نگرش‌هایی نو به آموزه مهدویت

نگرش‌هايى نو به آموزه مهدویت اثر بهرام اخوان كاظمى، به منظور ژرف‌انديشى و ملاحظه مقتضيات زمانى و مكانى جديد، از منظرهاى جديدى به مسئله آموزه مهدویت و حيات طيبه مهدوى(ع) پرداخته است.

نگرش‌هایی نو به آموزه مهدویت
پدیدآوران	اخوان کاظمی، بهرام (نویسنده)
ناشر	مؤسسه آینده روشن، پژوهشکده مهدویت
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1387 ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-96610-6-3
موضوع	محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - مهدویت مهدویت - انتظار
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏224‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏3‎‏ن‎‏8
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

كتاب به زبان فارسى و در سال 1385ش نوشته شده است.

ساختار

كتاب با مقدمه مؤلف در تشريح مختصر ساختار كتاب، آغاز شده و مطالب در شش فصل ارائه گرديده است.

مؤلف، پس از پرداختن به مفهوم‌شناسى واژه مهدویت، كرامت انسانى و ارتباط آن با عدالت مهدوى، مباحث مقايسه‌اى ميان الگوهاى ارائه شده در ارتباط با پديده جهانى شدن را مطرح كرده و به دنبال بررسى حقوق محيط زيست در آموزه مهدویت، اين آموزه را با آموزه‌هاى مدعى ترقى بشرى ليبرال دموكراسى مقايسه كرده است.

وى پس از اثبات بى‌اعتبارى سياست‌هاى امپرياليسمى و جنگ افروزانه ليبرال دموكراسى غرب و استناد به شاخصه‌هاى برتر روايى، سرآمدى و برترى آموزه طيبه مهدویت و دين‌سالارى مهدوى را اثبات مى‌كند.

در پايان هر فصل نتيجه‌گيرى جامع و كلى از موضوعات آن فصل آورده شده است.

گزارش محتوا

در فصل نخست، مفهوم، جايگاه و كارآيى آموزه مهدویت و نوع تعامل آن با پاره‌اى از مفاهيم به ظاهر هم‌پيوند تشريح گشته و واژه دكترین هم از لحاظ لغوى، مفهومى و كاربردى تعريف و تبيين شده و هم تفاوت آن با مفاهيمى؛ چون ايدئولوژى، مكتب، نظام و گفتمان به طور دقيق مورد بررسى قرار گرفته است.

دوم، در بردارنده مستدلات اهتمام عالى دولت مهدوى به ارتقاى نهايى كرامت‌هاى انسانى و حقوق بشردوستانه است.

در اين فصل، جايگاه كرامت‌هاى انسانى در عصر ظهور، تبيين شده و مشخص گرديده كه زوال اين كرامت‌ها، از ملاحم و نشانه‌هاى اصلى دوران ماقبل ظهور است. سپس با استناد به روايات، امامت شيعى و از جمله امام مهدى(عج) مظهر كرامت و سرآمد كريمان دانسته شدند و بر الهى بودن ريشه و خاستگاه كرامت‌هاى انسانى در دوره ظهور، تأكيد گرديده است.

مؤلف بيعت‌نامه امام عصر(عج) با ياران خويش را به گونه‌اى استدلاى، منشور كرامت‌مدارى و بشر دوستى آموزه مهدویت مطرح كرده است و در ادامه تشريح مى‌كند كه كرامت‌محورى و كرامت‌خواهى دولت كريمه مهدوى، داراى الزامات و مقوماتى است كه مى‌توان آن‌ها را مبانى و شاخصه‌هاى تحقق كرامت‌هاى مزبور دانست.

از جمله اين الزامات و مقومات، مى‌توان به موارد ذيل اشاره كرد:

1. عدالت و نفى تبعيض
2. امنيت و صلح همه جانبه و پايدار
3. فقدان تحميل عقيده و تكريم اقليت‌ها
4. رشد عقلانيت، شكوفايى علوم و فن‌آورى و...

در سوم، به گونه‌اى تفصيلى، به دو ارمغان اساسى حكومت طيبه مهدوى؛ يعنى «عدالت» و «امنيت» پرداخته مى‌شود و در ابتداى فصل، درباره ذكر اين كه بى‌عدالتى و ناامنى از شاخصه‌هاى اصلى دوره پيش از ظهور هستند بيشتر صحبت مى‌كند.

مفهوم جهانى شدن يا جهانى‌سازى و برداشت‌هاى مختلف از آن، در چهارم، تبيين شده است.

