ثابت بن قره
| نام | ثابت بن قره |
|---|---|
| نامهای دیگر | ابن قره الحرانی
حرانی، ثابت بن قره |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 288 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03181AUTHORCODE |
أبوالحسن ثابت بن قرة بن مروان بن ثابت بن كرايا بن ابراهيم بن كرايا بن مارينوس حرانى مشهور به صابى، از فيلسوفان و مترجمان بزرگ دوره‌ى عباسى، در پنج شنبه 21 ماه صفر سال 211ق، در منطقه حران، ديده به جهان گشود.
او در ابتداء در زادگاهش به پيشه صرافى اشتغال داشت، ولى پس از مدتى به بغداد رفته و با پيوستن به حلقه درسى محمّد بن موسى كه از ديار روم بازگشته بود، به تحصيل علوم همت گماشت، به گونه‌اى كه در علوم طبيعى- خصوصاً طب و نجوم- سرآمد هم‌روزگاران خود شد.
وى به زبان‌هاى يونانى و سريانى مسلط بوده و از اين رو بسيارى از آثار يونانيان- خصوصاً جالینوس - را پس از جمع‌آورى، به عربى ترجمه نموده است كه از آن جمله مى‌توان به جمع‌آورى كتاب سوء مزاج مختلف جالینوس و يا كتاب أدويه مفرده جالینوس اشاره كرد.
وى صابى مذهب بوده، هر چند به سبب پاره‌اى از انديشه‌هاى انحرافى‌اش از سوى هم‌كيشانش طرد شد و اين باعث شد تا وى مدتى در ظاهر اظهار توبه و پشيمانى كند ولى گويا اين پشيمانى‌ها تنها زبانى بوده، از اين رو رديه‌هايى بر انديشه‌هاى انحرافى او از سوى علماى اسلامى تأليف شد.
از شاگردان او مى‌توان به عيسى بن أسيد نصرانى اشاره كرد كه نزد ثابت ارج و قرب ويژه‌اى داشت. همچنين از ابن يوسف معروف به ابن أبى الثناء به عنوان شاگرد او در فلسفه و طب ياد شده است.
جايگاه علمى
وى در دربار عباسيان- خصوصاً معتضد عباسى- جايگاه ارزنده‌اى داشته است، به گونه‌اى كه در دربار معتضد منصب منجمى به او اعطاء شده بود.
ابن ابى اصبيعه درباره او مى‌نويسد: «كسى در روزگار ثابت بن قره در طب و فلسفه هم شأن او نبود».
آثار علمى او
تعداد آثار وى را بيش از صد اثر بر شمرده‌اند كه بيشتر آن‌ها در فلسفه و علوم طبيعى است. برخى از آثار او عبارت است از:
1. «المسائل الطبيۀ»؛
2. «كتاب فى النبض»؛
3. «كتاب وجع المفاصل والنقرس»؛
4. «جوامع كتاب باريمينياس»؛
5. «جوامع كتاب أنالوطيقا الأولى»؛
6. «اختصار المنطق»؛
7. «كتاب فى مراتب العلوم»؛
8. «كتاب أصناف الأمراض»؛
9. «كتاب فى الأعداد المتحابة»؛
10. «كتاب فى الشكل القطاع»؛
11. «كتاب فى حالة الفلك»؛
12. «كتاب القرسطيون»؛
13. «كتاب فى الهيئة»؛
14. «كتاب فى الأخلاق»؛
15. «كتاب تسهيل المجسطى»؛
16. «كتاب فى تدبير الأمراض الحادة»؛
17. «رسالة فى الجدرى والحصبة»؛
18. «كتاب فى مقدمات أقليدس»؛
19. «مقالة فى وجع المفاصل»؛
20. «كتاب فى تدبير الصحة»؛
21. «تركيب الأفلاك»؛
22. «مسائل فى الموسيقى»؛
23. «طبائع الكواكب»؛
24. «علة الكسوف و الخسوف»؛
25. «كتاب الهندسة»؛
26. «كتاب تشريح الرحم»؛
البته از انبوه اين آثار- جز نقل اقوالى در آثار ديگران- اكنون چيزى به دست ما نرسيده است.
وفات
وى در سال 288ق در حالى كه 77 سال داشت، در بغداد درگذشت.