النصرة لشيعة البصرة

    از ویکی‌نور
    النصرة لشیعة البصرة
    النصرة لشيعة البصرة
    پدیدآورانمنصوری، نزار (نویسنده)
    عنوان‌های دیگرنشاه التشیع فی البصره
    ناشرمکتبة مدبولی
    مکان نشرقاهره - مصر
    سال نشر2004 م
    چاپ2
    شابک977-208-432-5
    موضوعبصره - سرگذشت‌نامه شیعه - سرگذشت‌نامه
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏55‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏ن‎‏6‎‏
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    النصرة لشيعة البصرة، به زبان عربى از آثار مدير مركز تحقيقات و مطالعات بصره، «نزار منصورى» است كه در آن پيدايش و تحولات تشيع در بصره و نقش عالمان شيعى در آن را به‌صورت مستند و علمى - تحليلى بررسى كرده است.

    نویسنده در اين اثر، افزون بر بررسى سير تاريخ تشيع در بصره، در مجموع تعداد 876 نفر از شخصيت‌هاى شيعه بصره (شامل صحابيان پيامبر(ص) و ائمه(ع) و كسانى كه از ائمه(ع) روايتى نقل نكرده‌اند و همچنين چند نفر از زنان) را نام برده و با توضيحاتى آنان را شناسانده و منابعى براى مطالعه بيشتر ذكر كرده است. مطالعه اين اثر مى‌تواند پژوهشگران را در شناخت و تحليل بهتر نقش شهر بصره و دانشمندان شيعه آنجا در پيشرفت جامعه و ترويج و توسعه علوم عربى و اسلامى، يارى رساند.

    ساختار

    كتاب حاضر از مقدمه نویسنده و دو جزء به ترتيب ذيل تشكيل شده است:

    جزء اول: تاريخ تشيع در بصره، شامل پنج فصل: 1. پيدايش بصره؛ 2. فضيلت ابلّه و بصره؛ 3. نقش شیعیان بصره در زبان عربى و علوم آن؛ 4. تعريف تشيع؛ 5. پيدايش تشيع در بصره.

    جزء دوم: شخصيت‌هاى شيعه در بصره، شامل مقدمه و دو فصل: 1. بصريان شيعه از اصحاب پيامبر(ص) و ائمه(ع)؛ 2. كسانى كه از امامان(ع) روايت نكرده‌اند.

    زبان و ادبيات اين اثر، زبان عربى جديد و البته رسا و شيواست. نویسنده از كتاب‌هاى مهمّ و متعدد تاريخى، رجالى، تراجم و... از آثار علمى انديشمندان قديم و جديد براى تولید اثر حاضر بهره برده است.

    گزارش محتوا

    درباره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است:

    1. نویسنده در مقدمه‌اش كه آن را در تاريخ /19 /3 2002م، نوشته، با تأكيد بر اينكه يكى از مشكلاتى كه براى مورخان تاريخ تشيع وجود دارد اين است كه بسيارى از منابع در اين زمينه ناقص است و بر اساس تخمين و حدس و گمان و نوشته‌هاى دشمنان شيعه تنظيم شده است و...، افزوده است كه به‌طور مثال مى‌گويند كه تشيع در همه جاى دنيا منتشر نشده، بلكه فقط محصور در كوفه بوده است... ما از مدت‌ها قبل به پژوهش در موضوع تاريخ تشيع در بصره پرداختيم تا آنچه را كه دشمنان مى‌كوشند پنهان سازند، آشكار كنيم... او اضافه كرده است كه هدف ما بررسى و رصد آمارى و جغرافيايى حركت تشيع در بصره نيست، بلكه نخست مى‌خواهيم كه بخش تاريك تاريخ تشيع در بصره را روشن كنيم و بعد به اين پرسش پاسخ دهيم كه آيا تشيع، پديده‌اى عارضى و تحميلى بر جامعه بصره است يا ريشه‌اى عميق دارد؟ و.[۱]
    2. نویسنده در جزء اول كتاب، از جمله بر اين مطلب تأكيد كرده است كه علم لغت در بصره از قرن‌ها قبل پديدار شد و بازار «مربد» در بصره جايگاهى براى بيان افتخارات شعرى شاعران و سخنرانى‌هاى سخنوران بود كه اهالى بصره با اعرابى كه براى خريد و فروش آمده بودند، ديدار می‌كردند. البته اهتمام دانشمندان شيعه بصره به اين مقدار، محدود نشده، بلكه شروع به تدوين لغت كردند؛ خليل بن احمد فراهیدى (100 - 175ق)، كتاب مشهورش «العين» را تدوين كرد كه از قديمى‌ترين فرهنگ‌هاى لغت شمرده مى‌شود.[۲]
    3. نویسنده در جزء دوم كتاب، در مجموع، تعداد 876 نفر از شخصيت‌هاى شيعه بصره را نام برده و در مورد هركدام توضيحى كم يا زياد، مطرح كرده و منابع اطلاعات تاريخى و رجالى هريك را آورده است. از اين مجموعه، تعداد 437 نفر از اصحاب پيامبر(ص) و ائمه(ع) است كه اهل بصره و شيعه بوده‌اند و تعداد 435 نفر از شیعیان بصرى است كه روايتى از ائمه(ع) نقل نكرده‌اند و تعداد 4 نفر از زنان است.[۳]

