الجماهر في الجواهر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶۴: خط ۶۴:
الجماهر بیرونی تقریباً بر همه جواهرنامه‌هایی که از آن پس در شرق جهان اسلام نوشته شدند، تأثیری شگرف داشته و حتی می‌توان بیشتر این گوهرنامه‌‌ها را تحریری نوین از اثر [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|بیرونی]] دانست. مهم‌ترین گوهرنامه نوشته شده بر اساس الجماهر، جواهرنامه نظامی نوشته محمد بن ابی البرکات جوهری نیشابوری در 592ق/1196م است. بیشتر مطالب مندرج در دو گوهرنامه مشهور فارسی دیگر یعنی تنسوخ‌نامه ایلخانی نصیرالدین طوسی و عرایس الجواهر ابوالقاسم کاشانی نیز از جواهرنامه نظامی و در نتیجه عمدتاً از الجماهر بیرونی اخذ شده‌اند.<ref>ر.ک: همان</ref>
الجماهر بیرونی تقریباً بر همه جواهرنامه‌هایی که از آن پس در شرق جهان اسلام نوشته شدند، تأثیری شگرف داشته و حتی می‌توان بیشتر این گوهرنامه‌‌ها را تحریری نوین از اثر [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|بیرونی]] دانست. مهم‌ترین گوهرنامه نوشته شده بر اساس الجماهر، جواهرنامه نظامی نوشته محمد بن ابی البرکات جوهری نیشابوری در 592ق/1196م است. بیشتر مطالب مندرج در دو گوهرنامه مشهور فارسی دیگر یعنی تنسوخ‌نامه ایلخانی نصیرالدین طوسی و عرایس الجواهر ابوالقاسم کاشانی نیز از جواهرنامه نظامی و در نتیجه عمدتاً از الجماهر بیرونی اخذ شده‌اند.<ref>ر.ک: همان</ref>


شگفت آنکه شهرت الجماهر در میان گوهرشناسان غرب جهان اسلام بسیار اندک بود. احمد بن یوسف تیفاشی، گوهرشناس نامدار اهل افریقیه، هنگام نگارش ازهار الافکار فی جواهر الاحجار از الجماهر بهره نگرفت و آثار بعدی نوشته شده در غرب جهان اسلام نیز غالباً مبتنی بر اثر تیفاشی بودند. آثاری همچون جواهر نامه محمد بن منصور (تألیف اوایل سده8ق) که از هر دو اثر فوق بهره برده‌اند بسیار اندکند.<ref>ر.ک: همان</ref>
شگفت آنکه شهرت الجماهر در میان گوهرشناسان غرب جهان اسلام بسیار اندک بود. [[تیفاشی، احمد|احمد بن یوسف تیفاشی]]، گوهرشناس نامدار اهل افریقیه، هنگام نگارش [[أزهار الأفکار في جواهر الأحجار|ازهار الافکار فی جواهر الاحجار از الجماهر]] بهره نگرفت و آثار بعدی نوشته شده در غرب جهان اسلام نیز غالباً مبتنی بر اثر تیفاشی بودند. آثاری همچون جواهر نامه محمد بن منصور (تألیف اوایل سده8ق) که از هر دو اثر فوق بهره برده‌اند بسیار اندکند.<ref>ر.ک: همان</ref>


نخب الذخائر فی احوال الجواهر ابن اکفانی، نیز به‌رغم تألیف در غرب جهان اسلام از الجماهر تأثیر بسیار گرفته و در آن بارها به [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|بیرونی]] (نیز به واسطه او به کسانی چون نصر جوهری، «الاخوان الرازیان» و دیگران، البته گاه بدون یادکرد [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|بیرونی]]) استناد شده است.<ref>ر.ک: همان</ref>
نخب الذخائر فی احوال الجواهر ابن اکفانی، نیز به‌رغم تألیف در غرب جهان اسلام از الجماهر تأثیر بسیار گرفته و در آن بارها به [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|بیرونی]] (نیز به واسطه او به کسانی چون نصر جوهری، «الاخوان الرازیان» و دیگران، البته گاه بدون یادکرد [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|بیرونی]]) استناد شده است.<ref>ر.ک: همان</ref>