۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران') |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
تجزیه الامصار و تزجیه الاعصار | تجزیه الامصار و تزجیه الاعصار | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[آیتی، عبدالمحمد]] ( | [[آیتی، عبدالمحمد]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =DSR 952 /آ9ت3 | | کد کنگره =DSR 952 /آ9ت3 | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
كتاب به زبان فارسی و در سال 697ق نوشته شده است. | كتاب به زبان فارسی و در سال 697ق نوشته شده است. | ||
انگيزه | انگيزه نویسنده، نشان دادن ارادت خويش به شيوه نگارش عطاملك جوينى، نویسنده تاريخ جهانگشا بوده و كوشيده است تا ذيلى بر آن فراهم سازد و از آن جا كه وى، ديوانى بوده و بسيارى از وقايع را ديده يا از بزرگان دربار ايلخانان شنيده، كتاب او شايان اعتماد و با اهميت است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
كتاب با دو مقدمه از | كتاب با دو مقدمه از نویسنده آغاز و مطالب در پنج جلد، در شرح رويدادهاى حكومت ايلخانان، از مرگ مُنكوقاآن تا اواسط سلطنت ابوسعيد بهادر (716- 736)، ترتيب يافته است. | ||
در ابتداى هر جلد، مقدميه‌اى از وصّاف در بيان سير مباحث، آورده شده است. | در ابتداى هر جلد، مقدميه‌اى از وصّاف در بيان سير مباحث، آورده شده است. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
كتاب، دنباله تاريخ جهانگشاى عطاملك جوينى بوده و حاوى وقايع سال‌هاى بين فتح بغداد در 656ق تا اواسط سلطنت ابوسعيد بهادر خان در سال 728ق مى‌باشد. | كتاب، دنباله تاريخ جهانگشاى عطاملك جوينى بوده و حاوى وقايع سال‌هاى بين فتح بغداد در 656ق تا اواسط سلطنت ابوسعيد بهادر خان در سال 728ق مى‌باشد. | ||
نویسنده پس از شرح مختصرى درباره منكوقاآن و وقايع پس از مرگ وى، به حوادث دوران سلطنت هولاكوخان و فتح بغداد پرداخته است. | |||
او ضمن بيان رويدادهاى حكومت جانشينان هولاكو تا ميانه سلطنت سلطان ابوسعيد بهادر، به ذكر خاندان جوينى، اتابكان سلغرى، اتابكان لر، سلاطين کرمان، دهلى، شبانكاره، مصر، جزيره كيش و آل كَرت و نيز به تخت نشستن گيخاتو پرداخته و مطالب را با مرگ اولجايتو و روى كار آمدن ابوسعيد بهادر به پايان رسانده است. | او ضمن بيان رويدادهاى حكومت جانشينان هولاكو تا ميانه سلطنت سلطان ابوسعيد بهادر، به ذكر خاندان جوينى، اتابكان سلغرى، اتابكان لر، سلاطين کرمان، دهلى، شبانكاره، مصر، جزيره كيش و آل كَرت و نيز به تخت نشستن گيخاتو پرداخته و مطالب را با مرگ اولجايتو و روى كار آمدن ابوسعيد بهادر به پايان رسانده است. | ||
زبان كتاب كه به نثر متكلف و مصنوع آوازه دارد، تركيبى از اطناب و ايجاز بوده و نثر آن متكلف، مسجع و سرشار از عبارت‌پردازى و ذكر مترادفات و افراط در آوردن اخبار و اشعار عربى و آيات قرآنى است. قصد | زبان كتاب كه به نثر متكلف و مصنوع آوازه دارد، تركيبى از اطناب و ايجاز بوده و نثر آن متكلف، مسجع و سرشار از عبارت‌پردازى و ذكر مترادفات و افراط در آوردن اخبار و اشعار عربى و آيات قرآنى است. قصد نویسنده از بيان اين همه حشو و لغت‌پردازى، اظهار بلاغت و قدرت نمايى در سجع بوده است. | ||
