أمراض العين و معالجتها من كتابي المعالجات البقراطية و فردوس الحكمة

    از ویکی‌نور
    أمراض العین و معالجتها من کتابي المعالجات البقراطیة و فردوس الحکمة
    نام کتاب أمراض العین و معالجتها من کتابي المعالجات البقراطیة و فردوس الحکمة
    پدیدآورندگان قلعه‌جی، محمد رواس (محقق)

    وفائی، محمد ظافر (محقق)

    طبری، علی بن سهل (نويسنده)

    طبری، احمد بن محمد (نويسنده)

    زبان عربی
    کد کنگره ‏‎‏RE‎‏ ‎‏46‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏الف‎‏8-*
    موضوع چشم - بیماری‏ها و نقص‏ها

    چشم - بیماریها و نقصها - درمان

    ناشر مؤسسة الفرقان للتراث الإسلامي
    مکان نشر لندن - انگلیس
    سال نشر 1419 هـ.ق یا 1998 م
    کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE12623AUTOMATIONCODE


    معرفى اجمالى

    امراض العين و معالجاتها من کتابَى المعالجات البقراطية و فردوس الحكمة برگرفته از دو کتاب «المعالجات البقراطية» تأليف ابوالحسن احمد بن محمد طبرى (ت بعد 336ق) و «فردوس الحكمة» تأليف على بن سهل ربن طبرى (متوفى 247ق) از جمله منابع مهم در طب سنتى است.

    مجموع مباحث چشم پزشكى اين دو کتاب را دكتر محمد روّاس قلعه‌چى و دكتر محمد ظافر وفايى تدوين و تنظيم نموده‌اند و در کتاب حاضر منتشر نموده‌اند.

    از سال و انگيزه اين تدوين مطلبى گزارش نشده است و در مقدمه هم چيزى دراين‌باره ذكر نشده است.

    ساختار

    کتاب در دو بخش تدوين شده است: در بخش اول، کتاب المعالجات البقراطية مشتمل بر بيست باب و سه الحاقى و در بخش دوم، کتاب فردوس الحكمة شامل شش باب ارائه شده است. محققين کتاب در تدوين و تنظيم اين اثر ترتيب ابواب دو کتاب مذكور را رعايت نموده‌اند. البته در اين ميان حجم مباحث چشم پزشكى در كتب المعالجات البقراطيه بسيار مفصل‌تر از اين مباحث در کتاب فردوس الحكمه است.

    در کتاب المعالجات البقراطيه تشريح چشم امراض هر طبقه از چشم به صورت مجزا امراض پلك، ابرو و مژه و امراض عمومى چشم است؛ درحالى‌كه در کتاب فردوس الحكمه بسيارى از اين مباحث به صورت مختصر و گذرا مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.

    گزارش محتوا

    محققين در ابتداى کتاب مقدمه‌اى پيرامون زندگى ابوالحسن احمد بن محمد طبرى نگاشته‌اند و کتاب المعالجات البقراطيه او را معرفى نموده‌اند. سپس متن مصحح بخش بيمارى‌ها اين کتاب را كه بر اساس چند نسخه خطى تصحيح شده، آورده‌اند.

    کتاب المعالجات البقراطيه يكى از مفصل‌ترين و مشهورترين نگاشته‌ها پيرامون معالجات بيمارى‌ها است. ابن ابى‌اصيبعه درباره اين کتاب مى‌گويد: «اين کتاب از سودمندترين و ارزشمندترين کتاب‌ها است كه مؤلف بيمارى‌ها - و درمان آن‌ها را -استقصاء نموده است و کتاب را در مقالات كثيرى به رشته تحرير درآورده است».[۱]

    در اين اثر بيمارى‌ها يك‌به‌يك گزارش مى‌شود و پس از بيان علائم بيمارى، اسباب و علت آن، معالجه هر بيمارى به صورت مجزا بيان مى‌شود.

    توجه به اقوال پزشكان در معرفى و علائم بيمارى‌ها و همچنين مداواى آن باعث شده كه کتاب المعالجات البقراطيه پس از تأليف مورد توجه ديگر پزشكان قرار گيرد و مطالب آن در نگاشته‌هاى ديگران نقل شود.

    کتاب فردوس الحكمه نيز از مهم‌ترين منابع طب سنتى است به‌گونه‌اى كه پس از تأليف مورد توجه اطباى بزرگى همچون رازى قرار گرفته است. البته پس از آن‌كه محمد بن زكرياى رازى کتاب حاوى را به رشته تحرير درآورد و همچنين پس از نگاشته شدن کتاب القانون في الطب توسط ابن سينا کتاب فردوس الحكمه مورد بى مهرى قرار گرفت به گونه‌اى كه مراجعه به آن كمتر شد و امروزه شايد كمتر كسى به اين کتاب توجه داشته باشد.

    وضعيت کتاب

    محققين کتاب در پايان المعالجات البقراطيه بخشى احاقى تحت عنوان ادويه مفرده در کتاب المعالجات البقراطيه تدوين و تنظيم نموده‌اند.

    پاورقى‌ها بيشتر به اختلاف نسخ اختصاص دارد و گاه نيز ذكر نكاتى مرتبط با متن است. فهرست مطالب هر دو بخش کتاب نيز در ابتداى همان بخش آمده است.

    فهرست منابع

    مقدمه و متن کتاب

    وابسته‌ها

    أمراض العين و علاجاتها

    پیوندها

    1. عيون الابناء في طبقات الاطباء، ص427