مکتبة المحقق الطباطبائي: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ' طباطبائی ' به ' طباطبایی ')
    جز (جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف')
    خط ۲۳: خط ۲۳:


    |- class="articleCode"
    |- class="articleCode"
    |کد مولف
    |کد مؤلف
    | data-type="authorCode" |AUTHORCODE08995AUTHORCODE
    | data-type="authorCode" |AUTHORCODE08995AUTHORCODE
    |}
    |}

    نسخهٔ ‏۴ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۹:۲۹

    مكتبة المحقق الطباطبائي
    نام مکتبة المحقق الطباطبائی
    نام‌های دیگر کتابخانه محقق طباطبایى
    رئیس علی عبدالعزيز الطباطبائی
    هیئت مدیره
    بنیانگذاری ایران، قم، میدان رسالت، ابتدای خیابان سمیه، شماره ۱۵.
    وبگاه http://mtif.org/
    کد مؤلف AUTHORCODE08995AUTHORCODE

    مكتبة المحقق الطباطبائي یا به فارسی، کتابخانه محقق طباطبایى، یکی از زیرمجموعه‎های «بنیاد محقق طباطبایی» در قم است. این کتابخانه دارای بخش‎های متعددی است و در سال 1375ش، به همت حجت‎الاسلام شهرستانی، فعالیت خود را به‎صورت رسمی آغاز کرد. کتابخانه محقق طباطبایى، داراى بیش از بیست هزار جلد کتاب چاپى، بیشتر به زبان عربى و فارسى، در زمینه‎هاى مختلف علوم، مانند علوم قرآن و تفسیر، تاریخ، تراجم و رجال، حدیث، فقه، اصول، ادبیات، کتاب‎شناسى و فهارس نسخ خطى است. بخش عمده‎اى از این کتاب‎ها درباره کتاب‎شناسى و تراجم و حدیث است. مجموعه کتاب‎های چاپ سنگی، نشریات و کتاب‎های خطی، اسناد و میکروفیلم‎ها نیز در این کتابخانه وجود دارد.

    تاریخچه تأسیس

    محقق طباطبایی، داراى کتابخانه نفیس و کم‎نظیرى بود. تعدادى از کتاب‎هاى این کتابخانه، نایاب و برخى دیگر کمیاب بوده و بدین جهت توجه بسیارى از محققان را جلب کرده بود. درِ کتابخانه شخصىِ وى، شبانه‎روز براى طالبان علم باز بود. پس از فوت محقق طباطبایى، بنا بر ویژگى‎هاى کتابخانه شخصى او و توجه علاقه‎مندان اهل قلم به مراجعه به این کتاب‎ها، حجت‎الاسلام شهرستانى به پاس خدمات علمى محقق طباطبایى و توجه ایشان به گسترش کتابخانه‎هاى تخصصى و مراکز و مؤسسات تحقیقاتى، محل مناسبى براى کتابخانه در مرکز شهر قم در نظر گرفته و کتابخانه عمومى تخصصى در زمینه کتاب‎شناسى و پژوهش‎هاى نسخ خطى و تراجم و رجال، با عنوان «کتابخانه محقق طباطبایى» بنیاد نهاد. این کتابخانه، از سال ۱۳۷۵ش، فعالیت رسمى خود را آغاز کرد و تاکنون هم فعال است[۱].

    بخش‎های کتابخانه

    مخزن کتاب‎هاى چاپى

    کتابخانه محقق طباطبایى داراى بیش از بیست هزار جلد کتاب چاپى، بیشتر به زبان عربى و فارسى، در زمینه‎هاى مختلف علوم، مانند علوم قرآن و تفسیر، تاریخ، تراجم و رجال، حدیث، فقه، اصول، ادبیات، کتاب‎شناسى و فهارس نسخ خطى است. بخش عمده‎اى از این کتاب‎ها درباره کتاب‎شناسى و تراجم و حدیث است. خصوصیات این کتاب‎ها، که سبب شده است این کتابخانه را از کتابخانه‎هاى دیگر ممتاز کند، از این قرار است:

    1. محل نشر و چاپ بسیارى از آنها در کشورهاى خارجى مانند لبنان، سوریه، عربستان، مصر، یمن، ترکیه، هند، آلمان و... می‎باشد که محقق طباطبایی در سفرهای خود گرد آورده بود.
    2. تاریخ چاپ تعداد زیادى از آنها قدیم و ازاین‎رو کمیاب می‎باشند.
    3. بیشتر کتاب‎هاى حدیثى، رجالى، فهارس نسخ خطى و کتاب‎شناسى‎ها، لبریز از حواشى و تعلیقات آن مرحوم مى‎باشند. همچنین، ایشان فهرست‎گونه‎اى از مطالب عمده و قابل تأمل درباره تاریخ اسلام و تشیع و معصومین(ع) را در برگ اول هر کتاب یادداشت نموده است تا پژوهشگران تاریخ تشیع بتوانند به‎آسانى از آن بهره گیرند.

