الإحكام في أصول الأحكام (آمدی)

    از ویکی‌نور
    الإحكام في أصول الأحكام
    الإحكام في أصول الأحكام (آمدی)
    پدیدآورانعفیفی، عبدالرزاق (محقق) آمدی، علی بن محمد (نویسنده)
    ناشرالمکتب الإسلامي
    مکان نشرسوريه - دمشق
    سال نشر1402ق.
    چاپچاپ دوم
    زبانعربي
    تعداد جلد4
    کد کنگره
    ‏آ8الف3 / 155/8 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf



    الإحكام في أصول الأحكام، اثر علامه علی بن محمد آمدی، کتابی است در علم اصول فقه که با تعلیقات عبدالرزاق عفیفی چاپ شده است.

    ساختار

    کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در چهار جلد، دربردارنده چهار قاعده زیر می‌باشد:

    1. در تحقیق مفهوم اصول فقه و مبادی آن؛
    2. تحقیق دلیل سمعی و اقسام و لوازم و احکام آن؛
    3. احکام مجتهدین و احوال مفتین و مستفتین؛
    4. ترجیحات طرق مطلوبات.

    گزارش محتوا

    در مقدمه محقق، ابتدا به گوشه‌هایی از تاریخ علم اصول اشاره گردیده[۱] و سپس، شرح حال مختصری از نویسنده، ارائه شده[۲] و در مقدمه مؤلف، به موضوع کتاب، اشاره شده است[۳].

    مطالب جلد اول، با قاعده اول، «تحقیق در مفهوم اصول فقه و تعریف موضوع و غایت آن و سایر مباحث مربوطه» آغاز شده است، ولذا بدین منظور، ابتدا به بررسی معنای فقه پرداخته شده و سپس معنای اصول، مورد بحث قرار گرفته[۴] و سپس، در سه بخش زیر، به مبادی علم اصول پرداخته شده است:

    1. مبادی کلامی: در این بخش، به بررسی اقسام دلیل و تقسیم آن به دلیل مفید علم و دلیل مفید ظن پرداخته شده است[۵].
    2. مبادی لغوی: در این بخش، رابطه علم لغت با علم اصول بررسی شده و بدین منظور، به مباحث و موضوعاتی همچون انواع لفظ[۶]، لفظ مشترک و اختلافات موجود در اثبات و نفی آن[۷]، ترادف در لغت[۸]، حقیقت و مجاز و اقسام آن[۹]، اسماء شرعی[۱۰]، اشتمال قرآن بر لفظ غیر عربی[۱۱]، فعل و اقسام آن[۱۲] و حرف و اصناف آن[۱۳] پرداخته شده است.
    3. مبادی فقهی و احکام شرعی: هر حکم شرعی، مشتمل است بر حاکم، محکوم‌فیه و محکوم‌علیه که در این بخش، به بحث و بررسی هرکدام از آنها پرداخته شده است[۱۴].

    در این جلد قسمتی از قاعده دوم، «بیان دلیل شرعی و اقسام آن» را نیز در خود جای داده است که مشتمل است بر یک مقدمه و شش اصل. در مقدمه، به تعریف دلیل شرعی پرداخته شده[۱۵] و در اصل اول، حجیت قرآن[۱۶]، در اصل دوم، حجیت سنت[۱۷] و در اصل سوم، حجیت اجماع[۱۸]، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

    جلد دوم، با اصل چهارم، آغاز شده است که پیرامون بررسی سند و متن دلیل شرعی است که شامل کتاب، سنت و اجماع می‌باشد. نویسنده در این جلد، ابتدا به بحث پیرامون حقیقت خبر [۱۹] و تقسیم آن به صادق و کاذب[۲۰] پرداخته و سپس، ضمن بررسی معنای لغوی و اصطلاحی متواتر[۲۱] و مفید علم بودن آن[۲۲]، به بحث پیرامون این موضوع پرداخته است که آیا علم حاصل از خبر متواتر، ضروری است یا نظری[۲۳].

    از دیگر مطالب مهم این جلد، می‌توان به شروط متواتر[۲۴]، حقیقت خبر واحد[۲۵]، شروط عمل به خبر واحد[۲۶]، کیفیت روایت از صحابی و غیر صحابی[۲۷]، اختلاف در قبول خبر مرسل[۲۸]، صیغه امر و مباحث مربوط به آن[۲۹].

    ادامه اصل چهارم، با مباحثی همچون مطلق و مقید[۳۰]، بیان و مبین[۳۱]، ظاهر و تأویل آن[۳۲] و نسخ و مباحث مربوط به آن[۳۳] در جلد سوم آمده است.

    این جلد، همچنین اصل پنجم را در خود جای داده است که دربردارنده مبحث قیاس و موضوعات مرتبط با آن می‌باشد[۳۴].

    آخرین جلد، دربردارنده اصل ششم می‌باشد. در این اصل، به مبحث استدلال و موضوعات مرتبط با آن، مانند استدلال به استصحاب حال[۳۵]، حجیت قول صحابی بر غیر صحابی[۳۶]، استدلال به استحسان[۳۷]، استدلال به مصالح مرسله[۳۸] و نیز مبحث تقلید و موضوعات آن[۳۹]، پرداخته شده است.

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع[۴۰]، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است[۴۱].

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه محقق، ج1، صفحه أ
    2. ر.ک: همان، صفحه و
    3. ر.ک: مقدمه مؤلف، همان، ص3
    4. ر.ک: متن کتاب، همان، ص5
    5. ر.ک: همان، ص9
    6. ر.ک: همان، ص14
    7. ر.ک: همان، ص16
    8. ر.ک: همان، ص23
    9. ر.ک: همان، ص26
    10. ر.ک: همان، ص35
    11. ر.ک: همان، ص50
    12. ر.ک: همان، ص60
    13. ر.ک: همان
    14. ر.ک: همان، ص79
    15. ر.ک: همان، ص158
    16. ر.ک: همان، ص159
    17. ر.ک: همان، ص169
    18. ر.ک: همان، ص195
    19. ر.ک: همان، ج2، ص3
    20. ر.ک: همان، ص10
    21. ر.ک: همان، ص14
    22. ر.ک: همان، ص15
    23. ر.ک: همان، ص18
    24. ر.ک: همان، ص25
    25. ر.ک: همان، ص31
    26. ر.ک: همان، ص71
    27. ر.ک: همان، ص95
    28. ر.ک: همان، ص123
    29. ر.ک: همان، ص142
    30. ر.ک: همان، ج3، ص3
    31. ر.ک: همان، ص25
    32. ر.ک: همان، ص52
    33. ر.ک: همان، ص102
    34. ر.ک: همان، ص183
    35. ر.ک: همان، ص127
    36. ر.ک: همان، ص145
    37. ر.ک: همان، ص156
    38. ر.ک: همان، ص160
    39. ر.ک: همان، ص221
    40. ر.ک: پاورقی، ج1، ص118
    41. ر.ک: همان، ص153

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها