداد پهلوى و رواج گسترده آزادى‌هاى اجتماعى، گروه‌هاى مختلف توانستند با برگزارى نشست‌ها و انتشار انديشه‌هاى خود به رقابت بپردازند؛ اما به دليل نبود تجربه زندگى در فضاى باز سياسى و نبود نكات مورد اتفاق همه نيروهاى اجتماعى، اين فضا به‌زودى به منازعه‌اى دامن‌گير تبديل شد. آرايش نيروهاى اجتماعى، به‌ويژه برخى گروه‌ها و احزاب سياسى كه متأثر از مكاتب سياسى غرب و شرق (ليبراليسم و كمونيسم) بودند و صف‌بندى آن‌ها در برابر «مكتب انقلاب اسلامى» كه برگرفته از انديشه سياسى حضرت امام و خواسته مردم ولايت‌مدار بود، رخدادهاى تلخ بى‌شمارى را در تاريخ انقلاب رقم زد. اين رخدادها همگام با رويكرد خصمانه استكبار جهانى به سركردگى آمريكا و حمايت غرب و شرق از گروه‌هاى معارض داخلى در كنار تهاجم نظامى رژيم بعثى عراق به نمايندگى از حاكمان مرتجع جهان عرب، شرايطى را رقم زد كه مى‌توان گفت هركدام از آن‌ها مى‌توانست مسير انقلاب را تغيير داده، به شكست بكشاند؛ اما دست خداوند، هوشمندى و رهبرى مقتدرانه امام، جان‌فشانى، وفادارى و آگاهى مردم ايران، راه انقلاب را هموار كرد. حضرت امام خمينى در بهمن‌ماه 1358، پس از عارضه قلبى، به تهران آمدند و با اقامت در آنجا سكان كشتى انقلاب را به دست گرفتند. بحران‌هايى چون تغيير دولت‌ها، اختلاف‌هاى قواى سه‌گانه، شهادت جمع بسيارى از كارگزاران نظام، مشكلات ناشى از جنگ تحميلى و... با دست باكفايت ايشان فرومى‌نشست. درايت ايشان در ارائه نظريه «ولايت مطلقه فقيه» و تشكيل نهادهايى همچون «مجمع تشخيص مصلحت نظام»، راه برون‌رفت از بحران‌ها را فراروى انقلاب نهاد. ملت ايران نيز پاسدار ميراث بزرگ امام خويش بود و ايشان را در رواق چشمانش مى‌نشاند. علاقه مردم ولايت‌مدار به امام به‌گونه‌اى بود كه در سال 1368، در حالى با پيكر پاك ايشان پس از سال‌ها تحمل سختى‌ها و مشكلات، وداع مى‌كرد كه حضور جمعيت، چندين برابر بيشتر از لحظه ورود وى به خاك وطن بود و عشق و پايدارى آنان عميق‌تر و قصدشان بر ادامه راه امام و انقلاب، جدى‌تر و نظامشان على‌رغم همه توطئه‌ها و حوادث، پرثبات‌تر از هر زمان ديگر شد. «جمهورى اسلامى»، بارزترين ثمره عمر حضرت امام است. ايشان اين نظام سياسى را به‌گونه‌اى طراحى كردند كه به هيچ فردى تكيه نداشته و در وصيت‌نامه خودشان به ملت چنين سفارش مى‌كنند كه: «با قدرت و تصميم اراده به پيش روند و بدانند كه با رفتن يك خدمت‌گزار، در سدّ آهنين ملت خللى حاصل نخواهد شد؛ كه خدمت‌گزاران بالا و والاتر در خدمتند و اللَّه نگهدار اين ملت و مظلومان جهان است».

رحلت

حضرت امام خمينى به دنبال بروز مشكل دستگاه گوارش در 28 ارديبهشت 1368، از روز دوم خرداد تحت عمل پزشكى قرار گرفتند. به دنبال مشكل اساسى كه در ساعت سه بعد ظهر 13 خرداد در روند بيمارى ايشان به وجود آمده بود، در شامگاه شنبه، ساعت 22 و 20 دقيقه 13 خرداد سال 1368 خورشيدى ( 3 ژوئن 1989م) برابر با 24 شوال 1409ق، در 87 سالگى، روحشان از اين دنيا رحلت كرده، به ملكوت اعلا پيوست.