وصاف ضمن شرح وقايع تاريخى، اشعارى به عربى يا فارسی آورده كه غالباً سروده خود اوست. او همچنين رساله‌هايى چون «مدرسه سيار»، «اصول علم بيان» و «رساله‌اى در تشبيه» را نيز در كتاب آورده است. | وصاف ضمن شرح وقايع تاريخى، اشعارى به عربى يا فارسی آورده كه غالباً سروده خود اوست. او همچنين رساله‌هايى چون «مدرسه سيار»، «اصول علم بيان» و «رساله‌اى در تشبيه» را نيز در كتاب آورده است. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
دوم، به احوال فارس، اتابكان لر و وزارت سعدالدوله يهود تا پايان سلطنت ارغون پرداخته است. | دوم، به احوال فارس، اتابكان لر و وزارت سعدالدوله يهود تا پايان سلطنت ارغون پرداخته است. | ||
نویسنده در تعريف شيراز، آن را از جمله بهترين سرزمين‌هاى ایران معرفى و آن را ملك سليمان دانسته كه در روزگاران گذشته، در تصرف آل بويه بوده است. | |||
وى معتقد است اگر جهان را به انسانى تشبيه كنند، شيراز به مثابه مردمك چشم او است و اگر كره زمين را به آسمان تشبيه نمايند، قصبات فارس به منزله ستارگان درخشان آن مى‌باشند. | وى معتقد است اگر جهان را به انسانى تشبيه كنند، شيراز به مثابه مردمك چشم او است و اگر كره زمين را به آسمان تشبيه نمايند، قصبات فارس به منزله ستارگان درخشان آن مى‌باشند. | ||
اين شهر در سال 458ق به تصرف سلطان آلب ارسلان بن سلجوق در آمده و از آن روزگار تا ظهور دولت سلغريان، در تصرف سلاطين آن خاندان بوده است. | اين شهر در سال 458ق به تصرف سلطان آلب ارسلان بن سلجوق در آمده و از آن روزگار تا ظهور دولت سلغريان، در تصرف سلاطين آن خاندان بوده است. نویسنده از هفت تن كه در اين مدت از جانب ايشان بر فارس حكومت كرده‌اند، نام برده و شرح حال آنان را به تفصيل بيان كرده است. ايشان عبارتند از: | ||
# فضلون شبانكاره كه آلب ارسلان بعد از گرفتن فارس، آن سرزمين را به طريق ضمان، به او سپرده، ولى وى بر سلطان عاصى گشت و نظام‌الملك وى را از ميان برداشت. | # فضلون شبانكاره كه آلب ارسلان بعد از گرفتن فارس، آن سرزمين را به طريق ضمان، به او سپرده، ولى وى بر سلطان عاصى گشت و نظام‌الملك وى را از ميان برداشت. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
در پايان اين جلد، بخشى از تاريخ جهانگشاى جوينى آورده شده كه مشتمل است بر رويدادهاى قبايلِ مغول و تاتار و آغاز قدرت گرفتن چنگيزخان، وضع ياسا، فتوحات او در خراسان و ماوراءالنهر و خلاصه‌اى از تاريخ حكومت خوارزمشاهيان و سلطان جلال‌الدين. | در پايان اين جلد، بخشى از تاريخ جهانگشاى جوينى آورده شده كه مشتمل است بر رويدادهاى قبايلِ مغول و تاتار و آغاز قدرت گرفتن چنگيزخان، وضع ياسا، فتوحات او در خراسان و ماوراءالنهر و خلاصه‌اى از تاريخ حكومت خوارزمشاهيان و سلطان جلال‌الدين. | ||
در اين بخش، | در اين بخش، نویسنده از توجه هولاكو به غرب، دستيابى او به كتابخانه اسماعيليان، عقايد حسن صباح و جنگ‌هاى او با سلجوقيان نيز سخن گفته است. | ||
آخرين جلد، به دنباله سلطنت الجايتو، مرگ او و نيز روى كار آمدن ابوسعيد بهادر و رويدادهاى عصر او اختصاص دارد. | آخرين جلد، به دنباله سلطنت الجايتو، مرگ او و نيز روى كار آمدن ابوسعيد بهادر و رويدادهاى عصر او اختصاص دارد. | ||