    وضعيت كتاب

    براى كتاب حاضر، افزون بر فهرست تفصيلى مهم‌ترين مطالب.[۴]، فهرست‌هاى فنى ديگر (اعلام، كنيه‌ها، القاب و زنان) نيز به‌صورت جداگانه تنظيم شده است.[۵]ولى با تأسف، نویسنده فهرست منابع كتاب را نياورده است. همچنين متأسفانه نویسنده تاريخ آغاز و انجام و چگونگى نگارش كتاب حاضر را مشخص نكرده است.

    كتاب حاضر مستند است و نویسنده، ارجاعاتش را به‌صورت پاورقى در پايان هر صفحه آورده است. در اين پاورقى‌ها به‌صورت عموم، منابع بحث با ذكر نام كتاب و شماره جلد و صفحه مورد نظر آمده است.[۶]و گاه توضيحاتى تاريخى و... مطرح كرده است.[۷]و...

    پانويس

    1. ر. ك.: مقدمه كتاب، ص7 - 8
    2. ر. ك.: متن كتاب، ص35
    3. ر. ك.: همان، ص125 - 297
    4. متن كتاب، ص497 - 500
    5. همان، ص501 - 537
    6. به‌طور مثال، ر. ك.: همان، ص192، پاورقى 1 - 5 و...
    7. مثلاً ر. ك.: همان، ص52، پاورقى 1 و...

    منابع مقاله

    مقدمه و متن كتاب.

    وابسته‌ها

    الدرجات الرفيعة في طبقات الشيعة

    كاخ دلاویز یا تاریخ شریف رضی

    یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی

    الشريف الرضي

    پیشگامان تشیع در ایران، همراه با رویکردی تفصیلی به رجال اشعریان

    شیعه و پایه‌گذاری علوم اسلامی

    اختران فضیلت

    حياة الشيخ محمد بن يعقوب الكليني

    مصفی المقال في مصنفي علم الرجال

    التدوين في أخبار قزوين

    سید رضی مؤلف نهج‌البلاغه

    أكذوبتان ... حول الشريف الرضي التقي الزاهد

    مع علماء النجف الأشرف

    معجم أعلام الشيعة

    تأسيس الشيعة لعلوم الإسلام

    تراجم الرجال: مجموعه تراجم لأعلام اکثرهم مغمورون تنشر موادها التاریخیة لاول مرة

    همرهی خضر: بیست‌و‌پنج سال همراه علامه امینی، گوشه‌هایی از زندگی علامه امینی

    طبقات أعلام الشيعة و هو نقباء البشر في القرن الرابع عشر (دار المرتضی)

    الفوائد الرضوية في أحوال علماء المذهب الجعفرية

    یادنامه علامه طباطبایی

    تكملة أمل الآمل

    میرحامد حسین (حکیمی)

    فهرست آل بابويه و علماء البحرين

    زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی علامه میرزا ابوالحسن شعرانی

    مهر تابان: یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه عالم ربانی علامه سید محمدحسین طباطبائی تبریزی (طبع جدید)

    مهر تابان: یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه، عالم ربانی علامه سید محمدحسین طباطبائی تبریزی (طبع قدیم)

    میر محمدمؤمن استرآبادی مروج تشیع در جنوب هند

    مؤلفو الشيعة في صدر الإسلام

    مطلع انوار: احوال دانشوران شیعه پاکستان و هند

    رياض العلماء و حياض الفضلاء (مطبعة الخيام)

    موسوعة طبقات الفقهاء

    آینه دانشوران

    الشمس الساطعة؛ رسالة في ذكری العالم الرباني العلامة السيد محمدحسين الطباطبائي التبريزي