آنچه پس از ايشان از متاع مادى به‌جا ماند، به گزارش ديوان عالى كشور - كه مطابق اصل 142 قانون اساسى موظف بود دارايى رهبر و مسئولان رده‌بالاى نظام را قبل و بعد از مسئوليت، رسيدگى و بررسى كند و حضرت امام نخستين كسى بود كه صورت دارايى خود را در تاريخ 24 دى‌ماه 1359 براى ديوان عالى ارسال نمود - بدين شرح است: «نه‌تنها به اموال امام چيزى اضافه نشده، بلكه قطعه زمين ارث‌رسيده به امام در خمين نيز پس از انقلاب، در زمان حيات ايشان بين مستمندان محل، تقسيم شده است. تنها ملك غير منقول امام، منزل قديمى ايشان در قم بود كه از زمان تبعيد در سال 1343، عملاً در اختيار اهداف نهضت و محل تجمع مردم بوده است. مختصر وسايل اوليه زندگى در منزل، متعلق به همسرشان بوده و دو قطعه قالى مستعمل موجود، ملك كسى نيست و بايد به سادات نيازمند داده شود. از آن حضرت هيچ وجه نقدى باقى نمانده و هرچه هست، وجوهات است كه ورثه، حقى در آن ندارند». بدين ترتيب، دارايى برجامانده از مردى كه قريب به نود سال عمر كرد و بر قلوب مردم حكومت داشت، عينك، ناخن‌گير، شانه، تسبيح، قرآن، سجاده نماز، عمامه، لباس روحانى او و كتب دينى بود.

مراسم تشييع در روز 16 خرداد با حضور ميليون‌ها نفر برگزار شد و پيكر ايشان همان روز در بهشت زهراى تهران، در جايى كه اكنون «حرم امام خمينى» است، به خاك سپرده شد. او با «دلى آرام و قلبى مطمئن و روحى شاد و ضميرى اميدوار به فضل خدا»، به ديدار معبود شتافت.

منابع مقاله

(1) مؤسسه تنظيم و نشر آثار حضرت امام خمينى(قدس‌سره)، واحد خاطرات.

(2) على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص78.

(3) همان، ص79 و 9.

(4) همان، ص88، 90 و 122.

(5) همان، ص105.

(6) خاطرات آيت‌اللّه پسنديده (گفته‌ها و نوشته‌ها) - يادها، 9.

(7) على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ، ص131.

(8) همان، ص150.

(9) همان، ص193.

(10) همان، ص153.

(11) كوثر(مجموعه سخنرانى‌هاى حضرت امام...)، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام...، چاپ اول: 1371، جلد اول، ص615.

(12) على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص232.

(13) همان، ص237.

(14) همان، ص192 و 193.

(15) همان، ص 246.

(16) همان، ص259.

(17) همان.

(18) آيت‌الله پسنديده و آيت‌الله مظاهرى، خبرنامه نخستين همايش حاج آقا نورالله اصفهانى، شماره اول، ص16-17 و شماره دوم، ص13-12.

(19) على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص376 و صحيفه نور، جلد 1، ص255 تا 266.

(20) برگرفته از پايگاه اطلاع‌رسانى حوزه‌نت، مجله: حضور - شماره 38، زمستان 1380، «ديدگاه‌هاى مقام معظم رهبرى»، نويسنده: نامشخص، ص3، برگرفته در تاريخ 2 خردادماه 1394، به آدرس: http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/130/3630/17830/

(21) على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص143، 180، 190، 192، 246، 259، 384، 385، 388 و 393؛ زمزم نور: زندگى‌نامه، آثار و... امام خمينى، مؤسسه فرهنگى قدر ولايت، تهران، چاپ نهم ()، ص9 و 10؛ رضا بابايى، كارنامه نور (زندگى‌نامه امام خمينى).

