موسوی زنجانی، سید محمد بن ابوالقاسم
| نام | موسوی زنجانی، محمد بن ابوالقاسم |
|---|---|
| نام‌های دیگر | زنجانی، ابوطالب محمد بن ابوالقاسم
موسوی، ابوطالب محمد بن ابوالقاسم |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 1329 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | إیضاح السبل في الترجیح و التعادل |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02498AUTHORCODE |
ميرزا ابوطالب(محمد) زنجانى، فرزند ميرزا ابوالقاسم زنجانى، در 18 ذى‌القعده 1259ق، برابر با 1219ش، در زنجان متولد شد. خاندان پدرى او از دوره صفويه مقام مرجعيت و قضاوت شهر زنجان را داشتند. تحصيلات مقدماتى را در زادگاهش آغاز كرد و سپس رهسپار قزوين شد. در سال 1278 به نجف رفت و در درس شيخ مرتضى انصارى و شيخ راضى شركت كرد.
او، همراه با دو برادرش، آیت‌الله ميرزا ابوالمكارم و آیت‌الله آميرزا ابوعبدالله از برجسته‌ترين شاگردان آیت‌الله سيد حسين كوه‌كمرى تبريزى بود. چهار سال از درس وى بهره برد و از او اجازه اجتهاد گرفت. در سنّ چهل سالگى به ايران بازگشت و در تهران اقامت گزيد. جايگاه علمى و تبحر او در شاخه‌هاى متفاوت علوم دينى، سبب شد در اندك مدتى در زمره علماى مشهور تهران درآيد.
او، علاوه بر فارسى و آذرى، با زبان‌هاى فرانسه، عربى و تركى استامبولى آشنايى داشت. وى، با نظريات متفكران اروپايى هم‌عصر خود، از جمله توماس مالتوس و داروين آشنا بود و در نوشته‌هاى خود از آراء اين متفكران استفاده مى‌كرد. محكمه شرعى او در تهران معتبر بود و اغلب پرونده‌هاى قضايى سفارت بريتانيا در محكمه او رسيدگى مى‌شد.
او، بيشتر وقت خود را به تأليف كتاب و تربيت شاگرد گذراند. وى، در 15 ربيع‌الاول 1329ق، برابر با 1289ش، در سن شصت و نه سالگى، در تهران درگذشت و در مشهد در كنار مزار شيخ بهايى دفن شد.
آثار
«احكام اوانى الذهب و الفضة»، «ايضاح السبل» در ترجيح و تعادل، «تحفة القاصد»، «رشحة الخواطر» در احتياط و توقف، «التنقيد» در احكام تقليد، «غاية المرام» در احكام صيام، «مرآة العصر»، «الكفاية» در درايه، «المقابيس فى اصول الفقه»، «مناسك الحج»، «حكم الربا» در جميع اديان، «التسامح»، «الذخيرة» در علم درايه، «رشحة الخاطر» در فساد مقالات اخباریّه، «الحق المصاب»، «مقابس الانوار» در اصول، «المقلة العبراء» در مقتل خامس اصحاب كساء، «طيف الخيال»، «كيمياى سعادت»(ترجمه آزاد از «طهارة الاعراق» اثر ابن مسكويه، از زبان عربى به زبان فارسى) و «سياحت‌نامه»(ترجمه از زبان فرانسه به زبان فارسى).