معيار الاختيار في ذكر المعاهد و الديار

    از ویکی‌نور
    معيار الإختيار في ذکر المعاهد و الديار
    معيار الاختيار في ذكر المعاهد و الديار
    پدیدآورانشبانه، محمد کمال (محقق) ابن خطیب، محمد بن عبدالله (اهتمام)
    عنوان‌های دیگرکتاب معیار الاختیار فی ذکر المعاهد و الدیار
    ناشرمکتبة الثقافةالدينية
    مکان نشرقاهره - مصر
    سال نشر1423 ق
    چاپ1
    شابک977-341-066-8
    موضوعآفریقای شمالی - سرگذشت‌نامه

    اندلس - سرگذشت‌نامه

    مصر - سرگذشت‌نامه

    مغرب - سرگذشت‌نامه
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏DT‎‏ ‎‏167‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏7
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    معيار الاختيار في ذكر المعاهد و الديار کتابى است از ابوعبدالله محمد بن عبدالله بن سعيد بن عبدالله بن سعيد بن على بن احمد سلمانى، مشهور به «ذوالرياستين» وزير، طبيب، مورخ و فقيه مالكى اندلسى و با تحقیق دکتر محمد کمال شبانه

    این کتاب كه به شكل«مقامات ادبى» نگارش يافته است.«مقامة» داستانى مسجّع است كه غالبا مشتمل بر پند و اندرز يا نكاتى مليح و زيبا مى‌باشد.اديبان با پرداختن داستانهايى از اين دست مهارت لغوى و فنى خويش را اظهار مى‌نمايند.اما ابن خطيب در اين كتاب به معرفى و توصيف مهمترين شهرهاى اندلس و مغرب از لحاظ موقعيت جغرافيايى و اوضاع اجتماعى و تاريخى در قرن هشتم هجرى(نيمه قرن چهاردهم ميلادى) به شيوه‌اى ادبى و فنى مى‌پردازد.

    از اين رو كتاب ابن خطيب از نوع معمول مقامات همانند مقامات حريرى و همدانى، زمخشرى و دمياطى ونظاير ايشان نيست.نويسنده كتاب را با توصيف «جبل الفتح» یا همان جبل الطارق‌آغاز مى‌كند.اما شهرهاى اندلسى ديگرى كه ابن خطيب به توصيف آنها مى‌پردازدعبارتند از:اسطبونة، مربلة، سهيل، مالقة، قمارش، طبرنش، قنتورية، برشانة، أورية، بطة، وادى آش، غرناطة،ذكوان، قرطمة و غيره.

    از شهرهاى مغرب هم كه در اين كتاب معرفى و توصيف شده‌اند مى‌تواند به:بادس‌بستة، طنجة، أصيلا، أنفا، سلا، أزمور، تيط، رباط أسفى، مراكش، أغمات، فاس، سجلماسة و غساسة اشاره كرد.مضمون و محتواى‌كتاب به صورت محاوره و گفتگو تنظيم يافته و مؤلف طى دو مجلس به معرفى شهرهاى‌اندلس و مغرب مى‌پردازد.


    ويژگى

    چنانكه اشاره شد، كتاب در قالب داستان و قصه نگارش يافته و قصه ازجمله دقيق‌ترين فنون ادبى و مشكل‌ترين آنها از جهت تركيب و ساختار است.ازطرف ديگر، قصه و داستان، در ميان ساير فنون ادبى، از اقبال عمومى بيشترى‌برخوردار است.


    نسخه‌شناسى

    ابن خطيب «معيار الاختيار» را ضمن اثر بزرگ ادبى خود؛ یعنی «ريحانة الكتاب و نجعة المنتاب» که هنوز به صورت مخطوط در كتابخانه‌ها نگهدارى مى‌شود، آورده است.از اين رو در معرفى نسخ خطی «معيار الاختيار» به معرفى نسخه‌هاى خطی «ريحانة الكتاب» مى‌پردازيم.

    1. نسخه‌های «دار الكتب المصرية» قاهرة به شماره 19875.
    2. نسخۀ «اسكوريال» مادريد به شماره 554 از فهرست غزيرى.
    3. نسخۀ «كتابخانه واتيكان» رم به شماره 252.
    4. نسخه «كتابخانه ملّى الجزاير» به شماره 181.
    5. نسخۀ «كتابخانه عمومى قرويين»فاس به شماره 40-565
    6. نسخۀ «كتابخانۀ عمومى رباط»(قسم المخطوطات و المحفوظات» به شماره 331 ك‌نسخه حاضر نيز توسط دكتر محمد كمال شبانة مورد تحقيق و پژوهش قرار گرفته و در قطع وزيرى با جلد شوميز به همراه برخى تصاوير در 198 صفحه در سال 1423 ه‍-2002‌م توسط انتشارات «مكتبة الثقافةالدينية» قاهره به چاپ رسيده است.نوبت چاپ كتاب نامعلوم است.

    منابع مقاله

    1. مقدمۀ محقق دكتر محمد كمال شبانة و نيز متن كتاب
    2. دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، جلد سوم، مدخل:ابن خطيب، مقاله:يوسف‌رحيم‌لو
    3. المعجم الوجيز، مدخل، قام