(22) انقلاب اسلامى ايران، جمعى از نويسندگان، نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه‌ها، 1384، ص94 تا 111.

وابسته‌ها

تحریر الوسیله (چاپ دار العلم) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

التعلیقة الإستدلالیة علی تحریر الوسیلة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تهذیب الأصول ( امام خمینی، روح الله - طبع قدیم ) / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

دلیل تحریر الوسیلة (الخمس) الإمام الخمیني قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کتاب الخلل فی الصلاه (طبع قدیم) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کتاب الطهارة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کتاب الطهارة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

زبده الاحکام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ترجمه تحریر الوسیله / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

دلیل تحریر الوسیلة للإمام خمینی (س) فی إحیاء الموات و اللقطة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

البیع / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

العروة الوثقی مع تعلیقات (خمینی، خویی، گلپایگانی، مکارم) / نوع اثر: کتاب / نقش: معلق

معتمد الأصول / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

منتخب مناسک حج / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کتاب البیع / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

بدائع الدرر في قاعدة نفي الضرر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کتاب البیع / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الاستصحاب / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناهج الوصول إلی علم الأصول / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

رساله نجاة العباد / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

رساله توضیح المسائل / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

العروة الوثقی مع تعالیق الإمام الخمیني / نوع اثر: کتاب / نقش: معلق

التعادل و الترجیح / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تنقیح الأصول / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

تقریرات فلسفه امام خمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

تفسیر سوره حمد / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

وسیلة النجاة / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس

وصیت نامه سیاسی - الهی امام خمینی (ره) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

صحیفه امام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی امام خمینی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جواهر الأصول / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

لمحات الأصول / نوع اثر: کتاب / نقش: مقرر

الخلل في الصلاة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کتاب الطهارة / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

الاجتهاد و التقلید ( امام خمینی، روح الله ) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

المکاسب المحرمة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الرسائل العشرة ( امام خمینی، روح الله ) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

أنوار الهدایة في التعلیقة علی الكفایة / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح

سر الصلاة ( معراج السالکین و صلاة العارفین ) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تهذیب الأصول / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

تحریر الوسیلة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ولایت فقیه (حکومت اسلامی- ویرایش جدید ) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس

صحیفة الإمام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تعلیقات علی شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الانس» / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تحریر الوسیلة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

استفتاءات (للامام الخمینی) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مفتاح الغیب و شرحه مصباح الانس / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس

مصباح الهدایة إلی الخلافة والولایة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

گزیده مناسک حج / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

سیمای معصومین در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الرسائل ( امام خمینی، روح الله ) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

لب الأثر في الجبر و القدر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آداب الصلاة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح دعای سحر / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح

جهاد اکبر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح چهل حدیث (اربعین حدیث) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح حدیث « جنود عقل و جهل » / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح دعاء السحر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الطلب و الإرادة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

التعلیقة علی الفوائد الرضویة / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس

دیوان امام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

صحیفه حج / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تفسیر قرآن مجید برگرفته از آثار امام خمینی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

دعوة الی التوحید (نامه امام به گورباچف عربی) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آوای توحید (نامه به گورباچف) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

زمزم هدایت / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

رساله لقاء الله / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح حدیث جنود عقل و جهل ( طبع قدیم ) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح دعاء السحر (طبع قدیم) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

افق های آرمانی : مجموعه فرمایش های حضرت امام (ره) درباره انجمنهای اسلامی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

رساله توضیح المسائل ( طبع جدید ) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ولایت فقیه (حکومت اسلامی- ویرایش قدیم ) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

حدیث بیداری / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک عمره مفرده / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

دراسات فی البیع تشمیل علی قواعد فقهیه فی المعاملات / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تحریر الوسیله (چاپ جامعه مدرسین) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک عمره مفرده / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

سر الصلاه (عربی) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

محاضرات في الأصول ( امام خمینی، روح الله ) / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

شوون و اختیارات ولی فقیه ترجمه مبحث ولایت فقیه از( کتاب البیع) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

