حسینی روحانی، سید مهدی
| نام | حسینی روحانی، مهدی |
|---|---|
| نامهای دیگر | آی‍ت‌ال‍ل‍ه روحانی
روحانی، سید مهدی |
| نام پدر | |
| متولد | 1303 ش |
| محل تولد | |
| رحلت | 1379 ش یا 1421 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00129AUTHORCODE |
سيد مهدى روحانى در 23 ذى الحجة الحرام 1343ق1303/ش در بيت مرحوم آيت‌الله حاج سيد ابوالحسن روحانى، در شهر قم، به دنيا آمد. دوران كودكى وى در خانه‌اى گذشت كه مركز علم، فضيلت و فقاهت بود.
وى عمده ادبيات و سطوح را نزد حضرات بزرگوار: حاج سيد مرتضى علوى فريدنى (حاشيه و شرح شمسيه)، ميرزا محمد على اديب تهرانى (مطوّل)، حاج شيخ جعفر صبورى قمى و بيشتر حاج شيخ عبدالرّزاق قاينى (از سيوطى تا شرح لمعه) آموخت و اين درس‌ها را با مرحوم آيت‌الله حاج شيخ محمدحسینى قاينى، مباحثه مى‌كرد.
وى در 19 سالگى (1362ق) به نجف اشرف مهاجرت كرد و بخش اعظم سطوح عالى را از حضرات آيات: ميرزا حسن يزدى (رسائل)، سيد يحيى مدرّسى يزدى، (مكاسب) و ميرزا باقر زنجانى (كفاية) فراگرفت. در بازگشت به قم (1370 ق)، قسمت‌هاى برجاى مانده رسائل (برائت و اشتغال) را از امام خمينى(ره) و مكاسب را از آيت‌الله قاينى و بخشى از جلد اول كفايه را از آيت‌الله حاج شيخ محمد على حايرى کرمانى آموخت. سپس در محضر آيات عظام:
- حاج سيد محمد حجّت كوه كمرى (متوفى 1372ق)
- حاج آقا حسين بروجردى (متوفى 1380ق)
- حاج سيد محمد محقق داماد (متوفى 1388ق)
- حاج سيد احمد خوانسارى (متوفى 1405ق)
- علامه سيد محمدحسین طباطبايى (متوفى 1402ق)
حاضر شد و در فقه، اصول، فلسفه، كلام و تفسير، بهره‌هاى فراوان برد و مبانى علمى‌اش را استوار ساخت.
وى هم‌زمان به تدريس سطوح عالى پرداخت و شاگردان فراوانى پرورش داد كه از جمله ايشان، مرحوم استاد حاج شيخ على صفايى حايرى بود.
ايشان در مطالعات خود، در دو چيز، تبحّر خاصّى داشت و ممتاز شناخته مى‌شد:
- ملل و نحل؛ اعم از اسلامى و غير اسلامى؛ راجع به يهوديت و مسيحيت مطالعات عميقى داشت.
- در تفسير قرآن.
وى در كنار مطالعات رايج حوزه‌هاى علميه، به تحقيق در علوم تفسير، حديث، تاريخ، كلام و مذاهب اسلامى پرداخت و يكى از صاحب‌نظران برجسته علوم اسلامى در حوزه علميه قم به‌شمار مى‌رفت.
وى با پژوهش تطبيقى كتاب‌هاى آسمانى (تورات و انجيل) با قرآن مجيد، نقاط اشتراك و افتراق آن‌ها را با قرآن روشن ساخت و يادداشت‌هاى بسيارى در شناخت فرقه‌هاى گوناگون اسلامى فراهم آورد. از اين رو به دليل آگاهى گسترده‌اى كه از تاريخ، فقه و اعتقادات آنان داشت، چندبار به نمايندگى از سوى جمهورى اسلامى و حوزه‌هاى علميه قم، به تركيه، عربستان، ژاپن و جاهاى ديگر رفت و از اعتقادات شيعه به خوبى دفاع كرد.
تأليفات وى عبارتند از
الف) چاپ شده:
- فرقة السلفية و تطوراتها فى التاريخ (در كنفرانس علوم انسانى ژاپن، به عربى و انگليسى و سپس در مجله نور علم به چاپ رسيد)
- بحوث مع اهل السنة و السلفية
- الوتر ثلاث ركعات (كه همراه با نظريات آيت‌الله سيد موسى شبيرى زنجانى به چاپ رسيد)
- احاديث اهل‌البيت(ع) عن طرق اهل السنّة (با همكارى مرحوم آيت‌الله حاج ميرزا على احمدى ميانجى)
ب) چاپ نشده:
- حاشيه بر تفسير جوامع الجامع
- تفسير سوره حمد
- تفسير سوره فجر
- تاريخ فرق و مذاهب اسلامى (2 جلد)
- تقريرات درس فقه آيت‌الله محقّق داماد
- يادداشت‌هاى فقهى.
مقالات:
- اشاعره (بخش اوّل)، مكتب اسلام، خرداد 1338.
- اشاعره (بخش دوم)، مكتب اسلام، تير 1338
- فواتح سور، مكتب اسلام، مرداد 1338
- اشاعره (بخش سوم)، مكتب اسلام، شهريور 1338
- پيشنهادى براى تعيين خطّ دقيق قبله، مجلّه نور علم، بهمن 1363.
- مصاحبه پيرامون مسائل حوزه و...، مجلّه نور علم، بهمن 1367.
- النظرات الفقهية و الاصولية للشيخ البهائى، مجلۀ الثقافة الاسلامية،ش 5.
- مبدأ تاريخ، هجرى يا ميلادى؟ (نقدى بر مقاله تقى‌زاده)، مجموعه سيماى اسلام.
- مقدمه بر كتاب سرّ السعادة (نوشته مرحوم حاج آقا احمد روحانى)
- رساله‌اى در تجويد
سرانجام آن فقيه پارسا، پس از چند ماه بيمارى، روز پنجشنبه، سوم آذرماه سال 1379ش26/ شعبان 1421ق در 77 سالگى، چشم از جهان فرو بست.
منابع مقاله
- كانون نويسندگان فضلاى قمى حوزه ى علميه‌ى قم،«عالم ربّانى، يادنامه آيت‌الله حاج سيدمهدى روحانى».
- مصاحبه با استاد آيت‌الله حاج سيد مهدى روحانى، نشريه نور علم، دوره سوم، شماره پنجم.