نمایش مبدأ برای پانی‌پتی، ثناء‌الله

<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR02755.jpg|بندانگشتی|پانی‌پتی، ثناء‌الله]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
! نام!! data-type="authorName" |پانی‌پتی، ثناء‌الله
|-
|نام‌های دیگر 
| data-type="authorOtherNames" |پاني پتي مجدد نقشبندی، ثناء الله

مظهري عثماني، محمد ثناء الله

|-
|نام پدر 
| data-type="authorfatherName" |
|-
|متولد 
| data-type="authorbirthDate" | 1143r
|-
|محل تولد
| data-type="authorBirthPlace" |پانی‌پت در نزدیکی دهلی هندوستان
|-
|رحلت 
| data-type="authorDeathDate" | 1225ق / 1810م 
|-
|اساتید
| data-type="authorTeachers" |شیخ محمد عابد لاهوری سنامی

میرزا مظهر جان‎ جانان
|-
|برخی آثار
| data-type="authorWritings" |[[التفسير المظهري]] 

|- class="articleCode"
|کد مؤلف
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE02755AUTHORCODE
|}
</div>

'''محمد ثناءالله پانی‌پتی عثمانی مظهری نقشبندی''' (1143-1225ق)، از علمای نقشبندی و حنفی شبه قاره هند در قرن دوازدهم هجری است که مرید شیخ [[محمد عابد لاهوری سنامی]] و [[میرزا مظهر جان ‎جانان]] بوده و کتاب «[[سيف‎ المسلول]]» را در رد عقاید شیعه تألیف کرد.

==ولادت==
«قاضی محمد ثناءالله پانی‌پتی عثمانی»، صوفی برجسته طریقه مجددی نقشبندی و عالم و فقیه حنفی شبه قاره هند است که در سال 1143ق/ 1730م، دیده به جهان گشود. زادگاه و موطن او پانی‌پت، در نزدیکی دهلی بود و نسب وی با 12 واسطه به شیخ جلال‌الدین چشتی صابری پانی‌پتی (متوفای  765ق/1364م)، ملقب به کبیرالاولیاء و از جانب او به عثمان‎ بن ‎عفان می‌رسید و نسب عثمانی او نیز از همین روست<ref>ر.ک: خالقی، محسن، ج13، ص‎565</ref>.

==تحصیلات==
ثناءالله از خردسالی استعدادی درخشان داشت و در 7 سالگی حافظ قرآن بود. وی در نوجوانی زبان عربی را فراگرفت، سپس به دهلی رفت و نزد ولی‌الله بن ‎عبدالرحیم عمری - ‎شاه ‎ولی‌الله محدث دهلوی (متوفای  1176ق/1762م) ـ فقه و حدیث آموخت و در 18سالگی در فقه و اصول کارآمد گردید و چنان در این علوم چیره شد که شاه ‎‎عبدالعزیز بن‎ ولی‌الله دهلوی او را «بیهقی وقت» نامید. وی همچنین در جوانی به سلوک و تصوف روی آورد و نخست به شیخ محمد عابد لاهوری سنامی (متوفای  1160ق/1747م) دست ارادت داد و به سفارش همو پس از وفات وی به مریدی نزد میرزا مظهر جان‎ جانان (متوفای  1195ق/1781م) رفت<ref>ر.ک: همان</ref>.

ثناءالله که به ارشاد شیخ خود بیشتر اوقاتش را به ذکر و مراقبه و قرائت قرآن می‌گذرانید، در مدتی کوتاه به مراتب بلندی رسید. میرزا مظهر به ثناءالله علاقه بسیار داشت و او را به دلیل جدیت در سلوک، دیانت و تقوا، «علم‌الهدیٰ» لقب داد و خلیفه خود گردانید. ثناءالله آنگاه به پانی‌پت بازگشت و در آنجا چندی منصب قضا و حل اختلافات میان مردم را برعهده گرفت و به همین سبب، به قاضی نیز نام‌بردار شد. وی از گرایش مردم زادگاهش به تشیع ناخرسند بود و آن را انحراف از صراط مستقیم می‌انگاشت و به این منظور کتاب «سيف ‎المسلول» را در رد عقاید شیعه تألیف کرد.

==وفات==
ثناءالله در 1225ق/ 1810م، در پانی‌پت درگذشت و در همان‎ جا به خاک سپرده شد<ref>ر.ک: همان</ref>.

==آثار==
وی دارای تألیفات متعددی است که برخی از آنها به‌صورت نسخه خطی است و برخی دیگر به چاپ رسیده‌اند. آثار او به‌ترتیب موضوع اینهاست:

الف)- اخلاق و تصوف:
# إرشاد الطالبين (به فارسی)؛
# معرفت شیخ کامل (به فارسی)؛
# محبوب العارفين (به فارسی)؛
# رساله در مسئله سماع و وحدت وجود؛
# حواشی بر المقالة المرضية (الوضية) في النصيحة و الوصية (که وصیت‌نامه اخلاقی شاه ولی‌الله دهلوی است و ثناءالله بر وصایای سوم، چهارم، پنجم و هفتم آن شروحی به فارسی نوشته است).

ب)- فقه و حقوق:
# حقيقة (حقوق) الإسلام (به فارسی)؛
# الأخذ بالأقوی (که در آن مسائل را همراه با مآخذ، دلائل و آراء ائمه چهارگانه اهل سنت بیان کرده است)؛
# مالابُدّمنه (در فقه حنفی، به نظم فارسی و در 9 کتاب و یک خاتمه که از کتاب‌های درسی متداول در شبه قاره است)؛
# رساله در حرمت غنا (به فارسی)؛
# رساله در حرمت متعه؛
# رساله در عُشر و خراج.

ج)- قرآن و حدیث:
# تفسیر مظهری؛
# جواهر القرآن؛
# حلية‎ النبي؛
# شرح دعای حزب البحر؛
# فضایل نماز؛
# ترجمه تذكرة الموتیٰ و القبور (که ترجمه فارسی کتاب جلال‌الدین سیوطی است)؛
# تذكرة المعاد (قیامت‌نامه) (به فارسی که به‌جز باب اول - ‎که خود آن را تألیف کرده - ‎برگزیده‌ای از کتاب سیوطی با عنوان «البدور السافرة في أمور الآخرة» است).

د)- عقاید و کلام:
# نجم‎ الهداية (به فارسی)؛
# فایده جلیله، در رد تصوف و فلسفه؛
# سيف المسلول (شمشیر آخته)؛
# رساله احقاق<ref>ر.ک: همان، ص565-‎566</ref>.

دو کتاب دیگر نیز به فارسی از وی یاد کرده‌اند: شهاب ثاقب و وصیت‌نامه، که آن را در 80 سالگی خطاب به خانواده و دوستان خود نوشته است<ref>ر.ک: همان، ص566</ref>.

==پانویس ==
<references />

==منابع مقاله==
#[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/8401 خالقی، محسن «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1383].
#[https://rch.ac.ir/article/Details?id=12926 دانشنامه جهان اسلام]

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[التفسير المظهري]]

[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:مفسران سنی]]