وصیت نامه سیاسی - الهی حضرت امام خمینی (ره) همراه با شرح نکته های اساسی و پرسش های ضمیمه / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تجلی پیام در افق رسانه ملی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح دعای سحر «ترجمه فارسی» / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح

بیان تحریر الوسیله للامام خمینی کتاب الحج / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جوانان از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

روزه (حاوی فتاوای حضرت آیت الله العظمی امام خمینی و جدیدترین استفتائات) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

اخلاق : گزيده آثار اخلاقي امام خميني (درسنامه اخلاق براي طلاب پايه سوم) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

اخلاق : گزيده آثار اخلاقي امام خميني (درسنامه اخلاق براي طلاب پايه چهارم) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی امام خمینی قدس سره الشریف با حواشی مراجع معظم تقلید دامت برکاتهم (ویرایش 1389) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تهذیب نفس و سیر و سلوک از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مصباح الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

نامه ای از امام موسوی کاشف الغطاء / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

درباره فلسطین / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

صحیفه امام (انگلیسی) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الاربعون حدیثا / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ترانیم عاشق تعریب رباعیات الامام الخمینی : تعر یب رباعیات الامام الخمینی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (قدس سره) و رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای (دام ظله الوارف) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الحج مؤتمر عبادي ـ سیاسي / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک الحج / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آداب الصلاة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

منتخب مناسک حج مطابق با فتوای حضرت آیه الله العظمی خمینی با حواشی مراجع معظم تقلید(ویرایش جدید) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

التعلیقه علی تحریر الوسیله للامام الخمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جهاد اکبر، یا، مبارزه با نفس / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

أشعار الإمام الخميني ديوان امام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کنگره عبادي سياسي حج: مجموعه سخنان و پيامهاي امام خميني / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج مطابق با فتاواي حضرت آيت الله العظمي امام خميني سلام الله عليه با حواشي مراجع معظم تقليد دامت برکاتهم (ويرايش 1384) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج مطابق با فتاواي حضرت آيت الله العظمي امام خميني سلام الله عليه با حواشي مراجع معظم تقليد دامت برکاتهم (ويرايش 1376) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

نهضة عاشوراء في کلام الامام الخميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آداب نماز / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

پرتو خورشيد(وصيت نامه سياسي الهي رهبر کبير انقلاب اسلامي) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

منهجية الثورة الإسلامية / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مصباح الهداية الي الخلافة والولاية (با ترجمه) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

وصيت نامه موضوعی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

گزيده از آثار و سيره امام خميني (س) : نظام جمهوري اسلامي ايران / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

همراه با امام در پاريس / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

نيم نگاهي به آينده: گزيده اي از بيانات و مکتوبات امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

امام خمينی (س) مخاطبی جهانی: (گزيده ای از نامه های انگليسی) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

اقشار اجتماعي از ديدگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

استکبار جهاني و شيطان بزرگ از ديدگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

امام خميني (س) و نهادهاي انقلاب اسلامي / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تبليغات (هنر و رسانه ها) از ديدگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

امام به روايات امام: بازشناسي شخصيت امام از زبان خويش / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

حکومت اسلامي و ولايت فقيه در انديشه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

عدالت در نظام اسلامي / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

رساله نوين - تحرير / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

دفاع مقدس در بيانات امام خميني (ره) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تحرير الوسيلة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ديدگاه امام خميني (س) درباره جايگاه زن با محوريت شخصيت حضرت زهرا عليها السلام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک زائر (ويژه برادران) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

روشنفکر ديني در انديشه امام خميني(س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

رساله امام خمينی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

محرم راز: اشعار عرفاني حضرت امام خميني سلام الله عليه، نامه امام به حجة الاسلام و المسلمين حاج سيد احمد خميني / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مشارکت عمومي در انديشه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مطالب، موضوعات و رهنمودهای اقتصادی در بیانات حضرت امام خمینی قدس ا... سره الشریف / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

