نمایش مبدأ برای مکتب‌های ‌نسبی‌گرایی اخلاقی از یونان باستان تا دوران معاصر

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR16787J1.jpg
| عنوان =مکتب‌های ‌نسبی‌گرایی اخلاقی از یونان باستان تا دوران معاصر
| پدیدآوران = 
[[محمدی، مسلم]] (نویسنده)

| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏BJ‎‏ ‎‏37‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏3‎‏م‎‏7
| موضوع =
اخلاق - فلسفه - تاریخ

نسبیت (اخلاق)

| ناشر = 
بوستان کتاب قم (انتشارات [[دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم]])
| مکان نشر =قم - ایران
| سال نشر = 1389 ش 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE16787AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| شابک =978-964-09-0506-7
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =16787
| کتابخوان همراه نور =16787
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}

'''مکتب‌های ‌نسبی‌گرایی اخلاقی از یونان باستان تا دوران معاصر'''، اثر [[محمدی، مسلم|مسلم محمدى]]، به زبان فارسى و مشتمل بر بررسى برخى مكاتب فكرى - فلسفى است كه باورهاى ارزشى بشر را تا سرحد بى‌ثباتى كشانده‌اند.

[[عابدی، احمد|احمد عابدى]] در مقدمه‌اى كه بر اين كتاب نگاشته، چنين مرقوم نموده است:

«كتاب حاضر از جهت قلم، شيوا، عالمانه و محققانه است و سبک نگارش، موضوع، استقصاى مباحث و نقد و بررسى آن، راهنماى بسيار خوبى براى پژوهشگران اين عرصه است».

==ساختار==
كتاب، مشتمل بر مقدمه احمد عابدى، مباحث مقدماتى و هفت فصل است. مؤلف، در بيان مطالب و مباحث كتاب از آيات و روايات استفاده نموده است.

== گزارش محتوا ==
درباره محتوا و ويژگى‌هاى اين كتاب، توجه به نكات زير مفيد است:

