التفسير الكبير (طبرانی)

    از ویکی‌نور
    التفسیر الکبیر
    التفسير الكبير (طبرانی)
    پدیدآورانطبرانی، سلیمان بن احمد (نويسنده)
    عنوان‌های دیگرتفسیر القرآن العظیم
    ناشردار الکتاب الثقافي
    مکان نشراربد - اردن
    سال نشر2008 م
    چاپ1
    شابک978-9957-492-02-1
    زبانعربی
    تعداد جلد6
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    تفسير الكبير اثر ابوالقاسم سليمان بن احمد بن ايوب طبرانى (260- 360ق)، با تحقيق و تصحيح هشام بن عبدالكريم بدرانى موصلى، كتابى است پيرامون علم تفسير كه به زبان عربى و حدوداً در اوايل قرن سوم هجرى نوشته شده است.

    ساختار

    كتاب با مقدمه مفصلى از نويسنده آغاز شده و مطالب در شش جلد جاى گرفته است.

    طبرانى در تفسير آيات، استفاده فراوانى از سنت نبوى و قول صحابه و تابعين پيرامون معناى مراد از آيه داشته و شايد بتوان تفسير او را، تفسير قرآن به سنت ناميد.

    وى به معناى لغوى آيات نيز توجه زيادى داشته و از اشعار عرب در توضيح لغات، استفاده زيادى كرده است.

    گزارش محتوا

    در مقدمه محقق كه به عنوان مقدمه‌اى بر علم تفسير نوشته شده، ابتدا به توضيح مفهوم قرآن پرداخته شده و سپس مسأله جمع قرآن و تاريخ آن مورد بررسى قرار گرفته است. در ادامه به موضوع اعجاز قرآن، تفسير و تأويل آن، تاريخ شروع تفسير و اسباب آن، روش مفسرين در تفسير، مصادر تفسير و نياز امت به مفسرين پرداخته شده و سپس زندگى‌نامه مختصرى از نويسنده، ارائه گرديده است[۱]

    در پايان مقدمه محقق، به بحث پيرامون نسخ موجود از كتاب و انتساب آن به نويسنده پرداخته شده و مذهب و عقيده طبرانى و نيز روش وى در تفسير، مورد مطالعه قرار گرفته و اقدامات تحقيقى صورت گرفته در كتاب، توضيح داده شده است. شرح حال مختصر و آثار محقق پايان بخش مقدمه تحقيقى اوست [۲]

    تفسير سوره حمد و بقره، در جلد اول جاى گرفته است و تفسير سوره آل عمران، نساء و مائده در جلد دوم. جلد سوم، از سوره انعام تا يوسف را در خود جاى داده و از سوره رعد تا شعرا، در جلد چهارم آمده است. جلد پنجم دربردارنده تفسير سوره نمل تا جاثيه بوده و در آخرين جلد، تفسير سوره احقاف تا آخر قرآن آمده است.

    از جمله ويژگى‌هاى اين كتاب، استفاده نويسنده از احاديث نبوى در تفسير آيات و بررسى دلالت الفاظ نص بر معهود زبان عرب و مفردات لغوى آن، البته نه بر طبق روش و اسلوب اهل حديث (وقوف بر ظاهر نص) و نه به اسلوب اهل كلام (تعامل جدلى با ديگر آراء)، بلكه به اسلوب مفسرى متفكر مى‌باشد [۳]

    به دليل فوق، نويسنده از شواهد شعرى نيز به خوبى براى نشان دادن وجوه نحوى و بلاغى و دلالاتى كه دربردارنده معنى مراد هستند، استفاده كرده است و لذا خواننده در اين كتاب، با انبوهى از اشعار عرب در توضيح معانى الفاظ قرآنى، روبرو خواهد شد[۴]

    ويژگى ديگر اين اثر، استفاده زياد نويسنده از اقوال علماى سلف همچون فراء، ابن نحاس، زجاج، اخفش و... مى‌باشد. همچنين در اين تفسير، عباراتى همچون: «قال المفسرون»، «قال بعض المفسرين»، «قال اهل التفسير» و... زياد به چشم مى‌خورد كه نشان دهنده استفاده طبرانى از اقوال ديگر مفسرين است [۵]

    طبرانى همچنين به اختلاف قرائات و اختلاف تفسير آيات نيز توجه زيادى داشته است [۶]

    وضعيت كتاب

    فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى آن آمده است.

    پاورقى‌ها توسط محقق نوشته شده و در آن‌ها علاوه بر منابع، توضيح برخى لغات و شرح‌حال بعضى از اعلام ذكر شده است.

    پانویس

    1. مقدمه، ج1، ص9- 78
    2. همان، ص79- 96
    3. مقدمه محقق، ج1، ص89
    4. همان
    5. ر.ک: همان
    6. همان، ص90


    منابع مقاله

    مقدمه و متن كتاب.