زن در اسلام، مصاحبه ها،پيامها و سخنرانيهاي امام خميني (درباره زن) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تاريخ معاصر ايران از ديدگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

سيماي زن در کلام امام خميني / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الکلمات القصار، مواعظ و حکم من کلام الإمام الخميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

النداء الأخیر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

فلسطين از ديدگاه امام خميني (رحمه الله عليه) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الحج في أحاديث و بيانات الإمام الخميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

حج در کلام و پيام امام (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الحکومة الإسلامية / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

معاد از ديدگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در انديشه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جهاد اکبر يا مبارزه با نفس / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جايگاه مردم در نظام اسلامي از ديدگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

همبستگی ملی و مشارکت عمومی از دیدگاه امام خمینی رحمه الله / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آیین انقلاب اسلامی: گزیده ای از اندیشه و آرای امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

المظاهر الرحمانیة: رسائل الإمام الخمینی (س) العرفانیة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

اقتصاد در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

انتخابات و مجلس از نگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

امر به معروف و نهي از منکر از ديدگاه امام خميني (ره) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تعليم و تربيت از ديدگاه امام خميني (اهميت، جايگاه و عوامل موثر بر تعليم و تربيت) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

عدل الهي از ديدگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

در جستجوی راه از کلام امام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی قدس سره، با حواشی مراجع معظم تقلید دامت برکاتهم و استفتائات جدید / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

وصيتنامه امام با توضيحات و 218 پرسش و پاسخ ويژه دانشجويان دانشگاهها و مراکز آموزش عالي / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

حکايتهاي تلخ و شيرين / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

قضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

استضعاف و استکبار از نگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جهان اسلام از ديدگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تحولات اجتماعي و انقلاب اسلامي از ديدگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

بسيج در انديشه هاي امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جنگ و دفاع در انديشه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

خودباختگي و خودباوري از ديدگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

وحدت از ديدگاه امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کلمات قصار : پندها و حکمت ها / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

موعد اللقاء (رسائل سماحة الإمام الخميني (س) إلي إبنة السيد أحمد الخميني) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آزادي در انديشه هاي امام خميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جایگاه زن در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

اسلام ناب در کلام و پیام امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ایثار و شهادت در مکتب امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

روحانیت و حوزه های علمیه از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

توضيح المسائل (اردو) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

اسرار نماز، یا، معراج السالکین و صلوة العارفین / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

سیمای معصومین (ع) در اندیشه امام خمینی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تمدن اسلامی در اندیشه سیاسی امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مطبوعات و رسانه ها از دیدگاه امام خمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مصباح الهداية الي الخلافة والولاية (بيروت) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

سروش ملکوتی: وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی (ره) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

صدور انقلاب از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

فلسطین از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تفسیر و شواهد قرآنی در آثار حضرت امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

قم در انديشه امام خميني قدس سره و مقام معظم رهبري / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

فصوص الحکم / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس

توضیح المسائل حضرت امام خمینی «قدس سره الشریف» / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

رساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج؛ بضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج، تحریر الوسیله و حددود 550 مسأله جدید / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کوثر (مجموعه سخنرانيهاي حضرت امام خميني (ره) همراه به شرح وقايع انقلاب اسلامي / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الجهاد الأکبر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

منشور روحانیت: پیام تاریخی و مهم حضرت امام خمینی خطاب بروحانیون سراسر کشور و مراجع بزرگوار... / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

صحیفه انقلاب: وصیت نامه سیاسی - الهی رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیة الله العظمی امام خمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

امام در سنگر نماز / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح چهل حديث / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

احکام خواهران / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

[[صحيفه انقلاب: وصيت نامه سياسي - الهي رهبر کبير انقلاب اسلامي و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران حضرت آية الله العظمي امام خميني (س) با مقدمه آيت الله جوادی آملی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

منشور حوزویان: متن کامل پیام حضرت امام خمینی (ره) به حوزه های علمیه (1367/12/3) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