    از مجموعه‎های مهم در کتب چاپی کتابخانه، فهارس نسخ خطی کتابخانه‎های جهان است که به همت محقق طباطبایی تهیه شده است. کتاب‎های چاپ عکسی، مباحث مربوط به نسخ خطی و کتاب‎شناسی‎ها نیز از مجموعه‎های قابل توجه این مخزن است. کتاب‎های مخزن چاپی، به‎ترتیب رده کنگره چیده شده است و فهرست دقیق این کتاب‎ها توسط کبری یارمحمدی انجام شده که در سایت بنیاد عرضه شده و قابل جستجو است[۲].

    کتب چاپ سنگی

    کتاب‎های چاپ سنگی این کتابخانه شامل کتاب‎هایی است که از مجموعه محقق طباطبایی و مجموعه شیخ محمدحسین قاضی و برخی کتاب‎های خریداری‎شده توسط بنیاد محقق طباطبایی، تشکیل شده است[۳].

    نشریات

    این مجموعه شامل 331 عنوان و 4010 شماره نشریه است که برخی نشریات کهن و کمیاب را نیز در خود جای داده است[۴].

    بخش نسخ عکسى و میکروفیلم‎ها

    محقق طباطبائى در طى سفرهاى خود در راستاى احیاى متون کهن اسلامى، به اقصى نقاط جهان، از جمله سفرهاى متعدد به ترکیه، سوریه، عربستان، انگلستان، آمریکا و... از کتابخانه‎هایى همچون: کتابخانه احمد ثالث، ایاصوفیا، لاله‎لى، کوپریلى، فیض‎الله افندى، ولى‎الدین جارالله و قلیچ على پاشا در ترکیه، کتابخانه‎هاى موزه بریتانیا و بادلیان آکسفورد و موزه هند در انگلستان، کتابخانه ظاهریه و کتابخانه ملی در دمشق، کتابخانه عارف حکمت و حرم مکی و دانشگاه ریاض در حجاز، کتابخانه بلدیه اسکندریه در مصر، کتابخانه جامع کبیر صنعاء در یمن، کتابخانه چستربیتى در ایرلند، کتابخانه ملى پاریس، کتابخانه فاطریه لکهنو، کتابخانه آصفیه در حیدرآباد دکن و تحقیق در دست‎نوشته‎هاى موجود در آن کتابخانه‎ها، پس از دستیابى به نسخه‎هاى این کتابخانه‎ها، از آنها عکس‎بردارى کرده و جهت استفاده خود و محققین دیگر به ایران آورده‎ است. تعداد این نسخه‎ها در کتابخانه ایشان به ۳۲۰ می‎رسد. مجموعه میکروفیلم‎ها نیز حاوى حدود سیصد حلقه میکروفیلم می‎باشد. بسیارى از میکروفیلم‎هاى موجود در کتابخانه، حاوى مجموعه‎اى از نسخه‎هاى خطى است و بنابراین تعداد عناوین موجود در این بخش به ۷۰۰ عنوان می‎رسد. کتابخانه محقق طباطبائى، توانسته است با پیاده کردن میکروفیلم‎ها به شکل کاغذی، دسترسى به این منابع را براى محققان آسان‎تر کند[۵].

    نسخ خطی

    کتابخانه بنیاد، حاوی مجموعه‎ای از نسخه‎های خطی است که در میان آنها دست‎نوشته‎های خاندان سید یزدی است. نسخه اصل دست‎نویس کتاب «عروة الوثقی»، نمونه ارزشمند این مجموعه است. این نسخه‎ها به‎صورت خاندانی جمع شده و در میراث محقق طباطبایی جای گرفته است[۶].

    اسناد

    مجموعه بزرگی از اسناد صاحب عروه، آیت‎الله سید محمدکاظم طباطبایی یزدی، شامل فتاوی و مکاتبات در بخش اسناد بنیاد محقق طباطبایی نگهداری می‎شود. این مجموعه شامل اسناد سیاسی دوران مشروطه، اسناد فقهی و استفتائات، اسناد اجتماعی و مکاتبات با شیوخ عشایر و اسناد مالی است. تعداد این اسناد بیش از 6000 پاره سند است که اکثراً مربوط به سال‎های پایانی حیات صاحب عروه است و شاید هیچ جا چنین مجموعه‎ای در تاریخ مرجعیت از یک مرجع برجای نمانده باشد و از این حیث در نوع خود بی‎نظیر است[۷].

    آرشیو صاحب عروه

    در این بخش، مجموعه‎ای از کتاب‎ها، رسائل، نشریات و یادداشت‎هایی که از صاحب عروه یا درباره ایشان منتشر شده است، جمع‎آوری شده است و همچنان در حال توسعه است. این آرشیو، می‎تواند برای مطالعات فقهی و تاریخی درباره زندگانی صاحب عروه و آراء و اندیشه‎های ایشان مورد استفاده پژوهشگران قرار گیرد. سیستم کتابخانه به‎صورت باز بوده و همه روزه به‎جز ایام تعطیل رسمی، از ساعت هشت صبح تا چهار بعد از ظهر آماده استقبال از محققان و پژوهشگران علوم اسلامى مى‎باشد[۸].

    پانویس

    1. ر.ک: سایت بنیاد محقق طباطبایی
    2. ر.ک: همان
    3. ر.ک: همان
    4. ر.ک: همان
    5. ر.ک: همان
    6. ر.ک: همان
    7. ر.ک: همان
    8. ر.ک: همان

    منابع مقاله

    سایت بنیاد محقق طباطبایی http://mtif.org/page/about