سفرنامه دن گارسیا د سیلوا فیگوئروآ سفیر اسپانیا در دربار شاه عباس اول: تفاوت میان نسخه‌ها

شرحى كشاف كه نويسنده اين سفرنامه از وضع سياسى - اجتماعى، راه‌ها، بناها، باغ‌ها، بازارها، مساجد، كاروانسراها و آب‌انبارهاى نواحى جنوبى و مركزى ايران و ديگر عجايب و غرايب زمينى و دريايى سفر ده ساله خويش آورده از هر حيث شايان مطالعه و امعان نظر است. اگر در نظر آوريم كه شاه عباس بزرگ شخصيتى تاريخ‌ساز است كه همت، درايت و سياست او ولو با تظاهر به مذهب آزادانديش تشيع در برابر حكومت جابر، متعصب و مردم‌كش عثمانى كه سال‌ها چشم طمع به ايران زمين دوخته بود، سدى سديد به وجود آورده و كشور ما را براى هميشه از آن بليه هايل رهانيده است و مطالعه در احوال و اعمال او ضرورتى تاريخى است، آنچه درباره جزئيات احوال اين پادشاه اعم از خصوصيات جسمى و كيفيات ضد و نقيض روحى او از شوخ‌طبعى و آداب‌دانى، غرور و فروتنى، دين‌دارى و رياكارى، احتياط و شهامت، مردم‌كشى و مردم‌دارى و سرانجام گربزى و هوشمندى در اين كتاب آمده است، در هيچ منبع ديگرى نمى‌توان يافت. عبث نيست كه سفرنامه حاضر در اين مورد به خصوص براى اكثريت قريب به اتفاق مورخان ايرانى و خارجى همواره از معتبرترين مآخذ به حساب آمده است.

تاكنون از جنگ هرمز روايات مختلف در سفرنامه‌هاى سياحان آمده است. روايتى كه فيگوئروآ از اين جنگ كه هنگام بازگشت وى، از ايران و حضورش در هرمز در شرف وقوع بود، آورده است، سندى معتبر براى علل تصرف هرمز به دست ايرانيان و عقبات آن است.