البیع / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

احکام خانواده / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

سيماء المعصومين عليهم السلام في فکر مفجر الثورة الإسلامية و محقق حلم الانبياء ... السيد روح الله الموسوي الإمام الخميني قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آیین انقلاب اسلامی: گزیده ای از اندیشه و آراء امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

بنیان مرصوص: امام خمینی (قدس سره) در بیان و بنان حضرت آیة الله جوادی آملی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الکوثر: مجموعة من خطابات الإمام الخمینی (س) التی تتضمن تسجیلا لوقائع الثورة الإسلامیة خلال الاعوام (1962-1978م) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جهاد اکبر يا مبارزه با نفس (بوسنيايي) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آداب نماز / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کلمات قصار مغزدار، عاقلانه، گفته ها و مشاوره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

رساله / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آداب الصلاة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کنگره عبادی سیاسی حج: مجموعه سخنان و پیامهای امام خمینی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جهاد اکبر یا مبارزه با نفس / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

حکومت اسلامی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جایگاه زن در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

فراخوان به وحدت الهی: نامه ای از امام خمینی رهبر بزرگ انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران به میخائیل گورباچف رهبر جماهیر شوروی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

خلاصه ای از احکام عبادات و رشد خود / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

نامه های امام خمینی به حاج سید احمد خمینی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

وصیت نامه امام خمینی (ره) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

قیام عاشورا در سخنان و پیام های امام خمینی (ره) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

حکومت اسلامی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

حج در کلام و پیام امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آئین انقلاب اسلامی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

نوری در درون من / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کوثر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آداب الصلوة (تهران) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

[[ صحيفه انقلاب : متن کامل وصيتنامه سياسي و الهي بنيان گذار جمهوري اسلامي ايران حضرت آيه الله العظمي امام خميني قدس سره. به ضميمه امام در نگاه مقام معظم رهبری]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

[[ضميمه طلايه های فجر (متن پیام مهم و تاریخی رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی خطاب به روحانیون، مراجع، مدرسین، طلاب و ائمه جمعه و جماعات در آغاز یازدهمین فجر آزادی)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تهذيب الأصول (جامعه مدرسين) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

سيره آفتاب: توصيه هاي اخلاقي - عرفاني حضرت امام خميني به ضميمه گلچيني از سيره علمي آن حضرت در عرصه هاي مختلف / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

دیوان امام / نوع اثر: کتاب / نقش: سراينده

دعاء سحر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تحریر الوسیلة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج : بضميمه ترجمه بعضي از مسائل حج تحرير الوسيله و مسائل متفرقه ملحق به مناسک / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

[[ عنوان روي جلد : منشور روحانيت: پيام تاريخي و مهم حضرت امام خميني اعلي الله مقامه خطاب بروحانيون سراسر کشور و مراجع بزرگوار اسلام و مدرسين و طلاب حوزه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الحرية في فکر الإمام الخميني قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

النصر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الرسول الاکرم صلي الله عليه و آله و سلم / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

التوحيد و الفطرة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جهاد النفس في الفکر الامام الخميني قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

المرأة في فکر الامام الخميني قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ايها العزيز هکذا اتل القرآن : 7 آداب لقاريء الکتاب العزيز / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

أيها العزيز : کلمات نورانية من قلب العاشق إلي قلب المريد / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الکلمات القصار للإمام روح الله الموسوي الخميني قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

إصلاح المجتمع / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

القرآن الثقل الأکبر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

[[الوصیة الخالدة: الترجمة العربیة للوصیة السیاسیة الالهیة لقائد الامة الکبیر موسس الجمهوریة الاسلامیة فی ایران آیة الله العظمی الامام الخمیني (رضوان الله علیه)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

التربیة و المجتمع فی فکر الإمام الخمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الإستکبار الأمریکی فی کلمات الإمام الخمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

خدمة الناس فی فکر الإمام الخمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الوحدة الاسلامیة فی فکر الإمام الخمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الشباب فی فکر الإمام الخمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

أبعاد الحج / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مکانة العلماء فی فکر الإمام الخمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