مؤلف، جهانى‌سازى غربى را از اصلى‌ترين آموزه‌هاى در اين زمان دانسته و با تشريح پيآمدهاى كليت راهبرد مورد نظر، ضمن نفى نكردن پيآمدهاى مثبت آن، تبعات منفى و ويرانگر جهانى‌سازى غربى را بيان كرده و در بطن آن، سلطه‌گرى، هژمونى طلبى، استكبارورزى، استثمار و امپرياليسم را نهفته مى‌داند.

در پنجم، جهت تبيين وضعيت حقوق محيط زيست در آموزه و حيات طيبه مهدوى، ابتدا به وضعيت اين حقوق، اهميت محيط زيست و وضعيت بحرانى آن در جهان امروز اشاره شده و سپس با هدف تشريح هرچه بيشتر موضوع حاضر در حكومت جهانى موعود، به طور اجمال، اين مسئله در سيره نبوى(ص) و ساير معصومان(ع) بررسى شده است.

نتيجه اين بررسى، نشان مى‌دهد كه توجه ويژه حكومت مهدوى به موضوع محيط زيست و تعالى بخشيدن به آن، به شكل كاملاً نمايان، از تفكر اسلامى و سنت ناب نبوى(ص) و علوى(ع) سرچشمه مى‌گيرد.

در ادامه، به طور اخص، مبحث حاضر در آموزه مهدوى، ژرف‌نگرى گرديده و اين نتيجه به دست مى‌آيد كه در عصر ظهور، حقوق محيط زيست به گونه كامل رعايت شده و موجودات و محيط زيست آن‌ها در گستره‌هايى به وسعت جهان، در حيات مادى و معنوى، ارتقا و تكامل مى‌يابند و ضمن همراهى رضايت‌مندانه و مبتى بر شعور، به نهايت تحقق استعدادها و قابليت‌هاى خويش مى‌رسند.

در آخرين فصل، طى گفتارهاى چهارگانه، ابتدا مفهوم ليبرال دموكراسى و معايب آن بازكاوى شده، آنگاه با اعتقاد به اين كه انقلاب اسلامى ايران، زمينه‌ساز حكومت جهانى حضرت مهدى(عج) است، نوع نظام مردم‌سالارى دينى در ايران اسلامى و تمايزات آن نسبت به ليبرال دموكراسى، نمايان گشته و در ادامه، وضعيت دين‌سالارى در حكومت جهانى مهدوى، به گونه‌اى مقايسه‌اى با آن دو، تشريح گرديده است.

در حقيقت، اين فصل به روايى سنجى دو الگوى مدعى نجات و ترقى‌بخشى بشرى پرداخته و اين ادعا را اثبات مى‌كند كه الگو و آرمان نهايى جامعه فاضله بشرى، در حيات طيبه حكومت حضرت مهدى(عج) نهفته است و بشر بايد با تحقق انتظارى فعال، در زمينه‌سازى و تحقق آن بكوشد.

نویسنده به طور اجمالى، برترى الگوى دين‌سالارى مهدوى در مقابل الگوى ليبرال دموكراسى را با ذكر دلايل و پاره‌اى از استنادات روايى بر مبناى شاخصه‌هاى ذيل تشريح مى‌كند:

1. نمونه فرجامين، اكمل و بهينه تمام نظام‌هاى بشرى
2. خدامحورى و عينيت كامل دين و سياست
3. جهان‌گرايى اسلام، محو شرك و نفى تساهل افراطى
4. امام معصوم و انسان كامل در رأس حكومت
5. اوج تحقق جوامع مدنى و تعاملات سياسى و اجتماعى در فضاى فرا ابررسه‌گانه‌اى و...

نویسنده به دنبال اثبات اين مطلب است كه هر چند حضرت ولى عصر(عج) فاتح شهرها بوده و حتى تصوير ايشان در روايات در هنگام قيام، به گونه‌اى ترسيم شده كه همواره شمشير به دوش دارند؛ اما واقعيت اين است كه قيام امام(ع)، ميليتاريستى(نظامى‌گرى) و متكى بر اجبار نيست. بنابراین، در امت واحده مهدوى، نه تنها شاهد درگيرى و نزاع نيستيم، بلكه ميزبان جهانى سرشار از صلح و همبستگى خواهيم بود.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع مورد استفاده مؤلف، در انتهاى كتاب آمده است.

پاورقى‌ها، بيشتر به ذكر منابع و ترجمه آيات پرداخته است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب.
2. WWW.NOQTE.COM