#نسبى‌گرايى اخلاقى؛ يعنى هيچ‌يك از اصول و آموزه‌هاى اخلاقى، حسن و قبح ذاتى و حقيقى ندارند؛ ازاين‌رو، عواملى مانند زمان، مكان، سليقه، قرارداد، عقل، عرف يا شرع در آنها تأثيرگذار بوده و آنها را دستخوش تغيير خواهد كرد؛ به بيان ديگر، نسبى‌گرايى نگرشى است كه بنا بر آن، هيچ حقيقت مطلقى وجود ندارد و داورى‌ها و آرمان‌هاى ما وابسته به عوامل اجتماعى، تاريخى و شخصى‌اند.<ref>متن كتاب، ص32</ref> 
#كتاب، در پى آن است تا برخى از مكاتب فكرى - فلسفى كه باورهاى ارزشى انسان را تا سرحد نسبى‌گرايى و بى‌ثباتى مى‌كشانند، مورد بررسى و پژوهش قرار بدهد. همچنين در اين تحقيق، بيان مى‌شود كه توجه به بعدى از ابعاد وجودى انسان و ناديده انگاشتن ديگر زواياى فردى و اجتماعى او، راه را براى هرگونه نظريه‌پردازى اخلاقى و بايد و نبايدهاى ارزشى غير جازم فراهم مى‌آورد.<ref>همان، ص19</ref> 
#قبل از شروع فصول كتاب، مباحث مقدماتى بيان شده كه تبيين اهداف و زواياى گوناگون بحث را در بر دارد. در اين بخش، اين مطالب بيان گرديده است: تبيين موضوع؛ ضرورت موضوع؛ پيشينه تحقيق؛ سؤال‌هاى تحقيق؛ فرضيه تحقيق؛ عنوان‌بندى تحقيق.
#فصل اول كتاب، كليات است. در اين فصل، به تعريف مفاهيم و واژه‌هاى اخلاقى پرداخته شده است. در پايان اين فصل، نگاهى گذرا به تاريخچه بحث و انواع نسبى‌گرايى اخلاقى و نقد و داورى آن‌ها افكنده شده است.
#:برخى از تعاريف بيان شده در اين فصل:
#:«اخلاق، جمع خُلق يا خُلُق و به معناى مجموعه‌اى از سرشت و سجيه‌هاى باطنى است... خُلق در معناى مصطلح، هر نوع صفت مثبت يا منفى پايدار در انسان است كه موجب صدور برخى افعال بدون انديشه و تأمل مى‌گردد».<ref>همان، ص27-28</ref> 
#:«واقع‌گرايى اخلاقى يا رئاليسم اخلاقى به اين معناست كه اصول و ارزش‌هاى اخلاقى به‌صورت مستقل از آدمى وجود دارند؛ در مقابل، غير واقع‌گرايى است».<ref>همان، 30</ref> 
#فصل دوم، در مورد علت پيدايش سفسطه بحث مى‌كند، سپس افكار گرگياس و پروتاگوراس بيان مى‌گردد و مورد نقد و بررسى قرار مى‌گيرد.
#:مؤلف در اين مورد چنين بيان مى‌كند:
#:«نخستين نسبيت‌گرايى كه سفسطه را با او و او را با سفسطه مى‌شناسند، پروتاگوراس است كه پيش از همه سوفسطاييان، حتى گرگياس مورد نظر بوده است».<ref>همان، 51</ref> 
#فصل سوم و چهارم، پيرامون نظريات بزرگان مى‌باشد و از اولين تجربه‌گرا؛ يعنى [[ويليام اكام]] شروع مى‌گردد، نظرات طرف‌داران او مانند [[فرانسيس بيكن]]، [[جان لاك|جان لاک]] و [[جورج باركلى]] توضيح داده مى‌شود و به [[ديويد هيوم]] ختم مى‌گردد.
#:همچنين دو نظريه عقل عملى و نظرى كانت و افراط و تفريط صورت‌گرفته در آنها ذكر و بررسى مى‌شود.
#محور بحث فصل پنجم، هرمنوتيك فلسفى است:
#:«هرمنوتيك فلسفى از جمله مكتب‌هاى فكرى و فلسفى جهان معاصر است كه فراز و نشيب‌هاى فراوانى را در طول تاريخ خود ديده است. هرمنوتيك، همواره ارتباط وثيقى با آموزه‌هاى دينى و اخلاقى داشته است و در مجموع از آن به‌عنوان ابزارى براى تفسير و تأويل مفاهيم متافیزیکى استفاده مى‌شده كه اين وجه مشترك هرمنوتيك، از عهد يونان باستان تا عصر روشنگرى و رنسانس بوده است...».<ref>همان، ص155</ref> 
#در فصل ششم، جامعه‌گرايى دوركيم و تأثير آن بر مفاهيم ماوراءالطبيعى، به‌ويژه باورهاى اخلاقى بررسى مى‌شود. برخى از مطالبى كه در اين فصل بحث مى‌شود عبارت است از:
#:جامعه چيست؟؛ محوريت و اصالت جامعه؛ اخلاق جامعه؛ جامعه فراتر از اخلاق و دين؛ جامعه برتر از اخلاق؛ جامعه فراتر از دين؛ جامعه از منظر انديشمندان مسلمان.
#مؤلف، در فصل هفتم پيرامون غير واقع‌گرايى اخلاقى برخى از روشنفكران مسلمان سخن مى‌گويد.
#:«غير واقع‌گرايى به‌عنوان يكى از شاخص‌ترين و برجسته‌ترين ملاك‌هاى تمايز نگرش‌هاى مختلف اخلاقى، همواره معركه آراى نظرات فيلسوفان اخلاق بوده است؛ ازهمين‌رو، در تقسيم مكتب‌هاى اخلاقى آنها را به دو گروه واقع‌گرا و غير واقع‌گرا تقسيم مى‌كنند».<ref>همان، ص227</ref> 

مطالب ديگرى كه در بخش پايانى، مورد بررسى قرار مى‌گيرد، به اين شرح است:

رابطه هست و بايد در قرآن؛ ناپايدارى اخلاقيات؛ رابطه هست و بايد؛ بى‌محتوا شدن اخلاقى؛ عقل‌گرايى؛ خدامركزى؛ غير واقع‌گرايى و اشاعره و...

== وضعيت كتاب ==

فهرست مطالب و موضوعات، در ابتداى كتاب بيان شده است. فهرست كتب، تحت عنوان «كتابنامه»، در پايان نقل شده است. فهرست آيات قرآن، روايات، اعلام و موضوعات كتاب در انتها بيان گرديده است. توضيحات و منابع، در پاورقى بيان شده است. در پايان، ملخص موضوع كتاب، به عربى در چند سطر آورده شده است.

==پانویس==
<references/>


== منابع مقاله ==

مقدمه و متن كتاب.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اخلاق]]