القرآن فی کلام الإمام الخمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

العمل و العمال فی فکر الإمام الخمینی قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

أنوار الفقاهة في شرح تحرير الوسيلة (الحدود) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

العروة الوثقي (زيراکس) / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح

ترجمه مباحث حقوقي تحرير الوسيله حضرت امام خميني (ره) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مباحث حقوقي تحرير الوسيله روح الله الموسوي الخميني (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تحرير تحرير الوسيله للامام الخميني قدس سره / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

قانون مدنی و فتاوای امام خمینی رحمه الله / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تحرير الوسيلة(زيراکس) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

توحيد از ديدگاه امام خمينی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج؛ مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی قدس سره با حواشی مراجع معظم تقلید دامت برکاتهم و استفتائات جدید / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک عمره مفرده / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

التعلیقة الإستدلالیة علی تحریر الوسیلة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

دفاع مقدس (جنگ تحمیلی) در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

امامت و انسان کامل از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

سیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ارتش از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

احزاب و گروه های سیاسی از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

نبوت از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

قوای مسلح در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی رحمه الله / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

خودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

گزیده ای از نظرات امام خمینی در مورد قرآن / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناسک حج، مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی امام خمینی قدس سره، با حواشی مراجع معظم تقلید و استفتائات جدید / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

وصیت نامه سیاسی - الهی حضرت امام خمینی (ره) همراه با شرح نکته های اساسی و پرسش های ضمیمه / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

نامه های عرفانی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آداب الصلوه (آداب نماز) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کتاب البیع / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الرسالات الفقهیة و الاصولیة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مناهج الوصول إلی علم الأصول / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

أنوار الهدایة في التعلیقة علی الكفایة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الاستصحاب / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

التعادل و الترجیح و یلیه الإجتهاد و التقلید / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

لمحات الأصول / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کتاب الطهارة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الخلل في الصلاة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

المکاسب المحرمة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ولایت فقیه (حکومت اسلامی) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تحریر الوسیلة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

العروة الوثقی / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس

وسیلة النجاة / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس

رساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

رساله توضیح المسائل / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

رساله توضیح المسائل / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس

مناسک الحج (بالعربیة) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

استفتائات امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح دعاء السحر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

التعلیقة علی الفوائد الرضویة / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس

سرّ الصلوة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آداب الصلوة (آداب نماز) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

قومیت، ملیت و اندیشه فرا ملی از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

عدل الهی از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جوانان از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

وحدت از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

معاد از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

بسیج در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آزادی در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جنگ و دفاع در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

قضا و قضاوت از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جهان اسلام از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

روحانیت و حوزه های علمیه از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جایگاه زن در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

صدور انقلاب از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

فلسطین از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

قیام عاشورا در کلام و پیام امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

حج در کلام و پیام امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

انتخابات در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

حقوق در اندیشه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

استضعاف و استکبار از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جایگاه مردم در نظام اسلامی از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

دانشگاه و دانشگاهیان از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

قرآن کتاب هدایت از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ایثار و شهادت در مکتب امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تحولات اجتماعی و انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

نبوت از دیدگاه امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

گزیده فرهنگ عرفانی و اخلاقی در آثار امام خمینی (س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

وصیت نامه امام خمینی (ره) (نسخه خطی) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

نگرشی موضوعی بر وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی(س) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح حدیث جنود عقل و جهل / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح چهل حدیث (اربعین حدیث) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مصباح الهدایة إلی الخلافة و الولایة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و تعلیقات علی مصباح الأنس / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

دروس تفسیر سوره حمد جهاد اکبر یا مبارزه با نفس نامه های اخلاقی - عرفانی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

آداب الصلوة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تفسیر سوره حمد / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

لب الاثر في الجبر و القدر / نوع اثر: کتاب / نقش: مقرر

دیوان امام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

حذفی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

رساله توضیح المسائل / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

صحیفه امام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

■■■ توضیح المسایل حضرت امام ( ویرایش جدید) (این اتوماسیون با اتوماسیون 30784 تکراری بود حذف گردید) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده