غسانی، اسماعیل بن عباس
| نام | غسانی، اسماعیل بن عباس |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | عباس |
| متولد | ذى‌الحجه سال 761ق |
| محل تولد | یمن |
| رحلت | 803 ق |
| اساتید | زین‌الدین عبداللطیف بن ابى‌بکر بن احمد شرجى
مجدالدین محمد بن یعقوب شیرازى فیروزآبادى |
| برخی آثار | العسجد المسبوک و الجوهر المحکوک فی طبقات الخلفاء و الملوک |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03982AUTHORCODE |
اسماعیل بن عباس بن على بن رسول الفتح بن هارون (761- 803ق)، از ملوک یمن به مدت 25 سال.
ولادت
در ذى‌الحجه سال 761ق در یکى از شهرهاى یمن زاده شد.
برخى وى را از نژاد ترک و برخى دیگر کرد دانسته‌اند اما از تصریحات خود وى و خاندانش، عرب بودن وى به اثبات مى‌رسد.
جد بزرگ وى اشرف رسول، که محمد بن هارون على الارجح نام داشت، از جمله وزیران سلسله ایوبیان مصر بود که در دربار عباسیان نیز منزلتى ویژه یافت به نحوى که حاکمان و ملوک وى را به عنوان رسول و فرستاده خود گسیل مى‌داشتند از این رو به رسول ملقب گردید.
درباره زندگى اشرف اسماعیل قبل از رسیدن به پادشاهى اطلاع چندانى در دست نیست. وى در روز جمعه یازدهم شعبان سال 778ق در 16 سالگى به پادشاهى رسید.
تحصیلات
در منابع از شروع تحصیلات وى سخنى روشن به‌میان نیامده است اما از آنجا که وى در خاندانى اهل علم و فرهنگ نشو و نما یافته به نظر مى‌رسد همان‌گونه که رسم چنین خانواده‌هایى است وى را نزد اساتید بزرگ فن به فراگیرى علوم و فنون گماشته باشند.
اشرف اسماعیل به بسیارى از فنون علم مانند نحو، اعراب، ادبیات، تاریخ، انساب، حساب اشتغال داشت و از انشاء و نظم نیز آگاه بود و اشعارى نیکو از خود بر جاى گذاشت.
وى فقه را نزد زین‌الدین عبداللطیف بن ابى‌بکر بن احمد شرجى فراگرفت چنانکه حدیث را از قاضى مجدالدین محمد بن یعقوب شیرازى فیروزآبادى آموخت.
از جمله مشایخ اشرف غسانى مى‌توان به موفق‌الدین على بن عبدالله شاورى شافعى، جمال‌الدین محمد بن عبدالله ریمى، على بن عمر بن ابى‌القاسم بن معیبد، وجیه‌الدین عبدالرحمن بن محمد نظارى، وجیه‌الدین عبدالرحمن بن على بن عباس مقرى اشاره کرد.
آثار
العسجد المسبوک و الجوهر المحکوک فى طبقات الخلفاء و الملوک.
به‌رغم اهتمام ویژه اشرف اسماعیل به علم و علما و نیز جمع‌آورى کتب، در منابع تاریخى در شمار مصنفات وى جز از «العسجد المسبوک» از اثر دیگرى نام برده نشده است. اما خزرجى در طراز الزمن علاوه بر این کتاب، اثرى با عنوان اللؤلؤیة فى اخبار الدولة الرسولیة را به وى منسوب مى‌دارد و یادآور مى‌شود که وى داراى تألیفاتى در نحو و ادبیات و فلکیات نیز هست. اما به گفته شاکر محمود عبدالمنعم-محقق نسخه حاضر در برنامه- به اثبات رسیده که کتاب العقود اللؤلؤیۀ نوشته خود خزرجى است. سپس احتمالاتى را درباره اینکه چرا خزرجى کتاب خود را به اشرف منسوب داشته بیان مى‌کند.
وفات
وى سرانجام در اواخر محرم سال 803ق درگذشت.